De PzKpfw I (Panzerkampfwagen I) (Sd Kfz 101) was de eerste operationele tank van de Duitse pantsertroepen. Zelfs naar de maatstaven die golden in het begin van de jaren dertig kon het 5 ton wegende voertuig, dat slechts bewapend was met machinegeweren nauwelijks een tank genoemd worden. De PzKpfw I, net als zijn opvolger de PzKpfw II, was ontwikkeld om te dienen als trainingsvoertuig. Aan de hand van deze twee modellen zouden de eerste pantserdivisies worden opgezet, met de intentie om de PzKpfw I en PzKpfw II uiteindelijk te vervangen door middelzware tanks met een betere bepantsering en een grotere vuurkracht. De PzKpfw I werd dus gebruikt voor het ontwikkelen en verbeteren van de revolutionaire Blitzkrieg-tactieken die in de beginjaren van de Tweede Wereldoorlog zo succesvol bleken te zijn.

Ontwerp en ontwikkeling
In 1933 gaf het Heereswaffenamt de opdracht voor de ontwikkeling van een tractor met een gewicht tussen de 4 en de 7 ton. Dit voertuig kreeg de benaming LaS (Landwirtschaftlicher Schlepper), om de werkelijke bedoelingen van het project te verhullen, vanwege de beperkingen die Duitsland waren opgelegd in het Verdrag van Versailles. De firma's Rheinmetall, Krupp, Henschel, MAN en Daimler-Benz ontwikkelden de prototypes, waarvan het model van Krupp werd uitgekozen als basis voor de ontwikkeling van de PzKpfw I. De ontwerpers hadden nauw samengewerkt met de Zweeds firma Landsverk en hadden eveneens kenmerken in het ontwerp opgenomen van eerdere geheime projecten die waren getest in de Sovjet-Unie.

Het prototype van Krupp, de Krupp-Tractor was gedeeltelijk ontleend aan het chassis van de Britse Carden Loyd Mark IV tankette, waarvan er twee in het geheim waren gekocht van de Sovjet-Unie in 1932. De Sovjets hadden deze modellen eerder gekocht van Groot-Brittannië in 1929. De Sovjets ontwikkelden tevens een eigen tankette aan de hand van het Britse model, namelijk de T-27.

Krupp's ontwerp werd verbeterd in de zomer van 1933 en vijf voertuigen werden uitvoerig getest in Kummersdorf. Na de tests werd besloten het chassis van Krupp te gebruiken, waarop een opbouw en geschutskoepel moesten worden geplaatst die ontwikkeld waren door Daimler-Benz.

Na verdere tests in februari 1934 werd de verbeterde versie van de LaS bestempeld als de PzKpfw I Ausführung A (Sd. Kfz. 101), want Hitler maakte er geen geheim meer van dat Duitsland begonnen was met een gigantisch herbewapeningsprogramma. In april van datzelfde jaar werden de eerste 15 productiemodellen door pantsergeneraal Heinz Guderian aan Hitler gepresenteerd.

PzKpfw I Ausf. A
De PzKpfw I Ausführung A (Ausf. A) was het eerste model dat in massaproductie werd genomen. Halverwege 1934 werd begonnen met de fabrikage van de Ausf. A door de firma's Henschel & Sohn in Kassel en Krupp-Gruson AG. Later kregen ook de firma's MAN Nürnberg en Wegmann AG Kassel de opdracht om de Ausf. A te vervaardigen. In totaal werden 477 PzKpfw I Ausf. A tanks geproduceerd.

De Ausf. A woog 5.400 kg, had een lengte van 4020 mm, een breedte van 2060 mm met een hoogte van 1720 mm. Aangedreven door de Krupp MP 305 benzinemotor, met een maximaal vermogen van nog geen 60 pk behaalde de PzKpfw I een topsnelheid van nauwelijks 37 km/u. De hoeveelheid brandstof die de Ausf. A kon meenemen bedroeg 144 liter, waardoor de tank een maximaal bereik had van 145 km. De bepantsering van de Ausf. A was 13 mm dik en toen de oorlog eenmaal uitgebroken was werden er 15 mm dikke pantserplaten aangebracht om de tank een grotere kans op overleven te geven op het slagveld. De bewapening bestond uit twee MG 13 machinegeweren waarvoor 2250 patronen aanwezig waren. Er waren echter problemen met de betrouwbaarheid van de aandrijflijn, een mankement dat pas bij latere modellen werd weggenomen. De bemanning bestond uit 2 personen (bestuurder en commandant).

Technische gegevens:

In 1936 werd de productie van de Ausf. A stopgezet. De tank kwam in actie tijdens de Spaanse Burgeroorlog in dienst van het Condor Legion en de Nationalisten. Er werd een voertuig verkocht aan Hongarije en enkele aan China. In de beginjaren van de Tweede Wereldoorlog werd de PzKpfw I Ausf. A ook gebruikt door de Duitsers zelf. De tank bleek echter niet meer aan de eisen van het moderne slagveld te voldoen. Toch deed de Ausf. A nog dienst tot in 1942. Hierna werden de overgebleven voertuigen gebruikt als trainingsvoertuig.

PzKpfw I Ausf. B
In 1935 werd begonnen met de productie van de PzKpfw I Ausführung B (Ausf. B). De belangrijkste verbetering ten opzichte van zijn voorganger was het gebruik van een krachtigere motor. De Maybach NL38TR benzinemotor had een vermogen van 100 pk. Doordat deze motor in combinatie met de nieuwe versnellingsbak (5 versnellingen) meer ruimte in beslag nam, werd de romp met 40 cm verlengd. Het gewicht van de tank nam eveneens toe door de aanpassingen van het basisontwerp.

Technische gegevens:

Ausf. B in actie
De PzKpfw B Ausf. B kwam in dienst bij alle gepantserde eenheden van 1936 tot en met begin 1940. Vanaf de tweede helft van 1940 tot begin 1941 werd de Ausf. B uit de frontdienst genomen. Toen Duitsland met Operatie Barbarossa van start gingen waren er nog 74 in frontdienst bij verschillende pantserregimenten. De Ausf. B werd naast gevechtstaken ook ingezet als commandovoertuig voor bataljonscommandanten van Panzerjägerabteilungen (Sf). Aan het eind van 1943 gaven de commandanten echter te kennen dat het voertuig voor deze taak compleet ongeschikt was.

PzKpfw I Ausf. C
Tijdens de Spaanse Burgeroorlog was reeds gebleken dat de PzKpfw I Ausf. A en B weinig toekomst hadden op het slagveld. De bepantsering en bewapening voldeden toen al niet meer aan de vereisten. Er werd echter niet besloten de productie van de PzKpfw I te staken. Er werd gekozen voor een verbetering van het ontwerp, zodat deze kon gaan dienen als verkenningstank en voor gebruik in luchtlandingsoperaties. Dat betekende dat de tank een hogere maximumsnelheid nodig had. De PzKpfw I Ausführung C (Ausf. C) kreeg een verbeterde wielophanging en in plaats van het machinegeweer aan de linkerkant werd een 20 mm kanon gemonteerd. De bepantsering nam toe tot een maximum van 30 mm, waardoor het totale gewicht 8 ton werd. Daar stond tegenover dat de PzKpfw I Ausf. C werd uitgerust met een nieuwe krachtbron, namelijk de Maybach HL 45P motor, waardoor de maximumsnelheid maar liefst 80 km/h werd. Het voertuig had een bereik van 300 km. Er werden echter maar 40 van deze tanks vervaardigd die werden ingezet door de 1. Panzerdivision en toegewezen aan de reserve eenheid LVIII Pz. Res. Korps.

PzKpfw I Ausf. F
Een andere ontwikkeling van de Ausf A en B was de Ausführung F. Dit model kreeg de zwaarst mogelijke bepantsering aan de voorkant van maar liefst 8 cm. Dit was ondoordringbaar voor antitankwapens uit die tijd. Bij dit model werd weer voor een andere wielophanging en vering gekozen. Van april tot en met december 1942 werden er 30 geproduceerd en ingezet bij onder andere de 1. Panzer Division en de 12. Panzer Division.

Ausf. A en B Ohne Aufbau
Van zowel Ausf. A (15 stuks) als Ausf. B (164 stuks) zijn er tanks geproduceerd zonder opbouw waardoor dus een ‘open’ rupsband-aangedreven voertuig ontstond. Deze werden gebruikt voor voornamelijk trainingsdoeleinden in onder andere Zossen en Ohrdurf. De Ausf. B Ohne Aufbau werd ook gebruikt voor berging- en reparatiewerk tot in 1941 waarna het voertuig te klein was voor dit werk, waarna ook deze voor trainingsdoeleinden werd ingezet.

Munitionsschlepper auf PzKpfw I Ausf. A
Ontwikkeld om munitie naar tanks in de frontlijn te brengen. Hiervoor werd de koepel verwijderd en werd dit met pantserplaten dichtgemaakt. Deze Sd Kfz 111 werd ingedeeld bij pantserregimenten en zag actie in Frankrijk en Polen. Totaal zijn er 51 omgebouwd in september 1939.

Ladungsleger auf PzKpfw I Ausf. B
Dit waren aangepaste tanks om een explosieve lading bij obstakels en doelen te ‘droppen’. Hiervan zijn twee verschillende varianten gebouwd, waarbij een model de lading op een arm voor zich droeg en de ander de lading achter de tank op de grond kon laten vallen. Van deze tanks waren er in totaal 10 omgebouwd die waren toegewezen aan 3 Pz Pioniere Kp.

Brückenleger auf PzKpfw I Ausf. A
Bruggenlegger model van de PzKpfw I. Dit model was door een te zwakke vering onbruikbaar. De gemonteerde bruggen werden hierop gebruikt voor de bruggenlegger op basis van de PzKpfw II.

Flammenwerfer auf PzKpfw I Ausf. A
Een variant die in het veld is ontstaan is de vlammenwerpervariant. Als voorbereiding van de aanval op Tobruk werd door de 5. Leichte Division (DAK) het machinegeweer in de voorkant van de romp veranderd in een vlammenwerper met een bereik van 25 meter. Een vergelijkbare variant is tijdens de Spaanse Burgeroorlog gebruikt met een Ausf. B.

Munitionsschlepper auf PzKpfw IA en IB
Vanaf het voorjaar van 1942 werden de inmiddels sterk verouderde nog in dienst zijnde PzKpfw I modellen omgebouwd tot munitiebevoorrader. Dit gebeurde door in plaats van de koepel een grote stalen box te plaatsen waarin de munitie vervoerd kon worden. De koepels die van deze modellen kwamen werden ook gebruikt in vaste fortificaties.