Ergens verborgen in de Beierse Alpen zou zich een schat bevinden, bestaande uit een verzameling goud en Hitlers persoonlijke diamantencollectie. Een nog altijd niet ontcijferde schatkaart, in de vorm van een vel bladmuziek, wijst de weg. Het klinkt als het scenario van een spannende avonturenfilm, maar journalist Karl Hammer (schrijver van o.a. “De grootste kunstroof uit de geschiedenis”) is ervan overtuigd dat zowel de schat als de schatkaart geen verzinsels zijn. De afgelopen jaren besteedde hij veel tijd aan het kraken van de code en het speuren naar aanwijzingen in de omgeving van Mittenwald, waar de kostbaarheden ergens verstopt zouden zijn. De schatzoeker liep echter vast met het ontcijferen van de code. Hij schakelde de hulp in van de media die in december 2012 bekend maakten dat Hammer 12.000 euro uitlooft voor diegene die de code kraakt en de schat vindt. Alle benodigde (achtergrond)informatie is te vinden in zijn boek “Gezocht: Codebrekers”.

Het boek is een herdruk van het al in 2007 uitgekomen boek “De tranen van de wolf”. Die titel verwijst ernaar hoe de diamanten van Hitler bij zijn intimi bekend zouden hebben gestaan. Een hoofdrol in het verhaal is weggelegd voor een aalmoezenier die pastoor Otto genoemd wordt, maar wiens identiteit onbekend is. De man gaf tijdens de Eerste Wereldoorlog aan het front geestelijke bijstand aan Duitse soldaten en voelde zich na de oorlog aangetrokken tot het nationaalsocialisme. Het was tijdens de Tweede Wereldoorlog dat hij in contact kwam met zowel Hitlers secretaris Martin Bormann als partijboekhouder Franz Xaver Schwarz. In de slotfase van de oorlog werd hem door Bormann in het belegerde Berlijn het gecodeerde document toevertrouwd. De verborgen goud- en diamantenvoorraad was bedoeld ter financiering van Werwolf, de geheime operatie van de nazi’s om (vanuit de Alpenvesting) een guerrillaoorlog tegen de geallieerden te voeren.

De oorlog was al voorbij voordat de pastoor de schatkaart had kunnen overbrengen naar het zuiden, waar hij het aan Schwarz had moeten overdragen. Na de oorlog trad de geestelijke in een klooster. Bormann overleefde de oorlog niet en Schwarz overleed in 1947 in geallieerd gevangenschap. Het verborgen goud en de diamanten zouden vergeten zijn als de schatkaart, ook wel “de pastoorsbrief” genoemd, niet in handen van Karl Hammer terecht zou zijn gekomen. In zijn boek vertelt hij hoe dit gebeurde en wat hij inmiddels ondernomen heeft om de schat te zoeken. Hij weet de lezer absoluut te fascineren, maar het is onmogelijk te controleren of zijn verhaal waar gebeurd is of slechts fictie is. Het verhaal van pastoor Otto is uit de derde hand en wordt nergens ondersteund met tastbare bewijzen van het bestaan van deze man. Een deel lijkt in elk geval geromantiseerd, want de belevenissen van de pastoor worden zo gedetailleerd weergegeven dat het moeilijk te geloven is dat dit mondeling zo overgeleverd is.

Hammer gebruikt het verhaal van de pastoor ten dele als kapstok om zijn afwijkende visie op de geschiedenis te geven. De schrijver, die zichzelf een pacifist noemt en meermaals onomwonden zijn afkeuring uitspreekt over dictatuur, onderdrukking en discriminatie, is weliswaar oprecht in zijn bedoelingen, maar doet de geschiedenisfeiten in veel gevallen geen recht. Zonder bronvermelding en noten creëert hij (soms door de ogen van zijn hoofdpersonage) het beeld van Duitsland dat tijdens de twee wereldoorlogen het slachtoffer werd van allerlei (internationale) samenzweerderige machtsspelletjes. Hoewel Duitsland tegenwoordig niet langer gezien wordt als de enige schuldige aan de Eerste Wereldoorlog en het vernederende Verdrag van Versailles wordt beschouwd als een belangrijke aanstichter van de Tweede Wereldoorlog, gaat Hammer wel ver in zijn stellingen. De Dolkstootlegende wordt door hem bijvoorbeeld nieuw leven ingeblazen, hij suggereert dat de aanval op de Duitse radiozender in Gleiwitz wel degelijk een Poolse provocatie kan zijn geweest en dat het Venlo-incident een rechtvaardige reden was voor de Duitse inval in Nederland. Ook vraagt hij zich af of de Protocollen van de Wijzen van Sion misschien toch wel echt zijn.

Wanneer Hammer de Holocaust ter sprake brengt, valt op dat hij niet goed geïnformeerd is. Zo citeert hij de (correcte) bewering van het bedrijf Degesch dat tijdens de oorlog 1 procent van haar Zyklon-B productie gebruikt is “voor het vermoorden van circa 1 miljoen mensen”. Hammer noemt dit “een verwarrend moment”, want volgens hem werden er “volgens de algemene geschiedschrijving vele miljoen vergast”. Dat in de vernietigingskampen Belzec, Chelmno, Sobibor en Treblinka Joden en zigeuners vergast werden met koolmonoxide (enkel in Auschwitz en Majdanek werd gebruik gemaakt van Zyklon-B) en dat in de Sovjet-Unie het merendeel van de slachtoffers met de kogel vermoord werd, laat hij onvermeld. In plaats van twijfel te zaaien had hij zijn verwarring eenvoudig kunnen wegnemen door zich beter te informeren. Ook verwijst hij naar Holocaustontkenner Richard Krege, die in 1999 in Treblinka geen sporen van genocide zou hebben gevonden, maar wiens onderzoeksrapport nergens te vinden is. Het recente en wel controleerbare onderzoek van forensisch archeologe Caroline Sturdy Colls bewijst het ongelijk van Krege, hoewel historici aan de hand van mondelinge en schriftelijke bronnen daarvan al wel overtuigd waren.

Het is jammer dat de auteur zoveel aandacht besteedt aan allerlei complottheorieën en ongefundeerde stellingen, want het voegt niets toe aan zijn boek. Als hij algemeen aanvaarde conclusies in de geschiedschrijving ter discussie wil stellen dan is dat zijn goed recht, maar dan had hij misschien beter een apart boek kunnen schrijven, dat wel voorzien is van een bronnenlijst en notenapparaat, zodat de geïnteresseerde lezer zijn stellingen kan verifiëren. Het neemt echter niet weg dat Hammer met dit boek de avontuurlijk ingestelde lezer waarschijnlijk toch zal weten te boeien. Ook al is het waarheidsgehalte oncontroleerbaar, de schrijver weet op smakelijke wijze te vertellen over zijn schattenjacht in de Alpen en de aanwijzingen die hij daar tot dusver vond. Pastoor Otto’s omzwervingen in de Eerste Wereldoorlog en tijdens de Slag om Berlijn zijn ook heel meeslepend geschreven. De geestelijke zou een boeiende romanfiguur kunnen zijn en misschien is hij dat in zekere zin ook wel. Het is namelijk uiteindelijk aan iedere lezer voor zich om te bepalen wat hij gelooft dat er in dit boek waar gebeurd is en wat niet. De ontdekking van de schat zal Hammers gelijk bewijzen, maar of dat gaat gebeuren…