Vuurkracht M4 Sherman tegen Duitse tanks (1942-1945)

De Amerikaanse M4 Sherman-tank heeft een iconische status omdat het voertuig door veel mensen gezien wordt als een grondwapen dat de geallieerden de overwinning bezorgde. De M4 Sherman-tank werd voor het eerst door Britse troepen in 1942 te Noord-Afrika ingezet waar het voertuig het opnam tegen onder andere Duitse soldaten ('DAK': Deutsches Afrikakorps'). In de woestenij van Noord-Afrika waren toentertijd verschillende Duitse tanks aanwezig zoals de Panzerkampfwagen II, III en IV. Vanaf juni 1944 zetten Amerikaanse troepen de M4 Sherman-tank (en varianten) in tegen Duitse legers die in Normandië versterkte stellingen bemanden.

Een met 75mm Gun M3 (M3 75mm) bewapende M4 Sherman-tank. Op de foto is duidelijk te zien dat rupsbanden en wielen aangebracht zijn om extra bescherming te bieden. Bron: Publiek domein

Op internet en op talloze populairwetenschappelijke fora gaan discussies over de kracht en de zwakte van de M4 Sherman-tank. Een negatief beeld van de Sherman-tank zien we vooral bij veel soldaten die in het voertuig gediend hebben en confrontaties met Duitse tanks vanaf 1944 overleefd hebben (United States vs. German Equipment: As Prepared for the Supreme Commander, Allied Expeditionary Force). Sommige soldaten waren van mening dat het pantser en de vuurkracht van veel M4 Sherman versies onvoldoende was om het op te nemen tegen de aanwezige Duitse tanks zoals de Panzerkampfwagen V 'Panther' (PzKpfw V Panther) en de slechts zeer sporadisch voorkomende Panzerkampfwagen VI 'Tiger' (PzKpfw VI Tiger).

Het feit dat die tanks in 1944 in Frankrijk aanwezig waren zorgde ervoor dat het beeld van de M4 Sherman-tank, dat door de Amerikaanse oorlogspropaganda benadrukt werd, soms niet op de realiteit van het front gebaseerd was. Zo bleken de standaard 75mm M3 (75mm Gun M3) kanonnen van de M4 Sherman-tanks (M4, M4A1, M4A2) met de pantsergranaten (M61 en M72) vaak niet in staat de frontale bepantsering van de sterkste Duitse tanks te doorboren. Een groot aantal bemanningsleden moet dat op zijn zachts gezegd als zeer frustrerend ervaren hebben. Niet alleen dat feit speelde mee, maar ook het gegeven dat de Duitse antitank- en tankkanonnen vaak wel in staat waren de M4 Sherman-tank op grote afstand te vernietigen, zorgde ervoor dat sommige Amerikaanse tankbemanningen zich bedrogen voelden of in ieder geval niet geloofd werden.

Er bestaat vakliteratuur die de M4 Sherman-tank in een overwegend negatief daglicht plaatsen wat betreft vuurkracht en bepantsering. Andere boeken stellen dat die factoren weliswaar meespeelden, maar dat deze tank over het algemeen toch een goed voertuig was. Dit artikel tracht met behulp van primair bronmateriaal en secundaire bronnen een vergelijking te maken tussen de vuurkracht van veel M4 Sherman-modellen en de belangrijkste Duitse tanks die vanaf 1942 ingezet werden. Daarbij wordt ingegaan op verschillende technische gegevens. Daardoor kunnen lezers zich een beter beeld vormen van de (antitank)vuurkracht van veel M4 Sherman-modellen. Belangrijk is daarbij om te weten is dat de training van de tankbemanningen van doorslaggevend belang was, evenals het terrein, de weersomstandigheden en de windrichting. Hier wordt er niet ingegaan op andere technische aspecten zoals het motorvermogen of de snelheid van voertuigen omdat die informatie in andere artikelen en boeken uitgebreid aan bod komt.

Let op: dit artikel behandelt niet de Britse M4 Sherman modificatie (Sherman ‘Firefly’), de Amerikaanse, zeer goed gepantserde M4A3E2 'Jumbo' of Duitse lichte tanks zoals de Panzerkampfwagen I (PzKpfw I) en PzKpfw II (die voertuigen hadden 13 tot 35mm staal en waren te zwak om het op te nemen tegen de M4 Sherman). Ook wordt niet ingegaan op de in zeer kleine aantallen beschikbare wolfraammunitie (tungsten). De op primaire en secundaire bronnen gebaseerde penetratiewaarden van de kanonnen kunnen in de praktijk afwijken omdat verschillende factoren een grote rol spelen: de kwaliteit van pantsergranaten, het type pantsermunitie en de dikte en de kwaliteit van het tankpantser.

In september 1942 kwamen de eerste M4A1 en M4A2 Sherman-tanks aan in Noord-Afrika waarbij zij vanaf oktober 1942 deelnamen aan de Tweede Slag om El Alamein in het Britse Achtste Leger. De eerste tankgevechten ontstonden tussen M4 Sherman-tanks en Duitse Panzerkampfwagen III (Panzer III) en Panzerkampfwagen IV voertuigen die met 50 en 75mm kanonnen bewapend waren. Verliezen kwamen aan beide kanten voor. De gevechten speelden zich af bij afstanden tot 1.8 kilometer. Verschillende extra geleverde M4 Sherman-tanks werden gebruikt als versterkingen tijdens de oorlogscampagne in Noord-Afrika.

M4 Sherman (75mm Gun M3) tegen Panzerkampfwagen III (5 cm KwK 38 L/42)

Het 75mm M3 kanon (M3 75mm) van de eerste M4 Sherman-modellen was met de standaard pantsermunitie (M61 en M72) in staat ongeveer 90 tot 100 mm staal op een afstand van honderd meter en ongeveer 50 tot 60 mm op een afstand van twee kilometer te doorboren. Opgemerkt dient te worden dat de M61 pantsermunitie beter presteerde tegen bepaalde soorten staal (face-hardened armour, FHA) dan de M72 pantsermunitie. Dat kwam onder andere door de ballistische kop van de granaat ('APCBC' munitie: pantserdoorborend met kap of 'hoedje' en ballistisch 'windscherm'). Volgens een overzicht van Amerikaanse projectielen in het boek 'World War II Ballistics: Armor and Gunnery' (2001) was de M61 pantsergranaat (aangegeven als 75 L40 APCBC FH) tegen gehard staal in staat 102 mm tot op een afstand van honderd meter, ongeveer 100 mm op een afstand van 250 meter, ongeveer 90 mm op een afstand van een halve kilometer en plusminus 70 mm staal op een afstand van twee kilometer te doorboren. Volgens hetzelfde overzicht doorboorde de M72 pantsergranaat tegen gehard staal ongeveer 90 mm staal tot op een afstand van honderd meter, 80 mm op een afstand van een halve kilometer en 50 mm staal op een afstand van twee kilometer. De granaatsnelheid bedroeg plusminus 618 tot 619 meter per seconde. Het boek 'Armored Champion: The Top Tanks of World War II' (2015) noemt 617 m/s. De in Noord-Afrika aanwezige Panzerkampfwagen III tanks (Ausf. F tot en met J) die met 5 cm KwK 38 L/42 kanonnen bewapend waren konden minder dik staal doorboren en waren voorzien van plusminus 30 tot 50 mm staal aan belangrijke plekken bij de voorkant, zijkant en achterkant van de romp en koepel. De bepantsering van die tankmodellen was over het algemeen niet onder een hoek vormgegeven, maar verticaal (nadeel was dat vijandelijke pantsergranaten minder snel afketsen).

Feit is dat de eerder genoemde penetratiewaarden van het 75mm M3 kanon van de M4 Sherman tanks (M4, M4A1 en M4A2), de voertuigen in staat stelden de voorkant van de Panzerkampfwagen III (bijvoorbeeld de Ausf. J), tot op een afstand van een kilometer (of verder) te doorboren (zwakke plekken aan de voorkant konden tevens doorboord worden). De zijkanten en de achterkant (30-50mm) van de met 5 cm KwK 38 L/42 kanon bewapende versies kon tevens op grote afstand doorboord worden. Op hun beurt waren de Panzerkampfwagen III varianten die met 5 cm KwK 38 kanonnen bewapend waren vaak niet in staat met de standaard pantsermunitie, de PzGr 39 met kap of 'hoedje' en een explosieve inhoud met een penetratievermogen van maximaal 60 tot 70mm staal en 20 tot 30 mm op een afstand van twee kilometer, de M4 Sherman-tank op grote afstand aan de voorkant te doorboren. Het frontale koepelpantser van de M4 Sherman bedroeg ongeveer 76.2 tot 90mm (88.9) en het romppantser bedroeg 50 tot 51 mm in een schuine hoek (schuine staalplaten bieden vaak betere bescherming). De zijkant van de M4 had ongeveer 38 mm dik staal. Wel was het 5 cm wapen in staat met pantsermunitie de zij- en de achterkantbepantsering van de M4 Sherman (M4, M4A1 en M4A2) op korte of middellange afstand te penetreren. Geconcludeerd kan worden dat het 75mm M3 kanon, maar ook de 75mm Gun M2, capabel was de Panzer III op grote afstand, plusminus een kilometer of verder, aan de voorkant uit te schakelen.

75mm M61 pantsermunitie. Deze granaten hadden een ballistisch windscherm. Bron: TM 9-1901 Artillery Ammunition, 1944

75mm M72 pantsermunitie. Deze granaten hadden geen ballistische kop c.q. windscherm. Bron: TM 9-1901 Artillery Ammunition, 1944.

M4 Sherman (75mm Gun M3) tegen Panzerkampfwagen IV (7.5 cm KwK 37 L/24)

Het Deutsches Afrikakorps (DAK) had naast de met 3.7 cm en 5 cm kanon bewapende Panzerkampfwagen III voertuigen ook de zwaardere Panzerkampfwagen IV (PzKpfw IV) in dienst. Die tanks waren voorzien van relatief korte 7.5 cm KwK 37 L/24 'Stummel' kanonnen en waren met pantsermunitie (kap of 'hoedje' en ballistisch windscherm plus explosieve inhoud), in staat maximaal plusminus 50 mm staal op een afstand van honderd meter en ongeveer 30 mm op een afstand van twee kilometer te doorboren. Het 75mm M3 kanon van de eerste M4 Sherman-tanks was in staat het plusminus 30 tot 50mm dikke pantser van de in Noord-Afrika ingezette Panzerkampfwagen IV voertuigen op middellange of grote afstand te doorboren (in theorie tot op een kilometer of verder). Omdat de zijkanten van de Panzerkampfwagen IV 20 tot 30 mm dik waren, vormde het pantser geen probleem voor 75mm pantsermunitie. In feite waren de Panzerkampfwagen IV voertuigen wat betreft penetratievermogen minder sterk dan de Panzerkampfwagen III voertuigen die met 5 cm KwK 38 L/42 wapens bewapend waren.

Pas in augustus 1942 kreeg Erwin Rommel 27 Panzerkampfwagen IV voertuigen die met lange 7.5 cm kanonnen bewapend waren (Panzerkampfwagen IV Ausf. F2). De korte 7.5 cm KwK 37 L/24 bewapende Panzer IV modellen hadden met de pantsermunitie te weinig penetratievermogen om de M4 Sherman tank aan de voorkant op middellange of grote afstand te vernietigen (zelfs van dichtbij hadden de granaten heel veel moeite om door het pantser te komen: het was in theorie nagenoeg onmogelijk). Omdat het 7.5 cm L/24 wapen in feite een soort houwitser was (met een hoge schietbaan), was het wapen ook niet zo geschikt als antitankkanon. Alleen de speciale holle lading munitie van de 7.5 cm KwK 37 was in staat dikker staal te doorboren.

M4 Sherman (75mm Gun M3) tegen Panzerkampfwagen IV (7.5 cm KwK 40 L/43)

Zoals gezegd werd de Panzerkampfwagen IV Ausf. F2 (versie F2) voor het eerst in Noord-Afrika ingezet. Het kanon van die tank (KwK 40 L/43) was met de pantsermunitie Panzergranate 39 met kap of 'hoedje', ballistisch windscherm en een explosieve inhoud, in staat ongeveer 130 mm staal (plusminus 130 tot 140 mm) op een afstand van honderd meter en 80 tot 90 mm staal op een afstand van twee kilometer te doorboren (iets meer dan 100 mm bij een afstand van een kilometer). Gecombineerd met de hoge mondingssnelheid (plusminus 740m/s) betekende het dat het kanon wat betreft penetratievermogen krachtiger was dan het 75mm M3 kanon van de M4 Sherman-tank.

Door de introductie van het 7.5 cm KwK 40 L/43 geschut was de voorkant van de M4 Sherman-tank in Noord-Afrika opeens niet meer onkwetsbaar voor Duits 7.5 cm L/43 tankvuur tot op grote afstand. Het betekende dat de Panzerkampfwagen IV Ausf. F2 de aanduiding 'Special' (speciaal) kreeg omdat de tank over een veel grotere vuurkracht beschikte dan de standaard, met 7.5 cm KwK 37 bewapende Panzer IV. Feit is dat zowel de Panzerkampfwagen IV Ausf. F2 als de M4 Sherman (M4A1 en M4A2) elkaar tot op een afstand van een kilometer of verder konden vernietigen (het 50mm dikke frontale romppantser van de Duitse tank kon door de Amerikaanse M61 en M72 munitie doorboord worden). Een gezaghebbende publicatie ('Panzerkampfwagen IV Ausf. G, H and J 1942-45' van Thomas Jentz en Hilary Doyle, 2001), stelt dat de 75mm M61 pantsermunitie de voorkant van Duitse tanks zoals de Panzerkampfwagen IV Ausf. F2 op een afstand van anderhalve kilometer nog kon doorboren. Ook had de 75mm M61 pantsergranaat van de M4 Sherman een grotere explosieve inhoud (ongeveer 65 gram Explosive D) dan de 75mm Panzergranate 39 (ongeveer 17-18 gram H.10) van de Panzerkampfwagen IV Ausf. F2. Afgezien van die feiten, was het heel belangrijk om elkaar tijdig op te merken en snel en accuraat te reageren.

Terugblik

De M4 Sherman-tank kon alle Duitse tanks in Noord-Afrika tot op grote afstand (in theorie een kilometer of verder) aan de voorkant, zijkant of achterkant met pantsermunitie vernietigen. De lichte Duitse tanks zoals de Panzerkampfwagen I en de Panzerkampfwagen II bespraken we niet omdat die geen partij waren voor de M4 Sherman. Het 75mm M3 kanon had genoeg penetratievermogen en was krachtig genoeg om zelfs de Panzerkampfwagen IV Ausf. F2 uit te schakelen. Nog afgezien van de in Noord-Afrika aanwezige M3 'Lee' tanks, die overigens ook met 75mm kanonnen bewapend waren, en de Matilda II tanks, waren de kanonnen van de meest krachtige geallieerde tanks tegen gepantserde doelen sterker dan de kanonnen van de meeste Duitse tanks in Noord-Afrika. De Amerikaanse 75mm pantsergranaten hadden een beter penetratievermogen en hadden soms een groot explosief vermogen.

Op 6 juni 1944 begon de geallieerde invasie bij de stranden van Normandië. Het werd de grootste geallieerde landing van de geschiedenis. Na het veiligstellen van de stranden werden M4 Sherman-tanks vanaf transportschepen op het strand gereden. Veel M4 Sherman-modellen waren destijds bewapend met 75mm kanonnen (75mm Gun M3). Ook waren er talloze andere versies van de M4 beschikbaar (bruggenleggers, mijnenvegers, vlammenwerpers en heggensnijders). De aanwezige Duitse tanks in de omgeving waren vaak van het type Panzerkampfwagen III, IV, V en heel soms VI. Tot dan toe was de reputatie van de M4 Sherman-tank vrij goed: het voertuig kon het wat betreft vuurkracht opnemen tegen de geconfronteerde Duitse tanks in Noord-Afrika. Daar zou echter snel verandering in komen.

Amerikaanse soldaten inspecteren een vernietigde Panzerkampfwagen IV Ausf. J van de Tweede Compagnie van het Tweede SS Panzer Regiment (Tweede Waffen-SS Panzer Divisie) in Normandie (juli 1944). De granaatinslagen aan de voorkant van de romp en de koepel zijn goed te zien (wellicht door 75mm M3 pantsermunitie). Bron: Publiek domein

M4 Sherman (75mm Gun M3) tegen Panzerkampfwagen III (5 cm KwK 39 L/60)

De Duitsers hadden tussen 1941 en 1942 niet stilgezeten en een nieuwe tankversie van de Panzerkampfwagen III was ontstaan (Panzerkampfwagen III Ausf. J1). Het voertuig was herbewapend en geüpgraded met een nieuw 5 cm KwK 39 L/60 kanon dat met name door ervaringen aan het Oostfront (confrontatie Sovjettanks T-34 en KV-1) ingevoerd werd. Het wapen was met de pantsermunitie Panzergranate 39 met kap of 'hoedje' en een explosieve inhoud, in staat ongeveer 90 tot 100 mm staal op een afstand van honderd meter en 40 mm staal op een afstand van twee kilometer te doorboren (bij een afstand van een kilometer was het ongeveer 60 mm). De met 5 cm KwK 39 bewapende Panzer III Ausf. J1, L en M versies hadden tevens dikkere bepantsering dan eerdere versies (bij de laatste versies oplopend van 50 tot 70mm frontaal staal, 30 tot 35mm aan de zijkanten (5mm Schürzen) en 50mm aan de zijkant van de koepel).

Het 75mm M3 kanon van veel M4 Sherman-tanks was in staat zelfs die bepantsering tot op grote afstand te doorboren. Zwakke plekken aan de voorkant konden tevens doorboord worden. Het frontale romppantser van de laatste versies van die Duitse tank kon tot op een afstand van een kilometer, in theorie nog verder, doorboord worden. De zijkanten en de achterkant van de genoemde Duitse tank vormden geen probleem voor de 75mm pantsermunitie. Feit is dat het 75mm M3 kanon wat betreft de vernietigingskracht en het antitankvermogen krachtiger was dan het 5 cm KwK 39 L/60 geschut van de nieuwste Panzerkampfwagen III voertuigen.

M4 Sherman (75mm Gun M3) tegen Panzerkampfwagen IV (7.5 cm KwK 40 L/43 en L/48)

De in Noord-Afrika ingezette Panzerkampfwagen IV Ausf. F2 was met een 7.5 cm KwK 40 L/43 geschut bewapend dat een zeer hoog penetratievermogen had (plusminus 130 mm tot op een afstand van honderd meter). Nieuwe Panzerkampfwagen IV versies zoals de Ausf. H en J werden vanaf 1944 en in 1945 geproduceerd die niet alleen beter gepantserd (50 tot 85mm frontaal staal), maar ook beter bewapend waren. De ervaringen in de Sovjet-Unie tegen uitstekende Sovjettanks had ervoor gezorgd dat lange 7.5 cm kanonnen grote impuls kregen om als antitankwapens ingezet te worden. De 7.5 cm PaK 40 vormde daarbij een grote inspiratiebron.

Een langere versie van het 7.5 cm KwK 40 L/43 wapen, de 7.5 cm KwK 40 L/48, werd bij de Ausf. H en J gemonteerd. Het wapen maakte gebruik van dezelfde Panzergranate 39 munitie en kon iets dikker staal doorboren (maximaal ongeveer 130 tot 140 mm staal op een afstand van honderd meter). Feit is dat het 75mm M3 kanon van de M4, M4A1 en M4A2 in staat was zelfs de nieuwste Panzerkampfwagen G, H en J versies aan de voorkant uit te schakelen. Daarbij dient opgemerkt te worden dat vooral de frontale koepelbepantsering van die tanks (ongeveer 50mm staal), kwetsbaar was tot op grote afstand. Openingen in de romp en kijkvensters vormden kwetsbare plekken voor Amerikaanse pantsergranaten.

Feit is dat alle Panzerkampfwagen IV met 7.5 cm KwK 40 L/48 wapens (H en J) en de M4 Sherman tanks (M4, M4A1, M4A2), in staat waren elkaar aan de voorkant uit te schakelen. Het verbeterde frontale romppantser van de nieuwste Panzer IV modellen (80-85mm) was weliswaar dikker dan eerdere versies, maar was soms niet in staat de 75mm M61 en M72 op middellange afstand, vooral rond de 500 meter en op kortere afstand, tegen te houden en vooral niet indien kwetsbare plekken zoals kijkventsters of minder dikke plekken in het pantser getroffen werden. Op langere afstand boden de frontale rompplaten betere bescherming (daarbij is het belangrijk om te weten dat er kwaliteitsverschillen bestonden wat betreft staalplaten: daardoor was de ene staalplaat soms wat minder sterk dan een andere staalplaat). Wat betreft antitankvuurkracht, gelet op het penetratievermogen, waren de Panzer IV Ausf. H en J sterker dan de M4, M4A1 en M4A2, maar ongeveer gelijk aan of iets minder sterk dan de nieuwste met 76mm kanonnen bewapende M4 Sherman-tanks. Wel dient opgemerkt te worden dat de explosieve inhoud van de 75mm M3 M61 granaten (65 gram) groter was dan de explosieve inhoud van de 75mm Panzergranate 39 (17-18 gram) van de 7.5 cm KwK 40 L/48.

M4 Sherman (75mm Gun M3) tegen Panzerkampfwagen V 'Panther' (7.5 cm KwK 42 L/70)

Op het slagveld in Normandië en tot diep in Frankrijk waren Duitse Panther-tanks aanwezig die met zeer krachtige tankkanonnen uitgerust waren (7.5 cm KwK 42 L/70). Die tankkanonnen overschaduwden alle tot dan toe bestaande tankwapens en konden met de pantsermunitie Panzergranate 39/42 met kap of 'hoedje' en een explosieve inhoud, meer dan 180 mm staal (185-190 mm) tot op een afstand van honderd meter en meer dan 110 mm staal tot op een afstand van twee kilometer doorboren.

Talloze Amerikaanse ooggetuigen in het boek 'United States vs. German Equipment: As Prepared for the Supreme Commander, Allied Expeditionary Force' (2011) onthullen dat de Panther-tank vanaf 1944 een van de grootste dreigingen was voor Amerikaanse M4 Sherman-bemanningen. Het frontale romppantser van de M4 Sherman was over het algemeen niet krachtig genoeg om 7.5 cm KwK 42 munitie tegen te houden, zelfs niet op grote afstand.

Het 75mm M3 kanon van veel M4 Sherman-tanks had onvoldoende penetratievermogen om de frontale koepelbepantsering van de Panther Ausf. D (100-110mm), Ausf. A of G (100-120mm) te doorboren. Het frontale romppantser (80mm in een schuine hoek) van de Panther-tank was vaak te dik voor M61 en M72 pantsermunitie. Vaak ketsten Amerikaanse 75mm granaten gewoon af van de voorkant van Panther-tanks, zo lezen wij in het eerder genoemde boek. Omdat de pantsergranaten van de M4 Sherman-tank (75mm Gun M3) maximaal ongeveer 90 tot 100 mm staal doorboorden, was het bijna een zelfmoordpoging om de Duitse Panther-tank tot op zeer korte afstand te naderen, ook gezien het feit dat de Duitse 7.5 cm KwK 42 L/70 zeer accuraat was. Vanaf de voorkant aanvallen was dus niet erg slim. Wel konden de zijkanten en de achterkant (40-50mm) van de Panther-tanks doorboord worden door de M4 . Dit was zelfs mogelijk op grotere afstand, bijvoorbeeld op een afstand van een kilometer. Het feit dat de Panther-tank over het algemeen een vrij complexe tank was en geplaagd werd door verschillende mechanische problemen, verhinderde zijn optimale inzetbaarheid. Een groot nadeel was ook de zeer trage koepeldraaisnelheid en de absurd langzame achteruitrijdsnelheid. M4 Sherman-tanks konden Panther-tanks het beste aan de zij- of achterkant aanvallen in samenwerking met infanterie, artillerie en luchtmacht.

Een totaal vernietigde Panther-tank in de Ardennen. Bron: Publiek domein

M4 Sherman (75mm Gun M3) tegen Panzerkampfwagen VI 'Tiger'/Tiger I (8.8 cm KwK 36 L/56)

Een vergelijking maken tussen de M4 Sherman en de Panzerkampfwagen VI 'Tiger' kan zinvol zijn ondanks het feit dat de Sherman een middelzware en de Tiger een zware tank was. De tanks werden tegen elkaar ingezet (de Tiger alleen in zeer kleine aantallen). De nachtmerrie voor veel geallieerde tankbemanningen, inclusief M4 Sherman-tank bemanningen, was de met een 8.8 cm kanon uitgeruste Tiger-tank. De vrees voor de 'Tiger' was soms zo groot dat sommige geallieerde tankbemanningen elke Duitse tank als een Tiger-tank betitelden. Het 8.8 cm kanon werd veelvuldig door Duitse troepen gebruikt in de rol van antiluchtdoel- en antitankgeschut (het wapen werd al in 1942 in Noord-Afrika en zelfs in 1940 in Frankrijk ingezet). De Tiger-tank had een daarop gebaseerd geschut, of in ieder geval geïnspireerd kanon (8.8 cm KwK 36 L/56) dat in staat was met de Panzergranate 39 munitie (pantsergranaat met kap of 'hoedje' en explosieve inhoud) ongeveer 160 mm staal tot op een afstand van honderd meter en meer dan 112 (tussen 110 en 120 mm) tot op een afstand van twee kilometer te doorboren. Verhalen van Duitse tankazen zoals Michael Wittmann (1914-1944) zijn bekend. Feit is dat de Tiger-tank (Tiger I) niet in groten getale aanwezig was in Noord-Frankrijk. Toch was zijn indruk verpletterend door de grote vuurkracht en indrukwekkende bepantsering. Het 75mm M3 kanon van de M4, M4A1 en M4A2 was vrijwel niet in staat de frontale koepel- of rompbepantsering te doorboren, ook vaak niet op korte afstand. Zelfs de 80mm dikke zijkanten van de Tiger-tank waren soms moeilijk te doorboren. Dat kon alleen op (zeer) korte afstand onder een optimale inslaghoek (feit is dat de bepantsering van de Tiger-tank aan de zijkant op sommige plekken 60 tot 82 mm dik was).

De zware Tiger was een prioriteitsdoel voor geallieerde tankbemanningen waardoor soms ook artillerie en vliegtuigen ingezet werden. Anders dan de lichtere Panther-tank was de Tiger beter gepantserd en zwaarder. Ook waren de granaten zwaarder en hadden zij een grotere explosieve inhoud. Al met al kan gesteld worden dat de met 75mm M3 kanonnen uitgeruste M4 Sherman-tanks op een één op één basis (frontaal) weinig konden uitrichten tegen Tiger-tanks. Flankeren en de hulp inroepen van 76mm Shermans, artillerie, infanterie en luchtsteun was daarom vaak essentieel. Gelukkig werden maar weinig Tiger I tanks gebouwd, was het een zeer dure tank en verbruikte het voertuig grote hoeveelheden brandstof (dat vergrootte de druk op de Duitse industrie). Ook was het voertuig erg zwaar (55-57 ton) en had het een vrij trage koepeldraaisnelheid.

M4 Sherman (75mm Gun M3) tegen Panzerkampfwagen VI Ausf. B Tiger II (8.8 cm KwK 43 L/71)

Een vergelijking maken tussen de M4 Sherman (75mm) en de Duitse zware Tiger II (8.8 cm KwK 43 L/71) lijkt niet heel erg zinvol omdat beide tanks heel erg verschilden wat betreft bepantsering en bewapening. Toch is het een feit dat beide tanks elkaar ontmoet hebben, zij het (wellicht) vanaf grote afstand. Wat betreft bepantsering en bewapening was de Duitse Tiger II superieur. Het frontale romppantser (150mm in een hoek) en de koepelbepantsering (180-185mm) kon niet doorboord worden door 75mm M3 pantsermunitie (M61 en M72), zelfs niet op een afstand van honderd meter (het maximale penetratievermogen van 90 tot 100 mm staal was te weinig om de frontale pantserplaten te doorboren). De zijkant van de Tiger II was alleen op (zeer) korte afstand kwetsbaar voor 75mm M3 pantsermunitie.

Het kanon van de Tiger II kon met de Panzergranate 39/43 de meeste M4 Sherman-modellen tot op zeer grote afstand, ongeveer twee tot drie kilometer, aan de voorkant, zijkant of achterkant vernietigen. Ondanks de superieure vuurkracht en het indrukwekkende pantser van de Tiger II, had het voertuig ook veel nadelen (groot, duur, complex, te zwaar, niet heel snel en beweeglijk en te kleine aantallen). De 'stortvloed' aan M4 Sherman-tanks kon door flankeerbewegingen uit te voeren, de zwaarste Duitse tanks vanaf de zij- of achterkant aanvallen. Daardoor konden successen geboekt worden tegen de zwaarste Duitse tanks.

Samengevat: frontaal, op een één op één basis maakte de M4 Sherman tank vrijwel geen kans tegen de Tiger II. Door de grote aantallen en door handige tactieken konden M4 Sherman-tanks vanaf de zij-of achterkant wel successen boeken, mits zij een goed getrainde bemanning hadden en voldoende ondersteund werden door infanterie, artillerie of vliegtuigen (het feit dat de Duitsers soms te weinig brandstof hadden voor hun tanks speelde ook mee bij tankverliezen).

Terugblik

De M4 Sherman tanks (M4, M4A1 en M4A2) konden met hun 75mm M3 kanonnen Duitse middelzware tanks zoals de Panzerkampfwagen III (inclusief Ausf. J, L en M) en IV aan de voorkant tot op middellange of lange afstand vernietigen (zelfs de nieuwste versies zoals de Panzerkampfwagen IV Ausf. H en J). Andersom konden de met 7.5 cm KwK 40 L/43 en L/48 bewapende Panzer IV voertuigen de M4 Shermans ook relatief eenvoudig vernietigen. Opgemerkt dient te worden dat de 75mm M3 M61 pantsergranaten wel een groter explosief vermogen (ongeveer 65 gram Explosive D) hadden dan de Duitse 75mm Panzergranate 39 (17-18 gram H.10). Wat betreft eigen kwetsbaarheid kan gesteld worden dat de in toenemende aantallen gebouwde Duitse 7.5 cm KwK 40 kanonnen in staat waren de M4 Sherman-tanks ook op grote afstand aan de voorkant uit te schakelen, waarbij de 5 cm KwK 39 L/60 van de Panzer III in dat opzicht veel meer moeite had. Tegen zwaardere Duitse tanks in de gewichtscategorie 40 tot 60 ton (Panther en Tiger I), was het een ander verhaal. De voorkant van beide Duitse tanks kon vrijwel niet met 75mm pantsermunitie doorboord worden, ook vaak niet op kortere afstand. De zijkanten van alle versies van de Panther-tank (Ausf. D, A en G) kon wel doorboord worden, ook op grotere afstand (een halve kilometer of verder). De zijkant van de Tiger-tank kon alleen op korte afstand met 75mm pantsermunitie doorboord worden mits de Tiger-tank niet in een schuine hoek opgesteld stond. Samenwerken met geallieerde infanterie, artillerie en vliegtuigen was erg belangrijk om de sterkste Duitse tanks uit te schakelen zonder daarbij zelf zware verliezen te lijden. Tegen de voorkant van de Tiger II tank konden de met 75mm M3 kanonnen M4 Sherman-tanks vaak helemaal niets beginnen. Om die tank uit te schakelen was teamwork net zo belangrijk, of zelfs nog belangrijker als bij de Panther en Tiger I.

De prioriteit voor de ontwikkeling van een nieuw en krachtiger kanon werd door de Amerikanen ingezien. Echter, pas in augustus 1943 was de M4 Sherman-tank met een T23 koepel klaar om geproduceerd te worden. Het kanon was een 76mm geschut dat krachtiger was wat betreft penetratievermogen dan het kortere 75mm M3 wapen (75mm Gun M3). De eerste M4 Sherman-tank met het nieuwe kanon was de M4A1 (76) W. De munitie was naast water(containers) gezet om de kans van brand of ontsteking te verminderen.

De bepantsering van de nieuwe tank bedroeg 63.5 tot 64mm aan de voorkant van de romp en 38mm aan de zijkant (de zijkant van de koepel was voorzien van 63.5mm staal). Andere tanks die het 76mm (M1) geschut kregen waren de M4A2 (76) W en de M4A3(76) W. De M62 pantsermunitie (pantsergranaat met kap of 'hoedje' en een plusminus 64 of 65 gram wegende explosieve inhoud) was in staat ongeveer 125 mm staal tot op een afstand van honderd meter te doorboren en 89 mm tot op een afstand van twee kilometer (een andere, op schiettesten gebaseerde primaire bron in het boek 'World War Two Ballistics: Armor and Gunnery' (2001) noemt maximaal ongeveer 140 mm en ongeveer 120 tot 130 mm op een afstand van een halve kilometer). Ook was nog M79 pantsermunitie zonder explosieve inhoud beschikbaar.

Feit is dat de M4A1 (76) W, M4A2 (76) W, de M4A3 (76) W en de M4A3(76)W HVSS/M4A3E8 'Easy Eight' in staat waren het gros van de Duitse tanks op grote afstand uit te schakelen. Het penetratievermogen van maximaal 140 mm staal en ongeveer 90 mm tot op een afstand van twee kilometer betekende dat de Duitse Panzerkampfwagen IV, inclusief de G, H en J versies, aan de voorkant vernietigd konden worden. Zelfs de Panther-tank kon aan de voorkant van de koepel nu met M62 pantsermunitie doorboord worden. De voorkant van de romp was echter vrijwel ondoordringbaar. Tegen de Panzerkampfwagen VI Tiger I kon de 76mm M62 pantsermunitie ook successen boeken. Vooral de voorkant van de romp, ongeveer 100 tot 102 mm dik, was relatief kwetsbaar. Ondanks dat feit bleven successen in de praktijk soms uit.

Feit is dat de Duitse Panther en Tiger-tanks de met 76mm bewapende M4 Sherman-tanks tot op grote afstand (een kilometer of verder) aan de voorkant (zowel de romp als de koepel) konden vernietigen. De Duitse Panzerkampfwagen Ausf. F2, G, H en J hadden op (zeer) grote afstand wat meer moeite, de granaten hadden vergeleken met de Panther en Tiger-kanonnen minder penetratievermogen, maar konden de 76mm M4 Sherman-tanks ook uitschakelen. Afgezien van al die feiten bleven de zij- en achterkant van de nieuwste M4 Sherman-modellen kwetsbaar voor Duits 7.5 cm en 8.8 cm antitankvuur. Niet alleen (anti)tankkanonnen, maar ook verschillende Duitse infanteriewapens zoals de Panzerfaust en de Panzerschreck werden gevreesd door geallieerde tankbemanningen.

Nadelen van de 76mm M1 (76mm Gun M1) waren de rookontwikkeling (werd deels opgelost door de installatie van een mondingsrem), de wat explosief vermogen inferieure brisant munitie (vergeleken met de 75mm bewapende Sherman-tanks) en het grotere gewicht van de lange 76mm granaten.

Een M4 Sherman-tank van het Amerikaanse 745th Tank in Gladbach, Duitsland. De tank is met een 76mm kanon bewapend. Bron: U.S. Army / Publiek domein

Het boek 'United States vs. German Equipment: As Prepared for the Supreme Commander, Allied Expeditionary Force' (2011) gebaseerd op het rapport 'A Report on United States vs. German Armor' prepared for General of the Army Dwight D. Eisenhower, Supreme Commander, Allied Expeditionary Force, by Major General Isaac D. White, Commanding General, 2nd Armored Division, 1945' (1945) maakt duidelijk dat veel Amerikaanse tankbemanningen het heel erg frustrerend vonden dat hun 75mm granaten weinig tot niets konden beginnen tegen de voorkant van de Duitse Panther- en Tiger-tanks (zelfs het 76mm kanon had soms moeite). Het 75mm wapen was vaak niet in staat de frontale pantserplaten van de Panzerkampfwagen V (Panther) en VI (Tiger) te doorboren. Feit is dat het wapen wel de zijkant en achterkant van de Panther-tanks tot op grotere afstand kon doorboren en de zij- en achterkant van de Tiger alleen op zeer korte afstand. Hieronder een compilatie van een aantal meningen van Amerikaanse soldaten, officieren en tankbemanningen van de 66ste en 67ste Gepantserde Regimenten (66th and 67th Armored Regiments) en de Tweede Gepantserde Divisie (2nd Armored Division) wat betreft hun M4 Sherman-tanks (de meningen gaan soms ook in op andere Amerikaanse tankkanonnen zoals het 90mm geschut en Duitse tankjagers).

Raymond E. Fleming, T/4, tankbestuurder & George C. Maurer, T/5, kanonnier:

It happened just north of Krefeld, Germany. We were advancing at a good rate of speed, when the platoon leader, whose gunner I happened to be, spotted a Jerry tank. From the distance he said it was a Mark V. It bounced two off it at 750 yards, and he puts two right through the front of ours. I should think that would be enough proof, that they have a better tank and also a better gun.

Howard A. Wood T/5, Gunner:

I am a gunner on a Sherman tank, mounting a 75mm gun. I fired two AP's at two Mark V's, and both were hits, both of the rounds bounced off, and the range was less than 400 yards. The German tank mounting the 75mm has a muzzle velocity 1,200 feet per second faster than ours. The armor on the Mark V is from two to four inches in the front and sides, while ours is from one and a half to two and a half in the same places. It is only a rare occasion that a German shell does not penetrate when it hits, and from the greatest of range. The German sights are better then ours, as they are able to choose their power between two and six power, where ours is a stationary three power. The German sights have lighted graduations and can lay on a target at night. They also have abundance of flares, which improves night tactics greatly.

M.L. Hall, T/4:

In the battle for Humain, Belgium, I saw the company commander's tank shooting at a Mark V, at a range of about six hundred yards. Every round bounced off the front. The same morning we had tanks knocked out with hits through our thickest armor.

Harold S Rathburn, Sergeant, Tank Commander:

In comparing the German tank with our own medium tank, there is one thing that I would like to bring out; that is, the armor plate on each tank. The Mark V has about four and a half inches on the front. The Mark VI has a little over six inches. When placing tank against tank, you must consider the armor of each. In past engagements with the enemy, we have placed tank against tank very often. In one tank battle, our M4 was in the front by an AP shell from a Mark VI. It went in the front and came out the rear. I have also seen our 75mm AP shells bounce off the front of the Mark V and Mark VI tanks.

Dale Erickson, T/5:

Our tank guns, both 75mm and 76mm, haven't the penetrating power that the German tanks have. At Elbeuff, during August 1944, our AP shells bounced off a Mark VI at point-blank range while we were on a road block.

Nick Moceri, Sergeant:

I've been told that the M4A3 tank (with 76mm gun) is the equal if not a better tank than the German Mark V 'Panther'. That's not so! The only reason that we've gone as far as we have is summed up in 'Quantity and the Cooperation of Arms'. Until such time as the Army puts out a tank that can knock out a 'Panther' from the front at 1,500 yards, or adds enough armor to stop a shell from the same distance, we'll continue to lose a heavy toll of tanks, men and equipment.

Harold A. Shields, First Lieutenant, Co. "A", 66th Armd. Regt.:

On 2 March 1945, the 2nd Battalion, 66th Armored Regiment, was making a drive to the Rhine River. Upon taking the battalion objective at Fichlen, Germany, three of our medium tanks were knocked out by a German self-propelled gun (a long-barreled 75 on a Mark IV chassis). I took this self-propelled gun under fire with my platoon of M24 light tanks at 800 yards. The platoon fired a total of twenty-five rounds, the majority were AP. None of the AP pierced the front slope plate of the self-propelled gun, but ricocheted off. Some medium tanks from "I" Company, 66th Armored Regiments, with 76mm guns, also fired on this self-propelled gun, and their rounds also ricocheted off. The range these tanks took the self-propelled gun under fire was approximately six hundred yards. It was impossible to fire at the sides of the self-propelled gun as it was in position between two buildings, so it had to be taken under fire from the front. The next day, 3 March, I went to look at this self-propelled gun. None of the AP rounds had penetrated the front. The rounds had made a few dents in the armor plate and then ricocheted off. I also examined the three tanks that had been knocked out by the German self-propelled gun. In all cases the German rounds had penetrated all three tanks and in one case had penetrated the turret of one tank on one side and had gone out the other.

Lambert, Sergeant, Torrenzano, Corporal, Reed, T/5, Cherril T/5, Yachera, Private First Class:

There is no comparison whatsoever between the M4 and the German tank for more than one reason. The German tanks can out-run, out-maneuver and also out-shoot any of our tanks, which means that it is far more superior in armor and speed. Their guns are far better than ours. They have more velocity and a better all round gun. As for the sights, well a book could be written on them, but just a few words will be sufficient. They could be made of better material and just as powerful if not more than the Germans. We still believe that we cannot beat their sights. We do admit that our light vehicles are far better than any of the German that we have ever encountered.

Philip C. Calhoun, Major, 3rd Battalion, 66th Armored Regiment:

The 88mm tank and anti-tank gun, the 75 on the Mark V, and the souped-up 75 on the Mark IV and Mark III and assault and self-propelled guns are superior to anything we have except the 90mm gun as we have seen it on our 90mm tank destroyers. The 88 and 75 on the Mark V are superior to the 90mm, partly because of the higher velocity and flatter trajectory, this making it more possible for them to hit what they point at; and partly because of the muzzle brake which we have seen on both the Mark V and Mark VI, thus allowing them to observe their fire better than our 90mm gunners or destroyer commanders can. The German armor plate seems to be better than ours in that it resists penetrations better than ours. Hits have been made on our armor at greater angles that which exists on the front of a Mark V in practice firing our 75 and 76 guns. The damage was considerably greater to the American armor than to the German armor. However, American armor does not shatter as the German does. The Mark V is probably the best tank that the Germans have and it is better than our tanks in the same respect that it is to theirs. These advantages far out-shadow our tanks, however, they have greater flotation and will cross difficult terrain, particularly mud and deep snow that our tanks cannot cross. The Ford motor is evidently a better motor for our tanks than the Maybach or Mercedes is for their tanks, though the German motors have plenty ready power and the Mark V tank can get away from a stationary position, but it doesn't stand up under the beating that ours does. The armor mentioned here before with the greater slope to the armor plate and greater flotation make these tanks better than the other we have seen. The German sight has provision made for range estimation in the sight. The principle seems to be similar to the focusing on a camera-at least they get hits consistently at ranges which make it improbable that they could have accurately estimated the range as we must. They also have filters conveniently built into their sight for various light conditions. The magnification on the German sight is greater than ours, on the Mark V and Mark VI, and has an adjustable reticule for the type of ammunition being fired. The lens seems to be made of better glass than ours. They also seem to have better light transmitting qualities.

Clarence, W. Pennington, Staff Sergeant (more than two years a Platoon Sergeant):

At Willich, Germany, I saw a 90mm tank destroyer shell bounce off a Mark V at approximately 1,200 yards.

Anthony R. Migliaccio, Private First Class:

In my opinion, I think that the German tank is much better than ours in fire power. They can sit back about 2,500 yards to 3,000 and knock us out. Were we able to be within a Thousand yards we might be able to give them a little trouble with our guns.

Kervin C.H. Hoover, Sergeant (Gunner or Gun Sergeant for over two years):

I have seen three American tanks knocked out by a Mark V tank at over three thousand yards. I have also seen a 105mm howitzer fired at 1,900 yards, which bounced off the enemy tank.

Leo Anderson, Sergeant:

Some things I have seen in combat that were disturbing and disgusting to any tanker. Many times I've seen our tanks engage German tanks in tank duels. Their tanks have the ups on us. Their guns and armor are far better than ours. On this particular occasion, just north of Wurselen, Germany, our column was advancing toward its objective when suddenly we began to draw direct fire from German tanks. At once we located two Mark V tanks at about 2,800 to 3,000 yards away. At once our tank destroyers and tanks opened fire on them. The gunners had the eye to hit but our guns didn't have the power to knock them out. I saw our tank destroyers and self-propelled guns get several direct hits on the Kraut tanks but the projectiles just bounced off the Jerries. The Jerries' guns didn't fail, they knocked out three of our tank destroyers and one Sherman tank at 2,800 to 3,000 yards. If our tanks had been as good as the German tanks they would never have scored a hit. Give us the tanks that compare with the Jerries' tanks and we have the rest. No soldier could have ever fought with better spirit than our boys have, full knowing that we were facing better equipment than that which we were using ourselves. I am a tank commander and a veteran of Africa, Sicily, France, Belgium, Holland and Germany. I have been wounded once and have seen most of the action that my unit has been in. I guess I am just lucky.

Tankgevechten kwamen tijdens de Tweede Wereldoorlog voor, maar vaak niet op een één op één basis. In combinatie met infanterie, artillerie en vliegtuigen werden tankgevechten uitgevochten. Toch moeten tanks elkaar ontmoet hebben (denk aan de Slag om Koersk). Daarbij speelden bepantsering, vuurkracht en mobiliteit een zeer grote rol. Ook was de training van tankbemanningen van doorslaggevend belang.

Een vernietigde M4 Sherman-tank. Granaatinslagen zijn aan de voorkant te zien. Bron: Publiek domein

Dit artikel heeft laten zien dat de met 75mm Gun M3 bewapende M4 Sherman-tanks in staat waren veel, in feite het merendeel van de Duitse tanks zoals de Panzerkampfwagen I, II, III en IV aan de voorkant, zijkant of achterkant op middellange tot grote afstand uit te schakelen. De met 75mm Gun M3 bewapende M4 Sherman-tanks konden het gros van de Duitse tanks op een één op één basis aan. Ondanks dat feit was de M4 Sherman-tank wat betreft antitankvuur frontaal vaak niet opgewassen tegen de verbeterde en nieuwste Duitse tanks zoals de Panzerkampfwagen V 'Panther' en de Panzerkampfwagen VI Tiger (Tiger I) en Ausf. B Tiger II. Wat betreft vernietigingsvermogen had het 75mm M3 wapen vaak onvoldoende penetratievermogen om de voorkant van de Panther en Tiger te doorboren. Goed opgestelde Duitse Panther en Tiger-tanks konden M4 Sherman-tanks op grote afstand uitschakelen indien zij ontdekt werden. De relatief hoge aantallen van de Panther-tank (plusminus 6.000 stuks) zorgde ervoor dat die tank in feite de grootste dreiging was voor de M4 Sherman. De kans om een Duitse Tiger I tegen te komen was veel kleiner omdat er maar 1.347 tot 1.354 stuks van gebouwd werden (van de Tiger II slechts 489 stuks). De kans om een Tiger II tegen te komen was nog kleiner.

Afgezien van Amerikaans of Duits patriotisme dat we op verschillende internetfora en sites tegenkomen, en zelfs in boeken, is het belangrijk om primair en secundair bronmateriaal te gebruiken bij het bestuderen van de geschiedenis. Afgaande op de ervaringen en herinneringen van veel Amerikaanse tankbemanningen in het boek 'United States vs. German Equipment: As Prepared for the Supreme Commander, Allied Expeditionary Force', zien we een beeld ontstaan dat de M4 Sherman-tank (vooral de 75mm versies) eigenlijk te zwak bewapend en gepantserd waren om de zwaarste Duitse tanks frontaal aan te kunnen. Nu was het wel zo dat de Amerikanen vooral tankjagers gebruikten om vijandelijke pantservoertuigen te vernietigen (dat was de doctrine). Desondanks kwamen M4 Sherman-tanks vijandelijke tanks tegen die soms een groot probleem vormden.

De Amerikaanse propaganda die verkondigde dat de M4 Sherman-tank een 'sterke' tank was bleek in de praktijk vooral na 1944 soms een misvatting te zijn. Het is waar dat de M4 Sherman-tank de grondoorlog door de hoge productieaantallen gewonnen heeft. Het is echter niet waar dat de M4 Sherman-tank een geschikt (frontaal) antitankplatform was tegen de zwaardere Duitse tanks. Kanttekening daarbij is dat de M4 Sherman niet ontwikkeld werd als een zware tank, maar als een middelzwaar voertuig dat meerdere taken kon uitvoeren.

Feit is dat de met 75mm bewapende M4 Sherman-tanks en zelfs de 76mm versies, maar in mindere mate, geregeld te weinig vuurkracht hadden om zwaardere voertuigen zoals de Duitse Panther- en de Tiger aan de voorkant te vernietigen. Toch was het in theorie mogelijk om de genoemde Duitse tanks aan de voorkant te beschadigen of om die Duitse tanks met rookgranaten te verblinden en ze daarna aan de zijkant aan te vallen. De met 76mm kanonnen bewapende Sherman-tanks konden de voorkant van beide tanks doorboren, bij de Panther-tank alleen de voorkant van de koepel, maar vaak niet op grote afstand. Het is aan de ene kant logisch dat de Amerikanen ingezet hebben op één tankmodel (logistieke factoren: transport, productie, eenvoud en niet zo’n hoge kosten). Aan de andere kant is het betreurenswaardig dat geen andere, zwaardere tanks ontwikkeld werden die wat betreft vuurkracht en bepantsering het frontaal op konden nemen tegen de vanaf juni 1944 aanwezige sterke Duitse tanks (de M26 Pershing kwam eigenlijk te laat). Hier kunnen echter ook kanttekeningen bij gezet worden want de Duitsers voerden vanaf 1944 vooral een defensieve oorlog waarin de aanvaller soms de grootste verliezen leed. De inzet van een zwaarder tank zou dan, gelet op verliezen, niet heel veel betekend hebben. Nog afgezien daarvan: frontale gevechten hoefden soms niet plaats te vinden mits de verantwoordelijke militair gebruikmaakte van slimme tactieken.

Uit dit artikel zou geconcludeerd kunnen worden dat de M4 Sherman met 75mm pantsermunitie in staat was alle Duitse lichte (Panzerkampfwagen I en II) en middelzware (Panzerkampfwagen III en IV) tanks op korte, middellange of grote afstand aan de voor-, zij- of achterkant te vernietigen. De M4 Sherman-tank was echter niet geschikt als frontaal antitankplatform tegen de Duitse Panther en Tiger-tanks. De M4 moest die tanks vaak flankeren of gebruikmaken van slimme tactieken om die tanks, in samenwerking met andere wapens, uit te schakelen. De M4 Sherman was een zeer goede 'allround' tank, vooral geschikt tegen infanterie, machinegeweerstellingen en antitankkanonnen. Omdat de M4 Sherman-tanks in zo'n grote aantallen (49.234 stuks) geproduceerd werden en het 75mm kanon voldoende penetratievermogen had om zwakkere plekken te doorboren konden de Panther-tanks aan de relatief dun gepantserde zij- of achterkant aangevallen en vernietigd worden (gelet op het penetratievermogen van het 75mm M3 kanon ongeveer tot op een afstand van een kilometer). De trage achteruitrijsnelheid van de Panther-tank speelde daarbij ook een rol: de tank kwam niet snel weg indien het voertuig aangevallen werd. Zoals gezegd kon de 76mm M62 munitie in de met 76mm M1 bewapende M4 Sherman-tanks ook de voorkant van de Panther-koepel doorboren. De met 76mm M1 bewapende M4 Sherman-tanks konden de Panzerkampfwagen VI Ausf E (Tiger I) aan de voor-, zij- of achterkant vernietigen, ondanks het feit dat dat in de praktijk geregeld niet lukte (de Tiger kon zich namelijk schuin opstellen waardoor de staaldikte toenam). De met 75mm M3 bewapende M4 Sherman-tanks moesten die tank soms flankeren en van zeer kortbij aan de zij- of achterkant beschieten, het liefste in samenwerking met andere Amerikaanse wapens zoals tankjagers, vliegtuigen en artillerie. Tegen de zwaarste Duitse tank, de Panzerkampfwagen Ausf. B Tiger II, waren die tactieken nog belangrijker. Afgezien van al die feiten hadden de Duitsers aan het eind van de oorlog vaak een tekort aan brandstof, mechanische reserveonderdelen om voertuigen te repareren en werden de Duitse fabrieken gebombardeerd. Hitler-Duitsland verloor de tankoorlog vooral door de vele soorten tanks (negatieve effecten wat betreft logistiek en massaproductie), te veel nadruk op complexe en dure tanks en de toenemende aantallen van verbeterde geallieerde tanks. Feit is dat de M4 Sherman-tank een doorslaggevende bijdrage leverde aan de geallieerde overwinning.

Een uitgeschakelde Panzerkampfwagen IV Ausf. J (versie J) van de 9. Pz Div. in de Ardennen (1944). Rechts van de tank: een Amerikaanse M3 Half-track. Bron: Publiek domein