TracesOfWar heeft uw hulp nodig! Elke euro die u bijdraagt steunt enorm in het voortbestaan van deze website. Ga naar stiwot.nl en doneer!

Nelson-klasse

    De Britse vloot was na de Eerste Wereldoorlog de machtigste ter wereld. Maar zowel Japan als de Verenigde Staten hadden inmiddels schepen op stapel gezet die krachtiger waren dan de grote schepen van de Britse Royal Navy. Hierop gaf Groot-Brittannië op 21 oktober 1921 de opdracht voor de bouw van vier grote slagkruisers en was de bouw van 2 slagschepen van plan in 1923. De vier slagkruisers zouden voorzien worden van 3 torens met daarin 3 lopen van 16,5 inch (later 16 inch), een snelheid van 33 knopen en een waterverplaatsing van rond de 47.200 ton. De geplande twee slagschepen zouden bewapend worden met 3 torens met daarin 3 lopen van 18 inch. De waterverplaatsing zou rond de 48.770 ton zitten.

    Deze schepen kwamen echter te vervallen door de ondertekening van het verdrag van Washington dat de scheepssterkte van de landen met een sterke marine aan banden legde.

    Omdat Groot-Brittannië als enige geen moderne 16 inch slagschepen bezat mochten er twee gebouwd worden volgens het verdrag van Washington met een maximaal tonnage van 35.360 ton. De Verenigde Staten hadden namelijk wel 16 inch slagschepen met de Colorado-klasse en de Japanners met de Nagato-klasse.

    De Britten ontwierpen een moderne klasse van 16 inch geschut, waarbij ze de beste elementen van de eerder ontworpen slagschepen en slagkruisers in het ontwerp meenamen. Dit ontwerp was redelijk uitzonderlijk voor wat betreft de indeling van het schip. Alle drie de 16 inch geschutskoepels aan de voorkant van het schip en de brug werden wat naar achteren geschoven om het schip in lengte zo kort mogelijk te houden. De secundaire bewapening werd meer op het achterschip geconcentreerd en bestond uit zes torens met 2 lopen van 6 inch welke zowel een antischeeps- als een antiluchtdoelrol hadden. Om gewicht te besparen om binnen het vastgestelde tonnage te blijven werden er 2 schroeven gebruikt in plaats van 3. Verder werd er een grote pantsertoren met een bijzondere brug toegepast, iets wat in latere slagschepen van de Amerikaanse Idaho-, Mississippi- en New Mexico-klasse weer terug te zien was. Ook de Franse Dunkerque en Strasbourg waren grotendeels gebaseerd op het ontwerp van de Nelson-klasse. Voor zijn tijd werd er een grote hoeveelheid antiluchtdoelgeschut geplaatst, iets wat vrijwel alle slagschepen uit deze periode in de Tweede Wereldoorlog pijnlijk tekort kwamen.

    Het 16 inch geschut bleek later een teleurstelling vergeleken met het succesvolle 15 inch geschut van de Britse Royal Navy. De lopen moesten snel vervangen worden door slijtage en de vuursnelheid was ook niet al te best. Verder was de betrouwbaarheid minder dan de veelgebruikte 15 inch stukken. Pogingen om dit te verbeteren hebben tot weinig verbetering geleid. De derde geschutstoren vanaf de voorkant gezien (toren X genaamd) zorgde bij het vuren voor schade aan de pantsertoren en hierop werd de draaicirkel van deze toren beperkt.

    De Nelson-klasse was ondanks wat kleine tekortkomingen toch een zeer krachtige klasse en was beter dan zijn soortgenoten van de andere landen. Beide schepen hebben de oorlog overleefd en deelgenomen aan een groot aantal belangrijke acties.

    Technische gegevens bij bouw:

    Klasse: Nelson
    Aantal in klasse: 2 Nelson en Rodney
    Land: Groot-Brittannië
    Type: Slagschip
    Tonnage, Std

    Nelson 33.313 BRT
    Rodney 33.730 BRT

    Tonnage, Bel. 41.250 BRT
    Afmetingen: Lengte: 216,40 meter
    Breedte: 32,31 meter
    Diepgang: (volledig beladen) 10,21 meter
    Aandrijving: Vermogen: 45.000 pk
    Max. Snelheid: 23 knopen
    Bepantsering: pantsergordel 14-13 inch
    machineruimtes 12- 4 inch
    barbettes 15-12 inch
    torens 16- 7.5 inch
    Bewapening: 9-16 inch/45 Mk 1 (3x3)
    12-6 inch/50 Mk 12 6x2)
    6-4.7 inch/40 QF Mk 8 HA (6x1)
    8-2 pdr pompom (8x1)
    4-3 pdr saluting
    2-24.5 inch torpedo's sub
    Bemanning: 1314
    1361 als Vlaggeschip

    Definitielijst

    Eerste Wereldoorlog
    Ook wel Grote Oorlog genoemd, conflict dat ontstond na een groei van het nationalisme, militarisme en neo-kolonialisme in Europa en waarbij twee allianties elkaar bestreden gedurende een vier jaar durende strijd, die zich na een turbulent begin, geheel afspeelde in de loopgraven. De strijdende partijen waren Groot-Brittannië, Frankrijk, Rusland aan de ene kant (de Triple Entente), op den duur versterkt door o.a. Italië en de Verenigde Staten, en Duitsland, Bulgarije, Oostenrijk-Hongarije en het Ottomaanse Rijk aan de andere kant (de Centrale Mogendheden of Centralen). De strijd werd gekenmerkt door enorme aantallen slachtoffers en de inzet van vele nieuwe wapens (vlammenwerpers, vliegtuigen, gifgas, tanks). De oorlog eindigde met de onvoorwaardelijke overgave van Duitsland en zijn bondgenoten in 1918.
    Slagschip
    Zwaar gepantserd oorlogsschip met geschut van zeer zwaar kaliber.
    torpedo
    Oorlogswapen, met van een explosieve lading voorzien sigaarvormig lichaam met een voortstuwings- en besturingsmechanisme, bestemd om na lancering via het water zijn weg te zoeken naar vijandelijke schepen en deze door een onderwaterexplosie uit te schakelen.

    Afbeeldingen

    Nelson klasse

    Nelson

    De HMS Nelson werd op 28 december 1922 tegelijk met haar zusterschip HMS Rodney op stapel gezet. De HMS Nelson werd gebouwd door Armstrong te Groot-Brittannië, gelanceerd in september 1925 en klaar in juni 1927. Tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft ze van 1939 tot 1942 als onderdeel van de Britse Royal Navy Home Fleet gediend.

    HMS Nelson werd beschadigd voor de Schotse kust in december 1939 en was in reparatie tot juni 1940. Ze werd beschadigd door een Italiaanse torpedo op 27 september 1941 en was in reparatie tot en met april 1942. Ze zag verder dienst in de Middellandse Zee tot en met 1943 als onderdeel van Force H en opnieuw was ze in actie bij de landingen in Normandië waar ze weer beschadigd werd door een mijn. De reparaties hiervan werden uitgevoerd in Philadelphia (VS), waarna ze vertrok naar de Indische Oceaan voor actie voor onder andere de kust van Malaya. Uiteindelijk kwam ze weer in Groot-Brittannië terug in november 1945. Ze werd uit actieve dienst genomen op 15 maart 1949 en hierna gesloopt.

    Tijdens haar carrière is het schip bij de volgende acties ingezet:

    apr '40 Deelname bij acties voor de kust van Noorwegen
    jul '41 Escorteren van konvooi naar Malta (Operatie Substance)
    aug '42 Escorteren van konvooi naar Malta als onderdeel van Forze Z (Operatie Pedestal)
    nov '42 Ondersteuning landing Noord-Afrika (Operatie Torch)
    jul '43 Ondersteuning landing Sicilië (Operatie Husky)
    31 aug '43 HMS Nelson, HMS Rodney en HMS Orion bombarderen kust van Calabria (Operatie Hammer)
    sep '43 Ondersteuning landing Salerno (Operatie Avalanche)
    6 jun '44 Ondersteuning landing Normandië (Operatie Neptune)
    jul - sep '45 Acties in de Indische Oceaan

    De HMS Nelson is vernoemd naar de beroemde admiraal Horatio Nelson, een legende in de Britse geschiedenis. Ze verschilde van haar zusterschip de HMS Rodney doordat ze geen vliegtuig aan boord had, haar boten op andere plaatsen had, andere masten had en wat wijzigingen in de kleine bewapening. De HMS Nelson onderging een revisie in 1937-1938 waarbij ze extra bepantsering kreeg en er wijzigingen plaatsvonden in de kleinere bewapening.

    Definitielijst

    Operatie Avalanche
    Geallieerde amfibische aanval op Salerno, 9 september 1943.
    Operatie Hammer
    Brits plan om een amfibische aanval op Trondheim uit te voeren in april 1940. Operatie Hammer is later gewijzigd in Boots.
    Operatie Husky
    Codenaam voor de Geallieerde landingen op Sicilië, deze aanval begon op 10 juli 1943.
    Operatie Substance
    Grote succesvolle Britse marine-operatie met als doel het escorteren van een bevoorradingskonvooi van Gibraltar naar Malta, 21-24 juli 1941.
    Operatie Torch
    Geallieerde amfibische landingen in Marokko en Algerije op 8 November 1942. Voorgaande namen van Torch zijn (zie) Gymnast en Super-Gymnast.
    torpedo
    Oorlogswapen, met van een explosieve lading voorzien sigaarvormig lichaam met een voortstuwings- en besturingsmechanisme, bestemd om na lancering via het water zijn weg te zoeken naar vijandelijke schepen en deze door een onderwaterexplosie uit te schakelen.

    Afbeeldingen

    Rodney

    De HMS Rodney werd op 28 december 1922 tegelijk met haar zusterschip HMS Nelson op stapel gezet. Ze werd gebouwd door Cammell Laird te Groot-Brittannië, gelanceerd 17 december 1925 en was gereed in november 1927. Tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft ze van 1939 tot 1942 als onderdeel van de Britse Royal Navy Home Fleet gefungeerd en daarbij in 1940 meegedaan in acties voor de Noorse kust, waar ze beschadigd is door een Duits vliegtuig op 9 april 1940. Ze nam deel aan het zinken van de Bismarck (Operatie Rheinübung). Hierna ging ze naar Boston voor reparaties vanwege aanhoudende problemen in de winter 1941-1942.

    Rodney kreeg een vliegtuigcatapult op de C-koepel (de achterste), maar deze werd in 1942-1943 weer verwijderd. Voor de verbetering van het anti-luchtdoelgeschut was iedereen van mening dat 8 loops opstellingen van 2pdr pompoms ideaal waren. De 8 enkelloopsopstellingen werden verwijderd en een enkele 8 loops opstelling werd op zowel de Rodney als de Nelson geplaatst, een tweede 8 loops opstelling werd toegevoegd in 1935-1936 en een derde in 1938-1939. In juni 1940 kreeg de Nelson er nog twee bij, en uiteindelijk de zesde in januari 1942.

    Tijdens haar carrière is het schip bij de volgende acties ingezet:

    25 sep '39 HMS Rodney en HMS Sheffield waren de eerste schepen met radar tegen vliegtuigen
    apr '40 Deelname bij acties voor de kust van Noorwegen
    27 mei '41 Zinken van de Bismarck (Operatie Rheinübung)
    28 sep '41 Escorteren van konvooi naar Malta (Operatie Halberd)
    14 aug '41 Escorteren van konvooi naar Malta als onderdeel van Forze Z (Operatie Pedestal)
    8 nov '42 Ondersteuning landing Noord-Afrika (Operatie Torch)
    10 jul '43 Ondersteuning landing Sicilië (Operatie Husky)
    31 aug '43 HMS Nelson, HMS Rodney en HMS Orion bombarderen kust van Calabria (Operatie Hammer)
    6 jun '44 Ondersteuning landing Normandië (Operatie Neptune)

    Na de oorlog werd ze in 1945 in reserve gezet en uiteindelijk uit dienst gehaald op 26 maart 1948. Ze had uiteindelijk dienst gedaan aan vrijwel alle grote campagnes in Europa waarbij schepen een grote rol speelden.

    Definitielijst

    Operatie Halberd
    Grote Britse marine-operatie, van 24- 28 september 1941, met als doel het escorteren van een Brits bevoorradingskonvooi van Gibraltar naar Malta. Er waren maar liefst 1 vliegdekschip, 3 slagschepen, 5 kruisers en 18 torpedobootjagers bij betrokken.
    Operatie Hammer
    Brits plan om een amfibische aanval op Trondheim uit te voeren in april 1940. Operatie Hammer is later gewijzigd in Boots.
    Operatie Husky
    Codenaam voor de Geallieerde landingen op Sicilië, deze aanval begon op 10 juli 1943.
    Operatie Torch
    Geallieerde amfibische landingen in Marokko en Algerije op 8 November 1942. Voorgaande namen van Torch zijn (zie) Gymnast en Super-Gymnast.
    radar
    Engelse afkorting met als betekenis: Radio Detection And Ranging. Systeem voor het met elektromagnetische golven vaststellen van de aanwezigheid, afstand, snelheid en richting van voorwerpen als schepen, vliegtuigen, enz.

    Afbeeldingen

    Informatie

    Artikel door:
    Frank van der Drift
    Geplaatst op:
    16-03-2003
    Laatst gewijzigd:
    04-10-2020
    Feedback?
    Stuur het in!

    Gerelateerde bezienswaardigheden

    Gerelateerde boeken

    All the world fighting ships 1922-1946

    Gerelateerde bezienswaardigheden