Britse Catapult Aircraft Merchant Ships

Na het succesvol ombouwen van een vijftal marineschepen tot Fighter Catapult Ships, werd besloten dit aantal uit te breiden door eenzelfde soort ombouw toe te passen op 35 koopvaardijschepen. Deze Catapult Aircraft Merchant ships (CAM schepen) werden uitgerust met een katapult en een Hawker Sea Hurricane jager, maar bleven koopvaardijschip. Dit in tegenstelling tot de Fighter Catapult Ships welke marineschepen waren

Hawker Sea Hurricane Mark I, V6733 aan boord van s.s. Empire Darwin, 1943 Bron: Imperial War Museum NA 3437

In de beginjaren van de Tweede Wereldoorlog leden de Atlantische konvooien gigantische verliezen. De grootste oorzaak bleek te liggen in een gat in de luchtdekking midden op de Atlantische Oceaan. Om dit gat te dichten werd vanaf 1941 al geëxperimenteerd met het Fighter Catapult Ship^[1]. Een eerste vervolg hierop werd gevonden in het plaatsen van een katapult-installatie aan boord van een Vrachtshepen (zogenaamde CAM (Catapult Aircraft Merchantman), met een Hawker Hurricane hierop gemonteerd. Op 18 maart 1941 besloot de admiraliteit om 35 koopvaardijschepen hiermee uit te rusten^[2]. Deze schepen bleven onder koopvaardijvlag varen en werden derhalve geen marineschepen^[3].

Een tweede experiment was de ombouw van bestaande schepen tot Escorte vliegdekschepen. In de herfst van 1941 werd hiertoe als proef een buitgemaakt voormalig Duits passagiersschip, de m.v. Hannover, omgebouwd tot Escort Carrier HMS Audacity. De Escort Carriers waren volwaardige vliegdekschepen in dienst van de Royal Navy en de US Navy.

Een derde experiment was het vanaf 1942 uitrusten van graanschepen of olietanker met een vliegdek, waarbij het schip zijn originele functie als vrachtschip behield en als zodanig ook onder koopvaardijvlag bleef varen, de zogenaamde MAC-schepen^[4].

Voor het vliegen met de katapult-Hurricanes vanaf de CAM schepen, werd op 5 mei 1941 een speciale eenheid opgericht op de RAF basis Speke bij Liverpool, de Merchant Ship Fighter Unit (MSFU). De eenheid werd uiteindelijk opgenomen bij de Fleet Air Arm van de Royal Navy. De CAM-schepen waren uitgerust met een door een raketmotor aangedreven katapult. Na experimenten met de Fairey Fulmar en de Hawker Hurricane op de Fighter Catapult Ships werd gekozen voor de Hawker Hurricane Mk Ia. De toestellen kwamen al snel bekend te staan als "Catafighters" of "Hurricats" en werden hiermee de eerste Sea Hurricanes^[5]. De eerste schepen die operationeel werden ingezet met manschappen en vliegtuigen van de MSFU aan boord waren de Empire Rainbow en de Empire Moon^[6].

De schepen maakten tussen mei 1941 en september 1943 maar liefst 175 tochten, waarbij 12 schepen verloren gingen, acht keer een lancering werd uitgevoerd en zes vijandelijke vliegtuigen (veelal Focke Wulf Fw 200 Condor bommenwerpers) werden neergehaald tegen het verlies van slechts één piloot. De schepen werden meestal gesitueerd aan de voorzijde of de buitenzijde van een konvooi om zo voldoende manoeuvreer ruimte te creëren bij het lanceren van een vliegtuig^[7]. Vanaf augustus 1942 werden de CAM schepen teruggetrokken van de Arctische konvooien. Van 10 van de 26 overgebleven CAM schepen werden de katapulten verwijderd en de 16 overgebleven schepen werden voornamelijk ingezet in konvooien naar de Middellandse Zee en naar Freetown. De MSFU eenheid werd vanaf 8 juni 1943 opgeheven^[8].

Van diverse particuliere eigenaren werden acht schepen aangewezen om te worden uitgerust als CAM schip, dit waren de volgende schepen:

s.s. Empire Ocean Bron: Imperial War Museum FL 12571

Daarnaast werden 27 schepen in dienst van het Ministry of War Transport (MoWT), allen beginnend met de naam Empire, aangewezen om als CAM schip te fungeren. Dit waren:

Noten

1. Whiteman, 1968, pag 675
2. Mitchell, 1999, pag 166
3. Whiteman, 1968, pag 675
4. Whiteman, 1968, pag 675
5. CAM Ships, Wikipedia
6. Naval Institute Proceedings, 100, pag. 74
7. Naval Institute Proceedings, 100, pag. 74
8. Hague, 2000, pag. 79
9. Mitchell, 1990, pag. 58
10. Mitchell, 1990, pag. 58
11. Mitchell, 1990, pag. 58
12. Mitchell, 1990, pag. 92-93
13. Mitchell, 1990, pag. 58
14. Mitchell, 1990, pag. 73
15. Slader, 1988, pag. 143
16. Mitchell, 1990, pag. 81
17. Mitchell, 1990, pag. 73