Britse Escortevliegdekschepen van de Ameer-klasse

De Britse escortevliegdekschepen van de Ameer-klasse waren niet alleen de opvolgers van de vaartuigen van de Attacker-klasse, maar in feite ook zusterschepen. De schepen van beide klassen waren de Britse versies van de Amerikaanse Bogue-klasse hulpvliegdekschepen, die in het kader van de Lend & Lease Act aan de Royal Navy geleverd werden. De Bogue-klasse escortevliegdekschepen werden in twee groepen gebouwd waarvan de tweede groep vrijwel geheel bestemd was voor de Britse marine. Eigenlijk zouden de Britten een aantal van de Casablanca-klasse escortevliegdekschepen overnemen, maar hun specificatie eisen stonden haaks op de Amerikaanse ambitie om dergelijke schepen snel en volgens een strakke en efficiënte serieproductie te fabriceren. Hun schepen moesten voldoen aan absolute standaardspecificaties. De Bogue-klasse schepen hadden weliswaar een wat ouder ontwerp, wat gebaseerd was op C3-type koopvaardijschepen, maar dat had zich al bewezen, ook in Britse dienst.

HMS Emperor voor anker bij Greenock, Schotland. Bron: Wikipedia

De schepen van de Ameer-klasse beschikten ten opzichte van de Attacker-klasse vaartuigen over een verbeterd vliegdek en een langere hangaar. In tegenstelling tot de Attacker-klasse schepen behielden de vaartuigen van deze serie de originele Amerikaanse bewapening. Net als bij de Attacker-klasse drongen de Britten aan op een verbeterde compartimentering, magazijnbescherming en opslag van vliegtuigbrandstof. Na oplevering door de Seattle-Tacoma Shipbuilding Corporation te Seattle, Washington, werden de Ameer-klasse schepen in een tempo van zes per week naar de werf van Burrard Dry Dock te Vancouver in British Colombia, Canada, overgebracht om de Britse modificaties door te voeren.

De schepen van de Ameer-klasse werden op stapel gezet met Amerikaanse namen en naamseinen. De naamseinen begonnen in eerste instantie met de letters AVG, maar dat werd op 20 augustus 1942 veranderd in ACV en op 15 juli 1943 in CVE. Voordat de schepen in Britse dienst kwamen, werden ze in Amerikaanse dienst gesteld. De Ameer-klasse werd ook wel aangeduid als de Ruler-klasse omdat alle Britse namen rulers (heersers: "Britannia rules the waves") waren. De Ameer-klasse bestond uit 23 vaartuigen, maar de tweede groep Bogue-klasse schepen bestond uit één schip meer. Dit was USS Prince William en dit schip werd als eerste van de tweede groep gebouwd. Daarom noemden de Amerikanen de klasse vaak de Prince William-klasse. USS Prince William is besproken bij de Amerikaanse escortevliegdekschepen van de Bogue-klasse. De meeste schepen van de Ameer-klasse werden begin 1945 ingedeeld bij de British Pacific Fleet, waarbij de naamseinen werden aangepast Van D naar R.

Sommige Ameer-klasse escortevliegdekschepen werden ingezet als aanvalscarriers, andere als onderzeebootbestrijders en nog een aantal als transportschepen. Dit onderscheid werd vooral gemaakt door de toegewezen typen gevechtsvliegtuigen. Aanvalscarriers kregen meer jachtvliegtuigen aan boord en onderzeebootbestrijders meer torpedobommenwerpers terwijl de vliegtuigtransportschepen slechts een handvol eigen vliegtuigen aan boord hadden, veilig opgeborgen in de hangaars. De meeste schepen van deze klasse werden vanaf begin 1945 ingezet in de Pacific, waar enkele vaartuigen dienst deden als zogenaamde replenishships. Dit waren escortevliegdekschepen die vervangers en onderdelen van verloren gegane en beschadigde gevechtsvliegtuigen van de vlootvliegdekschepen aanvoerden. HMS Khedive, HMS Nabob en HMS Puncher hadden een Canadese bemanning, maar waren wel in dienst van de Royal Navy.

HMS Trouncer als vliegtuigtransportschip op de Atlantische Oceaan. Bron: Navsource

Vrijwel alle Ameer-klasse schepen kwamen ongeschonden door de oorlog. Twee schepen raakten echter zwaar beschadigd door Duitse torpedoaanvallen. HMS Nabob werd op 22 augustus 1944 in de Barentszzee getorpedeerd door U-354 tijdens het escorteren van een konvooi richting Moermansk, Rusland. Het schip arriveerde vijf dagen later in Scapa Flow, Schotland, de thuisbasis van de British Home Fleet, voor noodreparaties. De Royal Navy vond echter dat de escortecarrier het niet waard was gerepareerd te worden en het schip werd bij Rosyth aan de Firth of Forth aan de grond gezet en verlaten. Op 30 september werd de Nabob buiten dienst gesteld en gekannibaliseerd voor onderdelen ten behoeve van haar zusterschepen. Op 16 maart 1946 werd het schip teruggegeven aan de US Navy, maar die schreef het meteen af en verkocht het vaartuig in maart 1947 voor sloop naar Nederland. De romp werd echter doorverkocht en omgebouwd tot vrachtschip. In 1977 werd het koopvaardijschip, dat inmiddels de namen Nabob en Glory had gehad, gesloopt in Taiwan.

HMS Thane werd op 15 januari 1945 door U-1172 getorpedeerd in de Firth of Clyde, de monding van de rivier de Clyde, Zuidwest-Schotland. Ook dit schip werd zwaar beschadigd en meteen afgeschreven door de Royal Navy. De Thane werd buiten dienst gesteld en opgelegd te Faslane, de basis van de Royal Navy aan de Clyde. Op 15 december ging het schip op papier terug naar de Amerikanen, die het meteen verwijderden uit het marineregister en in 1946 verkochten aan de plaatselijke scheepssloper.

De Thane, ontwapend en deels gekannibaliseerd, te Faslane, Schotland. Bron: Navsource

De Ameer-klasse escortecarriers werden alle in 1946 en 1947 teruggegeven aan de US Navy. De ex-Thane, ex-Empress, ex-Emperor en ex-Ruler werden vrijwel meteen afgeschreven, maar de overige schepen werden verkocht en omgebouwd tot vrachtschip. Net als de andere Bogue-klasse schepen waren de Ameer-klasse vaartuigen degelijk genoeg gebouwd om tot eind jaren `60 en soms zelfs tot in de jaren `70 in de vaart te blijven.

De South Africa Star, ex-Reaper. Bron: Navsource

Het stoomschip Friesland, de ex-Ranee. Bron: Arendnet

De Ameer-klasse escortevliegdekschepen waren de laatste Amerikaanse schepen die onder de voorwaarden van de Leen- & Pachtwet aan de Royal Navy geleverd werden. De Britse marine vorderde nog een passagiersschip met de naam Pretoria Castle en een drietal vrachtschepen die omgebouwd werden tot hulpvliegdekschepen. Dit werden HMS Pretoria Castle en de drie Nairana-klasse carriers. Daarna droogden de Britse bronnen op. Eind 1944 was de Slag om de Atlantische Oceaan geëindigd in het voordeel van de geallieerden en werd de behoefte aan escortevliegdekschepen een stuk kleiner. De Amerikanen begonnen nog met de bouw van de Commencement Bay-klasse hulpvliegdekschepen, maar van de geplande 35 schepen kwamen er maar negentien in daadwerkelijke dienst. Kort na de Tweede Wereldoorlog was er helemaal geen behoefte meer aan hulpvliegdekschepen en verdween de subcategorie schepen van de wereldzeeën.