TracesOfWar heeft uw hulp nodig! Elke euro die u bijdraagt steunt enorm in het voortbestaan van deze website. Ga naar stiwot.nl en doneer!

Inleiding

De Nederlandse Zeestrijdkrachten in Nederlands-Indië vormden een belangrijk onderdeel van de Nederlandse militaire aanwezigheid in de Indische archipel. Waar aanvankelijk de schepen van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) en later ondersteund door de Staatse Vloot de dienst op het water in de archipel uitmaakten, werd dit later een samenraapsel van de Koninklijke Marine, Koloniale Marine, Indische Militaire Marine en Gouvernementsmarine. In diverse perioden bestonden verschillende van deze marines naast elkaar, wat samenwerking en coördinatie vaak niet ten goede kwam. Uiteindelijk werden aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog alle onderdelen gemilitariseerd en operationeel ondergebracht bij de Koninklijke Marine.


Het Nederlands Eskader in Nederlands-Indië, bestaande uit v.r.n.l. Hr.Ms. Van Nes, Hr.Ms. Banckert en Hr.Ms. Java, Tandjoeng Priok, 31 augustus 1935 Bron: NIMH 2173-223-024

Definitielijst

Gouvernementsmarine
De gouvernementsmarine vloeide voort uit de Koloniale Marine in Nederlands Oost-Indië en had een civiel bestuur. De taken van de Gouvernementsmarine waren het bemannen en onderhouden van vuurtorens, bakens en boeien, zeekaartering, bevoorrading en transport van medisch personeel.

Geschiedenis

In de tijd van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) werd de militaire aanwezigheid in de Indische archipel geheel overgelaten aan de VOC. Nagenoeg alle schepen van de VOC waren in die tijd bewapend en konden zich met menig oorlogsschip meten. Dit was nodig omdat de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden maar een relatief kleine oorlogsvloot had, de zogenaamde Staatse Vloot, en de Indische archipel geheel aan de verantwoordelijkheid van de VOC overliet. Als de VOC behoefte had aan oorlogsschepen dan werden deze vaak uitgeleend aan de VOC door de Staatse Marine. De VOC beschikte hierdoor over een dusdanig grote bewapende vloot dat in oorlogstijd zelfs schepen werden uitgeleend aan de Admiraliteiten voor de Staatse Vloot.[1]


Zicht op Batavia met bewapende koopvaardijschepen, A. d'Winter, ca 1706 Bron: Atlas of Mutual Heritage

Toen in de 18e eeuw de macht en kracht van de VOC afnam, werd de steun van de Nederlandse staat steeds groter en ook de Staatse Vloot ging zich steeds actiever met de archipel bemoeien. Tijdens de Franse tijd nam de macht van Nederland in de archipel af en namen Frankrijk en Engeland dit over. Speciaal voor Nederlands-Indië werd bij de stichting van het Koninkrijk der Nederlanden in 1813 het zogenaamde Auxiliair Eskader ingesteld als onderdeel van de Koninklijke Nederlandsche Zeemagt. De bevelhebber van dit eskader was de Commandant der Zeemacht bij Nederland-Indië. Rond 1867 was dit eskader opgebouwd rond zeven schroefstomers uit verschillende klassen. Dit werd de decennia daarna steeds verder uitgebouwd. Gemiddeld verbleef de helft van de Koninklijke Nederlandsche Zeemagt in Nederlands-Indië. Pas vanaf 1904 spreken we van Koninklijke Marine.

Het Auxiliair Eskader opereerde veelal naast en soms samen met de Koloniale Marine. Dit was een maritieme, bewapende vloot die onder de verantwoordelijkheid viel van de Gouverneur-generaal van Nederlands-Indië. Rond 1840 werd deze eenheid weer opgeheven, maar werd in 1866 als Indische Militaire Marine weer nieuw leven in geblazen. Rond 1867 bad deze marine de beschikking over 23 schepen van verschillend formaat en type. De schepen werden bekostigt door het Ministerie van Koloniën, maar het personeel was in dienst van de Koninklijke Marine. De belangrijkste taken van deze dienst was het vestigen, handhaven en vertegenwoordigen van het koloniale gezag in de Indische archipel.


Nederlands Eskader in Nederlands-Indië (links) samen met de Koloniale Marine (rechts) op patrouille, 6 november 1912 Bron: NIMH 2000-252-018

Naast deze twee zuiver militaire zeemachten, werd in 1821 door het Gouvernement van Nederlands-Indië een civiele marine opgericht, uitgerust met bewapende, zogenaamde 'kruisboten'. Deze werden gebruikt voor transporten uit naam van het gouvernement en waren voornamelijk bedoeld als tegenmaatregel tegen zeeroverij. De scheepjes konden zowel met zeil als roeiend worden voortgedreven. Deze schepen werden aangevuld met bewapende schoeners voor met name waarde transporten over langere afstanden. In 1861 werden al deze schepen ondergebracht bij een nieuwe organisatie, de Gouvernementsmarine. Naast de eerdere taken ging deze marine zich ook bezig houden met politionele taken en lichte semimilitaire taken. Vanaf 1905 werd de Gouvernementsmarine onderdeel van de Dienst van de Scheepvaart maar bleef onafhankelijk opereren van de Koninklijke Marine en de Indische Marine. In de jaren 1930 werden de Koninklijke Marine en de Indische Marine organisatorische en operationeel samengevoegd waarna over één Koninklijke Marine in Nederlands-Indië gesproken kan worden. Kort voor de Tweede Wereldoorlog werd, vanwege de dreiging in het Verre Oosten, de Gouvernementsmarine gemilitariseerd en onder bevel van de Koninklijke Marine gebracht. Dit bleef zo tot na de Japanse overgave, waarna de Gouvernementsmarine tot de soevereiniteitsoverdracht van Nieuw-Guinea aan Indonesië in 1962 separaat bleef bestaan.[2]

Definitielijst

Gouvernementsmarine
De gouvernementsmarine vloeide voort uit de Koloniale Marine in Nederlands Oost-Indië en had een civiel bestuur. De taken van de Gouvernementsmarine waren het bemannen en onderhouden van vuurtorens, bakens en boeien, zeekaartering, bevoorrading en transport van medisch personeel.

Zeemacht NOI 1882

Zeemacht Nederlands-Indië (1882)
Vice-Admiraal J. van Gogh

Auxiliair Eskader


     Schroefstoomschip:
Zr. Ms. Atjeh (1876)
Kapitein-ter-zee J.A. Greve

Zr. Ms. Watergeus (1864)
Kapitein-luitenant ter zee Cornelis Johannes Marinkelle
     Ramtorenschip:
Zr. Ms. Prins Hendrik der Nederlanden (1866)
Kapitein-ter-zee H.J.S. van der Sloot

Zr. Ms. Koning der Nederlanden (1874)
Kapitein-ter-zee C.J. Smith

Nederlands-Indische Militaire Marine


     Wachtschip:
Zr. Ms. Zeeland (1859)
Kapitein-ter-zee Jhr. J.H.P. von Schmidt auf Altenstadt

Zr. Ms. Curacao (1863)
Kapitein-ter-zee W.F. Meijen
     Kanonneerboot:
Zr. Ms. Kanonneerboot No. 14
Luitneant-ter-zee 2e klasse J. Lastdrager
     Schroefstoomschip:
Zr. Ms. Padang (1877)
Luitenant-ter-zee 1e klasse J.A. Snoek

Zr. Ms. Palembang (1874)
Luitenant-ter-zee 1e klasse N.A. de Vries

Zr. Ms. Riouw (1872)
?

Zr. Ms. Deli (1873)
Luitenant-ter-zee 1e klasse P. le Compte

Zr. Ms. Bandjermasin
Luitenant-ter-zee 1e klasse O.C.A.J. Moreau

Zr. Ms. Batavia (1877)
Luitenant-ter-zee 1e klasse M.A. Medenbach

Zr. Ms. Makasser (1877)
Luitenant-ter-zee 1e klasse J.A. Vening

Zr. Ms. Bengkoelen (1879)
Luitenant-ter-zee 1e klasse F.J. Stokhuijzen

Zr. Ms. Madura (1880)
Luitenant-ter-zee 1e klasse J.T.M. Lange
     Raderstoomschip:
Zr. Ms. Soerabaja (1867)
?

Zr. Ms. Banka (1867)
?

Zr. Ms. Borneo (1867)
Kapitein-luitenant ter zee E.L. Ehnle

Zr. Ms. Sumatra (1867)
?

Zr. Ms. Oenarang (1872)
Luitenant-ter-zee 1e klasse H. van der Meer

Zr. Ms. Salak (1873)
Luitenant-ter-zee 1e klasse W.J.P. van Waning

Zr. Ms. Sindoro
Luitenant-ter-zee 1e klasse J. Loost

Zr. Ms. Soembing (1874)
Luitenant-ter-zee 1e klasse W.M.E. Bervoets
     Opnemingsvaartuigen:
Zr. Ms. Hydrograaf
Luitenant-ter-zee 1e klasse M.C. van Doorn

Zeemacht NOI 1888

Zeemacht Nederlands-Indië (1888)
Vice-Admiraal J.W. Binkes

Auxiliair Eskader


     Schroefstoomschip: Zr. Ms. van Speijk (1882)
Kapitein-ter-zee Jhr. A.J. Roëll

Zr. Ms. de Ruijter (1885)
Kapitein-ter-zee K.A. Stakman Bosse
     Ramtorenschip: Zr. Ms. Prins Hendrik der Nederlanden (1866)
Kapitein-ter-zee C.A. le Bron de Vexela

Zr. Ms. Koning der Nederlanden (1874)
Kapitein-ter-zee E.L baron van Heekeren van Waliën

Nederlandsch-Indische Militaire Marine


     Wachtschip:
Zr. Ms. Gedeh (1874)
Kapitein-ter-zee Jhr. T.E. de Brauw

Zr. Ms. Soerabaja (1867)
Kapitein-ter-zee C. ten Bosch
     Schroefstoomschepen:
Zr. Ms. Batavia (1877)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse K.J. Bal

Zr. Ms. Bandjermasin
Luitenant-ter-zee 1e Klasse H. Bernelot Moens

Zr. Ms. Madura (1880)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse J. Haremaker

Zr. Ms. Pontianak (1867)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse S.T. Land

Zr. Ms. Banda (1872)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse H.L.C. Wolterbeek Muller

Zr. Ms. Sambas (1874)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse Jhr. J.C.R. Wetpalm van Hoorn van Burgh

Zr. Ms. Bali (1878)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse B. de Groot

Zr. Ms. Samarang (1875)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse L.C. Rovers

Zr. Ms. Java (1885)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse A.G. Ellis

Zr. Ms. Makasser (1877)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse H. Nijgh
     Radarstoomschepen:
Zr. Ms. Bromo (1875)
Kapitein-luitenant ter zee M.C.J. Lucardie

Zr. Ms. Merapi (1874)
Kapitein-luitenant ter zee W.J.H. de Kanter

Zr. Ms. Salak (1872)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse J.R. Eck

Zr. Ms. Oenarang (1872)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse T. Böthlink

Zr. Ms. Onrust (1863)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse D.L.M.E. Keus
     Opnemingsvaartuig:
Zr. Ms. Hydrograaf
Luitenant-ter-zee 1e Klasse A.W.F.C. van Woerden

Zr. Ms. Blommendal (1882)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse J.W.A.F. van Maren Bentz van den Berg

Zr. Ms. Melvill van Carnbee (882)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse A.H. Hoekwater

Zeemacht NOI 1893

Zeemacht Nederlands-Indië (1893)
Vice-Admiraal Jhr. J.A. Roël

Auxiliair Eskader


     Schroefstoomschip: Hr. Ms. Atjeh (1877)
Kapitein-ter-zee L.M.L. de Haan
     Ramtorenschip: Hr. Ms. Prins Hendrik der Nederlanden (1866)
Kapitein-luitenant ter zee H. van den Pauvert

Hr. Ms. Koning der Nederlanden (1874)
Kapitein-ter-zee F.J. Stokhuyzen

Nederlandsch-Indische Militaire Marine


     Wachtschip:
Hr. Ms. Gedeh (1874)
Kapitein-ter-zee H. Quispel

Hr. Ms. Bromo (1875)
Kapitein-ter-zee L. Backer Overbeek
     Schroefstoomschepen:
Hr. Ms. Batavia (1877)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse G.J. Slijuterman

Hr. Ms. Bandjermasin
Luitenant-ter-zee 1e Klasse C.A. de Brouw

Hr. Ms. Bengkoelen (1879)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse W. Römer

Hr. Ms. Madura (1880)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse P.S.R. Wolterbeek

Hr. Ms. Sambas (1874)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse J.C. van Wessem

Hr. Ms. Samarang (1875)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse J.C. Cramer

Hr. Ms. Java (1886)
Kapitein-luitenant ter zee R.C.A.L. Jansen van Afferden

Hr. Ms. Makasser (1877)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse J.H.M. Jansen

Hr. Ms. Ceram (1887)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse J.A.H. Beck

Hr. Ms. Flores (1887)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse J. Wentholt

Hr. Ms. Lombok (1892)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse M.F. Tydeman

Hr. Ms. Sumbawa (1892)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse W.H. Souman

Hr. Ms. Padang (1877)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse W. Allirol
     Raderstoomschepen:
Hr. Ms. Merapi (1874)
Kapitein-luitenant ter zee P. Heyning

Hr. Ms. Oenarang (1872)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse I. van den Bosch

Hr. Ms. Sindoro
Luitenant-ter-zee 1e Klasse C. Meijboom
     Torpedoboot:
Hr. Ms. Cerberus (1888)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse A. Seret
     Opnemingsvaartuig:
Hr. Ms. Banda (1872)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse L.A.T.J.F. van Oijen

Hr. Ms. Blommendal (1882)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse J.H. van Hoogstraten

Hr. Ms. Melvill van Carnbee (1882)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse R.O.J. Verschoor

Zeemacht NOI 1904

Zeemacht Nederlands-Indië (1904)
Vice-Admiraal A.P. Tadema

Nederlandsch-Indische Militaire Marine


     Wachtschip:
Hr. Ms. Koningin der Nederlanden (1894)
Kapitein-luitenant ter zee P. van den Broeke
     Flottieljevaartuigen:
Hr. Ms. Bali (1878)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse S.P. l'honoré Naber

Hr. Ms. Java (1886)
Kapitein-luitenant ter zee F.J. Stam

Hr. Ms. Siboga (1898)
Kapitein-luitenant ter zee G.A. de Cocq

Hr. Ms. Edi (1897)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse G.R. van Nauta Lemke

Hr. Ms. Nias (1895)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse J. Albarda

Hr. Ms. Assahan (1900)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse L.A. Royen

Hr. Ms. Sumbawa (1892)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse M.H.E. Sachse

Hr. Ms. Ceram (1899)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse F. Smit

Hr. Ms. Koetei (1898)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse J.J. Rambonnet

Hr. Ms. Flores (1887)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse G.C.D. Baron van Hardenbroek van Ammerstol

Hr. Ms. van Gogh (1898)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse F. Both
     Vischtorpedoboten:
Torpedodienst
 Hr. Ms. Cerberus (1888)
 Hr. Ms. Hydra (1900)
 Hr. Ms. Scylla (1900)
 Hr. Ms. Python (1902)
 Hr. Ms. Sphinx (1903)
 Hr. Ms. Minotaurus (1902)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse W. Cornelis
     Opnemingsvaartuig:
Hr. Ms. van Doorn (1901)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse H.M. van Straaten
Auxiliair Eskader


     Pantserschip:
Hr. Ms. Koningin Regentes (1900)
Kapitein-luitenant ter zee W.A. Mouton
     Pantserdekschepen:
Hr. Ms. Noord Brabant (1899)
Kapitein-luitenant ter zee H.J.F. Michelhoff

Hr. Ms. Gelderland (1898)
Kapitein-ter-zee J.H. Calmeijer

Hr. Ms. Utrecht (1898)
Kapitein-ter-zee B. Brutel de la Riviére

Hr. Ms. Holland (1896)
Kapitein-ter-zee H.P. Netscher

Zeemacht NOI 1933

Zeemacht Nederlands-Indië (1933)
Vice-Admiraal J.F. Osten

Eskader in Nederlands-Indië
Kapitein-ter-zee M.H. van Dulm

     Kruisers:
Hr. Ms. Java (1921)
Kapitein-luitenant ter zee J.T.A.J. Bruinsma

Hr. Ms. Sumatra (1920)

     Groep Torpedobootjagers:
Luitenant-ter-zee 1e Klasse K.W.F.M. Doorman

Hr. Ms. Witte de With (1928)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse Karel Willem Frederik Marie Doorman

Hr. Ms. van Galen (1928)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse H. Pitloo
     Divisie Onderzeeboten:
Luitenant-ter-zee 1e Klasse A.S. Pinke

Hr. Ms. K IX (1922)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse H.C.W. Moorman

Hr. Ms. K X (1923)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse P.J.G. Huijer

Hr. Ms. K XI (1924)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse A.S. Pinke

Hr. Ms. K XIII (1924)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse Antonie Jacobus Bussemaker
Commandement der Marine
Kapitein-ter-zee D. Scalongne
Soerabaja
     Dienst conservatie torpedobootjagers:
Kapitein-luitenant ter zee P. Eikenboom


Hr. Ms. Piet Hein (1927)


Hr. Ms. Evertsen (1926)


Hr. Ms. de Ruijter (1926)


Hr. Ms. Kortenaer (1927)

     Artillerie Instructieschip:
Hr. Ms. De Zeven Provinciën (1909)
Kapitein-luitenant ter zee J.J. Dikkers
     Mijnendienst:
Kapitein-luitenant ter zee C.C.F. Jager


Hr. Ms. Krakatau (1924)
Kapitein-luitenant ter zee C.C.F. Jager

Hr. Ms. Serdang (1897)


Hr. Ms. Prins van Oranje (1931)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse F.S.W. de Ronde

Hr. Ms. Hercules (1910)


Hr. Ms. Pro Patria (1922)


Hr. Ms. A (1929)


Hr. Ms. B (1929)

Hr. Ms. C (1929)

Hr. Ms. D (1929)
     Onderzeedienst:
Kpitein-luitenant ter Zee E.A. Vreede


Hr. Ms. K II (1919)
Luitenant-ter-zee 2e Klasse C.J.W. van Waning

Hr. Ms. K IV (1920)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse J.H. Solkesz

Hr. Ms. K XII (1924)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse J.C. d'Engelbronner

Hr. Ms. K V (1919)


Hr. Ms. K VI (1920)


Hr. Ms. K VII (1921)


Hr. Ms. K VIII (1922)

     Torpedo-Motorboten:
Hr. Ms. TM I (1927)


Hr. Ms. TM II (1927)

Hr. Ms. TM III (1927)

Hr. Ms. TM IV (1927)
     Inrichtingen:
Marinekazerne-Oedjoeng
Kapitein-luitenant ter zee W.J.D. Postumus

Marinekazerne-Goebeng
Luitenant-kolonel der Mariniers C.J.O. Dorren

Marinevliegkamp Soerabaja


Marinevliegkamp Tansjoengpriok

Flottieljevaartuigen
Hr. Ms. Flores (1925)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse H. Vreedenberg

Hr. Ms. Soemba (1925)

Opnemingsvaartuigen
Hr. Ms. Tydeman (1916)


Hr. Ms. Willebrord Snellius (1928)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse J. Tissot van Patot
Kweekschool voor Inlandse Schepelingen
Kapitein-luitenant ter zee J.A. Kruijs
Makassar
Schepen voor bijzondere Diensten
Hr. Ms. Pelikaan (1921)


Hr. Ms. Draak (1907)


Hr. Ms. Krokodil (1907)


Hr. Ms. Zeeslang (1907)


Hr. Ms. Panter (1914)


Definitielijst

Artillerie
Verzamelnaam voor krijgswerktuigen waarmee men projectielen afschiet. De moderne term artillerie duidt in het algemeen geschut aan, waarvan de schootsafstanden en kalibers boven bepaalde grenzen vallen. Met artillerie duidt men ook een legeronderdeel aan dat zich voornamelijk van geschut bedient.
Divisie
Bestond meestal uit tussen de een en vier Regimenten en maakte meestal deel uit van een Korps. In theorie bestond een Divisie uit 10.000 - 20.000 man.
Torpedo
Oorlogswapen, met van een explosieve lading voorzien sigaarvormig lichaam met een voortstuwings- en besturingsmechanisme, bestemd om na lancering via het water zijn weg te zoeken naar vijandelijke schepen en deze door een onderwaterexplosie uit te schakelen.

Zeemacht NOI 1939

Zeemacht Nederlands-Indië (1939)


Eskader in Nederlands-Indië


     Opleidingsschip:
Hr. Ms. Soerabaja (1909)

     Kruisers:
Hr. Ms. De Ruyter (1935)


Hr. Ms. Java (1921)
Kapitein-ter-zee Henri Jan Bueninck
     Kanonneerboten:
Hr. Ms. Flores (1925)
Luitenant-ter-zee 1e klasse Jacques Corneille Albert Scholte

Hr. Ms. Soemba (1925)

     Torpedobootjagers:
Hr. Ms. van Ghent (1926)


Hr. Ms. Evertsen (1926)
Luitneant-ter-zee 1e Klasse Lambert Jan Goslings

Hr. Ms. Kortenaer (1927)


Hr. Ms. Piet Hein (1927)


Hr. Ms. van Galen (1928)


Hr. Ms. Witte de With (1928)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse Meynard Margaretus Merens

Hr. Ms. Banckert (1929)


Hr. Ms. van Nes (1930)

     Mijnenleggers:
Hr. Ms. Serdang (1897)


Hr. Ms. Pro Patria (1922)


Hr. Ms. Krakatau (1924)


Hr. Ms. Prins van Oranje (1931)


Hr. Ms. Gouden Leeuw (1931)

     Onderzeeboten:
Hr. Ms. K VII (1921)


Hr. Ms. K VIII (1922)


Hr. Ms. K IX (1922)


Hr. Ms. K X (1923)
Luitenant-ter-zee 2e Klasse Carel Wessel Theodorus baron van Boetzelaer

Hr. Ms. K XI (1924)
Luitenant-ter-zee 2e Klasse Henri Charles Besancon

Hr. Ms. K XII (1924)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse Martinus Albert Johan Derksema

Hr. Ms. K XIII (1924)


Hr. Ms. K XIV (1932)


Hr. Ms. K XV (1932)


Hr. Ms. K XVI (1933)


Hr. Ms. K XVII (1932)
Luitenant-ter-zee 2e klasse Armand van Karnebeek

Hr. Ms. K XVIII (1932)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse Carel Adrianus Johannes van Well Groeneveld
     Opnemingsvaartuigen:
Hr. Ms. Tydeman (1916)


Hr. Ms. Willebrord Snellius (1928)

     Mijnenvegers:
Hr. Ms. A (1929)


Hr. Ms. B (1929) Luitenant-ter-zee 2e Klasse Cornelis Johannes Rameau

Hr. Ms. C (1929) Luitenant-ter-zee 2e Klasse S.N. Scheltema

Hr. Ms. D (1929) Luitenan-ter-zee 2e Klasse Johannes Jacobus Sem "Han" van Alphen

Hr. Ms. Jan van Amstel (1936)

Hr. Ms Pieter de Bitter (1936)

Hr. Ms. Abraham Crijnssen (1936) Luitenant-ter-zee 1e Klasse Eugenius Cornelis Johannes van der Horst

Hr. Ms. Eland Dubois (1936) Luitenant-ter-zee 2e Klasse Johannes Abraham Agelink van Rentergem
     Torpedomotorboten:
Hr. Ms. TM I


Hr. Ms. TM II


Hr. Ms. TM III


Hr. Ms. TM IV


Koninklijke Marine in Nederlands-Indië, december 1941

Koninklijke Marine in Nederlands-Indië (1941)
 Opperbevel:
Vide-admiraal Conrad Emil Lambert Helfrich
Batavia, Java

 Marine Departement:

Batavia, Java

Afdeeling Personeel der Zeemacht (1e Afdeeling)
Kapitein-ter-zee W.A. de Jong

Afdeeling Materieel der Zeemacht (2e Afdeeling)
Kapitein-ter-zee Abraham Gerard Vromans

Afdeeling Administratieve Dienst der Zeemacht (3e Afdeeling)
Hoofdofficier van Administratie 1e Klasse J.G. van Kregten

Afdeeling Geneeskundige Dienst der Zeemacht (4e Afdeeling)
Hoofdofficier van Gezondheid 2e Klasse V.M.J. Kettlitz

Afdeeling Burgerlijke Administratie (7e Afdeeling)
Administrateur J.H. Fockens

Afdeeling Staf der Zeemacht
Kapitein-ter-zee Johan Jasper Abraham van Staveren

Afdeeling Handelsbescherming van het Bur. Zeeverkeer
Kapitein-luitenant ter Zee Johannes Jakobus Lukas Willinge

  Commandement der Marine:

Soerabaja

Commandant
Kapitein-ter-zee Pieter Koenraad

Adjudant
Luitenant-ter-zee 1e Klasse J.J. Quéré

Chef van de Staf
Kapitein-luitenant-ter-zee Jan Hajo Solkesz

1e Stafofficier
Luitenant-ter-zee 1e Klasse Christiaan Jan Willem van Waning

Gasdienst der Marine
Luitenant-ter-zee 1e Klasse Gijsbertus Petrus Küller

Geneeskundige Dienst der Marine
Hoofdofficier van Gezondheid 2e Klasse V.M.J. Kettlitz

Onderzeedienst
Kapitein-ter-zee Hermanus Pitlo

Torpedo-atelier
Kapitein-luitenant-ter-zee Johannes Jan van der Have

Marinekazerne Oedjoeng
Kapitein-ter-zee A.M. Hekking

Marinekazerne Goebeng
Luitenant-kolonel der Mariniers Mattheus Reindert de Bruyne

Dienst der Torpedo-Mootorboten
Luitenant-ter-zee 1e Klasse P.A. Riedel

 Onder direct bevel Opperbevel:
Vide-admiraal Conrad Emil Lambert Helfrich


Commandant Maritieme Middelen Tandjongpriok
Luitenant-ter-zee 1e Klasse P.F.M. van de Lint

Commandant Maritieme Middelen Tjilatjap
Luitenant-ter-zee 1e Klasse B.J.G. Schokking

Commandant Maritieme Middelen Balikpapan
Kapitein-luitenant-ter-zee H.C. Nieuwenhuisen

Commandant Maritieme Middelen Tarakan
Kapitein-luitenant-ter-zee Frederik Hendrik Vermeulen

Commandant Maritieme Middelen Ambon
Luitenant-ter-zee 1e Klasse J. Luske

Radiodienst der Marine
Kapitein-luitenant-ter-zee J.B. Meyer

Mijnendienst
Luitenant-ter-zee 1e Klasse J.H. van Rinkhuyzen

Inspectie van de Marinestoomvaartdienst
Hoofdofficier 2e Klasse M. de Vries

Sociale Zaken
Kapitein-ter-zee H. Spits

Vlootpredikant
Ds. S. Oegema

Vlootaalmoezenier
J.J. Bruno

Vlootgodsdienstleraar
J.J. Westplat

Koninklijk Instituut voor de Marine
Schout-bij-nacht Gerhard Wilhelm Stöve

Marine Etablissement
Directeur C.W. Heringa

Eskader in Nederlandsch-Indië
 Opperbevel:
Vice-Admiraal Karel Doorman
Batavia, Java
 Adjudant:
Luitenant-ter-zee 2e Klasse Rudolph Maximiliaan Crommelin

 Chef van de Staf:
Kapitein-ter-zee L.G.L. van der Kun

 1e Stafofficier:
Luitenant-ter-zee 1e Klasse L.G. Veldman

 Secretaris:
Officier van Administratie 1e Klasse J.F. Staverman

 Kruiserdivisie:



 Hr. Ms. De Ruyter (1935)
Kapitein-luitenant-ter-zee Eugène Edouard Bernard Lacomblé

 Hr. Ms. Tromp (1937)
Kapitein-luitenant-ter-zee Jan Balthazar de Meester

 Hr. Ms. Java (1921)
Kapitein-ter-zee Philippus Bernardus Maria van Straelen

 Hr. Ms. Sumatra (1920)
Kapitein-luitenant-ter-zee Johannes Jakobus Lukas Willinge
 Torpedobootjagerdivisie:
Luitenant-ter-zee 1e Klasse Frits Johan Everhardus Krips
Soerabaja, Java

 Hr. Ms. van Ghent (1926), vlaggenschip
Luitenant-ter-zee 1e Klasse Pieter Schotel

 Hr. Ms. Kortenaer (1927)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse Antonie Kroese

 Hr. Ms. Witte de With (1928)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse Pieter Schotel

 Hr. Ms. Piet Hein (1927)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse Jan Marie Lodewijk Ignatius Chömpff

 Hr. Ms. Banckert (1929)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse Lambert Johan Goslings

 Hr. Ms. Evertsen (1926)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse Walburg Marius de Vries

 Hr. Ms. van Nes (1930)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse Charles Albertus Lagaay
 Onderzeebootflottielje:
Luitenant-ter-zee 1e Klasse Antonie Jacobus Bussemaker
Soerabaja, Java

 Hr. Ms. Zuiderkruis (1923)
Gezaghebber W.F. van Rooy

 Hr. Ms. K VII (1921)
Luitenant-ter-zee 2e Klasse Petrus Johannes Mulder

 Hr. Ms. K VIII (1922)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse Martinus Albert Johan Derksema

 Hr. Ms. K X (1923)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse Paul Gijsbertus de Back

 1e Onderzeebootdivisie


    Hr. Ms. O 16 (1936)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse Antonie Jacobus Bussemaker

    Hr. Ms. K XVII (1932)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse Henri Charles Besancon

    Hr. Ms. K XVIII (1932)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse Carel Adrianus Johannes van Well-Groeneveld

 2e Onderzeebootdivisie


    Hr. Ms. K XIII (1924)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse Martinus Albert Johan Derksema

    Hr. Ms. K XII (1924)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse Henry Christopher John Coumou

    Hr. Ms. K XI (1924)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse A.H. Derketh

    Hr. Ms. K IX (1922)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse Paul Gijsbertus de Back

 3e Onderzeebootdivisie


    Hr. Ms. K XIV (1932)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse Pieter Andréa Mulock van der Vlies Bik

    Hr. Ms. K XV (1932)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse Carel Wessel Theodorus Baron van Boetzelaer

    Hr. Ms. K XVI (1933)
Luitenant-ter-zee 2e Klasse Louis Jan Jarman

 4e Onderzeebootdivisie


    Hr. Ms. O 19 (1938)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse Frederik Johan Adolf Knoops

    Hr. Ms. O 20 (1939)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse Pieter Gerardus Johan Snippe

Nederlands-Indië Dienst der Scheepvaart
 Hoofdkwartier
Chef Inspecteur J. Kuyper

 Dienst der Gewestelijke Vaartuigen



Hr. Ms. Albatros (1912)


Hr. Ms. Aldebaran (1913)


Hr. Ms. Bellatrix (1915)


Hr. Ms. Deneb (1939)


Hr. Ms. Canopus 1916)


Hr. Ms. Eridanus (1922)


Hr. Ms. Fomalhaut (1923)


Hr. Ms. Gemma (1920)


Hr. Ms. Valk (1930)


Hr. Ms. Wega (1923)


Hr. Ms. Castor (1915)


Hr. Ms. Orion (1912)


Hr. Ms. Tarakan (Loodslichtschip Tarakan ?)
Luitenant ter zee 2e klasse H.J.A. Deijmann

Hr. Ms. Tydeman (1916)


Hr. Ms. Willebrord Snellius (1928)


Hr. Ms. Zeefakkel

 Dienst der Bebakening en 
 Kustverlichting



Hr. Ms. Digoel (1941)


Hr. Ms. Hoofdinspecteur Zeeman (1909)


Hr. Ms. Pollux (1922)

 Gemilitariseerde
 Gouvenementsmarine
Vice-admiraal Helfrich
Batavia, Java

Hr. Ms. Soemba (1925)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse Petrus Johannes Gerrit Huijer

Hr. Ms. Batak (1931)


Hr. Ms. Belang (1936)


Hr. Ms. Biaro (1936)


Hr. Ms. Boenakan (1936)


Hr. Ms. Kasuaris (1938)


Hr. Ms. Pehe (1941)


Hr. Ms. Semarang (1933)


Hr. Ms. Simson (1932)


Hr. Ms. Tamako (1938)


Hr. Ms. Koning der Nederlanden (1874)


Hr. Ms. TAN 1 (ms Paula (1927))


Hr. Ms. TAN 2 (ms Juno (1912))


Hr. Ms. TAN 3 (ss Djirak (1928))


Hr. Ms. TAN 4 (ss Pendopo (1930))


Hr. Ms. TAN 5 (ms Aldegonda (1931))


Hr. Ms. TAN 6 (ms Josefina (1928))


Hr. Ms. TAN 7 (ss Benakat (1935))


Hr. Ms. TAN 8 (ms Petronella (1927))


Hr. Ms. BEN 1 (ms Minjak (1937))


Hr. Ms. BEN 2 (m.s. Moesi (1930))


Hr. Ms. BEN 3 (ms Asahan (1933))


Hr. Ms. BEN 4 (ms Mampawa (1929))


Hr. Ms. Flip


Hr. Ms. Gina

Hr. Ms. Jules


Hr. Ms. Hector


Hr. Ms. Nolly


Hr. Ms. Paul


Hr. Ms. Pief


Hr. Ms. Rolf


Hr. Ms. Tata

Hr. Ms. Teddy


Hr. Ms. Schouten (1941)


Hr. Ms. Sloet van de Beele (s.s. Sloet van de Beele (1914))
Kapitein C.L. van Dierendonck

Hr. Ms. Barentsz (1941)


Hr. Ms. Roggeveen (1941)


Hr. Ms. Op ten Noort (1941)


Hr. Ms. P1 (1939)


Hr. Ms. P2 (1939)

Hr. Ms. P3 (1939)

Hr. Ms. P4 (1939)

Hr. Ms. P5 (1939)

Hr. Ms. P6 (1939)

Hr. Ms. P7 (1939)

Hr. Ms. P8 (1939)

Hr. Ms. P9 (1940)


Hr. Ms. P10 (1940)

Hr. Ms. P11 (1940)

Hr. Ms. P12 (1940)

Hr. Ms. P13 (1940)

Hr. Ms. P14 (1940)

Hr. Ms. P15 (1940)

Hr. Ms. P16 (1940)

Hr. Ms. P17 (1941)


Hr. Ms. P18 (1941)

Hr. Ms. P19 (1941)

Hr. Ms. P20 (1941)

Hr. Ms. P21 (1941)

Hr. Ms. P22 (1941)

Hr. Ms. P23 (1941)

Hr. Ms. P37 (1941)

Hr. Ms. P38 (1941)

Hr. Ms. P39 (1941)

Hr. Ms. P40 (1941)

Onderzeebootjagerdivisie:


 Hr. Ms. OJR 1 (1941)


 Hr. Ms. OJR 2 (1941)

 Hr. Ms. OJR 3 (1941)

 Hr. Ms. OJR 4 (1941)

 Hr. Ms. OJR 5 (1941)

 Hr. Ms. OJR 6 (1941)

Torpedobootdivisie:
Luitenant-ter-zee 2e Klasse Herman Cornelis Jorissen

 Hr. Ms. TM III (1938)


 Hr. Ms. TM 4 (1940)
Luitenant-ter-zee 2e Klasse Johan Emile Gobée

 Hr. Ms. TM 5 (1941)
Luitenant-ter-zee 2e Klasse Jan Gerrit Treffers

 Hr. Ms. TM 6 (1941)
Luitenant-ter-zee 2e Klasse Albertus Marinus Thomas

 Hr. Ms. TM 7 (1940)
Luitenant-ter-zee 2e Klasse Herman Cornelis Jorissen

 Hr. Ms. TM 8 (1940)
Luitenant-ter-zee 2e Klasse Eduard Herman van Rees
Luitenant-ter-zee 3e Klasse A.A.F. Schmitz

 Hr. Ms. TM 9 (1940)
Luitenant-ter-zee 2e Klasse Jan Arend van Beusekom

 Hr. Ms. TM 10 (1941)
Luitenant-ter-zee 3e Klasse Jan Wilhelm Boon

 Hr. Ms. TM 11 (1941)
Luitenant-ter-zee 3e Klasse E.J. Hoeksel

 Hr. Ms. TM 12 (1941)
Luitenant-ter-zee 3e Klasse F. Kleyn

 Hr. Ms. TM 13 (1941)


 Hr. Ms. TM 14 (1941)


 Hr. Ms. TM 15 (1942)
Luitenant-ter-zee 2e Klasse Herman Cornelis Jorissen

Mijnendienst:
Commandeur J.H. van Rinkhuijsen

 Hr. Ms. Gouden Leeuw (1931)


 Hr. Ms. Prins van Oranje (1931)
Luitenant ter zee 1e klasse Antonie Catharinus van Versendaal

 Hr. Ms. Krakatau (1924)


 Hr. Ms. Pro Patria (1923)


 Hr. Ms. Serdang (1897)


 Hr. Ms. Willem van der Zaan (1939)
Luitenant ter zee der 2e klasse Anthonie van Miert

 Hr. Ms. Rigel (1931)


 Hr. Ms. Bangkalan (1926)


 Hr. Ms. Soemenep (1931)


 1e Mijnenvegerdivisie:
Luitenant-ter-zee 2e Klasse Bernardus Poortman

     Hr. Ms. A (1930)
Luitenant-ter-zee 2e Klasse Johannes Pieter Rotgans

     Hr. Ms. B (1930)
Luitenant-ter-zee 2e Klasse Cornelis Johannes Rameau

     Hr. Ms. C (1930)
Luitenant-ter-zee 2e Klasse S.N. Scheltema

     Hr. Ms. D (1930)
Luitenant-ter-zee 2e Klasse Johannes Jacobus Sem van Alphen

 2e Mijnenvegerdivisie:
Luitenant-ter-zee 1e Klasse Joseph Remy Louis Lebeau

     Hr. Ms. Jan van Amstel (1937)
Luitenant-ter-zee 2e Klasse Peter van Willigen

     Hr. Ms. Pieter de Bitter (1937)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse Johannes Pieter Albertus Dekker

     Hr. Ms. Abraham Crijnssen (1937)
Luitenant-ter-zee 2e Klasse Johannes Abraham Agelink van Rentergem

     Hr. Ms. Eland Dubois (1937)
Luitenant-ter-zee 2e Klasse Hendrik de Jong

 3e Mijnenveegdivisie:
Luitenant-ter-zee 2e Klasse Wilhelmus Theodorus Leonardus van den Berg

     Hr. Ms. Alor (1938)
Luitenant-ter-zee 2e Klasse Willem Frederik Karel Bik

     Hr. Ms. Aroe (1940)
Luitenant-ter-zee 2e Klasse P. Hokke

     Hr. Ms. Bantam (1938)
Luitenant-ter-zee 2e Klasse Jules Alphonse Wasch

     Hr. Ms. Bogor (1940)
Luitenant-ter-zee 3e Klasse M.A. Mooij

     Hr. Ms. Ceram (1940)
Luitenant-ter-zee 3e Klasse Eduard Johannes Wilhelm Jonkers Both

     Hr. Ms. Cheribon (1940)
2e Officier J.P.C.K. Vermeulen

 4e Mijnenveegdivisie:
Luitenant-ter-zee 2e Klasse J.J.C.K. Altes

     Hr. Ms. Ardjoeno (1940)
Luitenant-ter-zee 3e Klasse J. Monteiro

     Hr. Ms. Kawi (1937)


     Hr. Ms. Salak (1937)


     Hr. Ms. Merbaboe (1941)
Luitenant-ter-zee 3e Klasse P.A.H. Roozen

     Hr. Ms. Rindjani (1941)
Luitenant-ter-zee 3e Klasse Henry Jedeloo
Luitenant-ter-zee 3e Klasse L. Kuiper

     Hr. Ms. Smeroe (1941)
Luitenant-ter-zee 3e Klasse Masselink

 5e Mijnenveegdivisie:
Luitenant-ter-zee 2e Klasse J.J. de Wolff

     Hr. Ms. Djember (1941)
2e Officier H. van Gulpen

     Hr. Ms. Djombang (1941)
2e Officier G.J. van Loopik

     Hr. Ms. Djampea (1941)
2e Officier P.T. Geelhoed

     Hr. Ms. Enggano (1941)
2e Officier H.L.W. Kraal

     Hr. Ms. Endeh (1941)
Luitenant-ter-zee 1e Klasse Pieter Rouwenhorst

Marine Luchtvaartdienst in Nederlands-Indië
 Opperbevel:
Kapitein-luitenant-ter-zee G.G. Bozuwa
Marinevliegstation Morokrembangan
10x Dornier Do 24K
1x Fokker T.IV
6x Fokker C.VIIw

 Reserve:
30x Consolidated Model 28-5MNE
10x Ryan STM-S2

 Vliegtuigtenders:


     Hr. Ms. Arend (1930)


     Hr. Ms. Fazant (1932)


     Hr. Ms. Merel (1928)


     Hr. Ms. Reiger (1930)


     Hr. Ms. Sirius (1923)

 Groep-Vliegtuigen 1
Sambas, West-Borneo
3x Dornier Do 24K
 Groep-Vliegtuigen 2
Sorong, Nieuw Guinea
3x Dornier Do 24K
 Groep-Vliegtuigen 3
Morokrembangan, Java
3x Dornier Do 24K
 Groep-Vliegtuigen 4
Sambas, West-Borneo
3x Dornier Do 24K
 Groep-Vliegtuigen 5
Tenate, Molukken
3x Dornier Do 24K
 Groep-Vliegtuigen 6
Morokrembangan, Java
3x Dornier Do 24K
 Groep-Vliegtuigen 7
Tarakan, Tarakan
3x Dornier Do 24K
 Groep-Vliegtuigen 8
Samboe, Sumatra
3x Dornier Do 24K
 Groep-Vliegtuigen 11
aan boord van kruisers
4x Fokker C.XIw
 Groep-Vliegtuigen 12
Morokrembangan, Java
6x Fokker T.IV a
 Groep-Vliegtuigen 13
aan boord van torpedobootjagers
4x Fokker C.XIw
 Groep-Vliegtuigen 14
Morokrembangan, Java
5x Fokker T.IV
 Groep-Vliegtuigen 16
Tandjong Priok, Java
3x Consolidated PBY-5
 Groep-Vliegtuigen 17
Halong, Ambon
3x Consolidated PBY-5
 WH-1 Patrouille
(Militaire Luchtvaart KNIL)
Andir, Java
3x Martin Model 139 WH-1

Definitielijst

Torpedo
Oorlogswapen, met van een explosieve lading voorzien sigaarvormig lichaam met een voortstuwings- en besturingsmechanisme, bestemd om na lancering via het water zijn weg te zoeken naar vijandelijke schepen en deze door een onderwaterexplosie uit te schakelen.

Commandant der Zeemacht in Nederlands-Indië (CZMNI)

Commandant der Zeemacht in Nederlands-Indië (CZMNI): (lijst is nog niet compleet)
Vice-admiraal Engelbertus Lucas
1 augustus 1838 - 1 maart 1942
Schout-bij-nacht Engelbertus Batavus van den Bosch
1 januari 1845 - 4 april 1848
Vice-admiraal Engelbert George van der Plaat
1852 - 1855
Vice-admiraal Gerhardus Fabius
juli 1863 - januari 1868
Vice-admiraal Frederik Lambertus Geerling
1874 - 1877
Vice-admiraal Johannes van Gogh
1 juni 1880
Schout-bij-nacht Frederik Herman Pieter van Alphen
31 mei 1883 - mei 1885
Vice-admiraal Johan Willem Binkes
1885 - 1888
Schout-bij-nacht Pieter ten Bosch
maart 1888 - 1891
Vice-admiraal Jhr. Jacob Alexander Roël
1 januari 1891 - 1 november 1894
Vice-admiraal Gerhardus Kruys
1 maart 1894 - 1 december 1898
Schout-bij-nacht Frederik Jan Stokhuyzen
1898
Vice-admiraal A.P. Tadema
16 maart 1902
Schout-bij-nacht Anthony Hendrik Hoekwater
1905 - 1906
Schout-bij-nacht J.G. Snethlage
16 januari 1906
Vice-admiraal Anthony Hendrik Hoekwater
1909 - 1912
Vice-admiraal Frederik Pinke
1914 - 1916
Vice-admiraal Johannes Antonius Marinus Bron
1916 - 1920
Schout-bij-nacht J.F. Osten
20 januari 1931
Schout-bij-nacht Maarten Hendrik van Dulm
april 1934 - maart 1936
Vice-admiraal Hendrikus Ferweda
1936 - 1939
Vice-admiraal Conrad Emile Lambert Helfrich
18 oktober 1939 - 2 maart 1942
Vice-admiraal Pieter Koenraad
6 oktober 1945 - 21 januari 1946
Vice-admiraal Jacobus Lukas Willinge
12 januari 1946 - 25 januari 1946
Vice-admiraal Albertus Samuel Pinke
25 januari 1946 - 1 oktober 1949
Schout-bij-Nacht Frederik Jentje Kist
1 oktober 1949 - 27 december 1949

Noten

  1. Milo, 1946
  2. Stapelkamp, 2010, pag. 13