Claus Schenk Graf von Stauffenberg

Bevorderingen:
18-08-1927: Fahnenjunker-Gefreiter
15-10-1927: Fahnenjunker-Unteroffizier
01-08-1928: Fähnrich
01-08-1929: Oberfähnrich
01-01-1930: Leutnant
01-05-1933: Oberleutnant
01-01-1937: Rittmeister
01-11-1939: Hauptmann i. G.
01-01-1941: Major i. G.
01-01-1943: Oberstleutnant i. G.
01-04-1944: Oberst i. G.

Functies:
01-04-1926: In dienst in Reiterregiment 17 in Bamberg
17-10-1927: Infanterieschule Dresden
01-10-1928: Kavallerieschule Hannover
30-07-1930: Pionier-Lehrgang
18-11-1930: Mörser-Lehrgang
01-10-1934: Adjutant Kavallerieschule Hannover
06-10-1936: Kriegsakademie Berlin-Moabit
01-08-1938: Ib 1. Leichte Division
18-10-1939: Ib 6. Panzerdivision
31-05-1940: Hoofd Gruppe II, Organisationsabteilung OKH
15-02-1943: Ia 10. Panzerdivision
01-11-1943: Chef des Stabes Allgemeine Heeresamt
20-06-1944: Chef des Generalstabes Ersatzheer
21-07-1944: Geëxecuteerd
04-08-1944: Ontslagen uit de Wehrmacht

Onderscheidingen (o.a.):
??-??-1928: Sportabzeichen in Bronze
17-08-1929: Ehrendegen
02-10-1936: Wehrmacht-Dienstauszeichnung IV. Klasse
01-04-1938: Wehrmacht-Dienstauszeichnung III. Klasse
??-??-????: 1939 Eisernes Kreuz II. Klasse
31-05-1940: 1939 Eisernes Kreuz I. Klasse
25-10-1941: Königlich Bulgarischen Tapferkeitsorden IV. Klasse, I. Stufe
11-12-1942: Finnisches Freiheitskreuz
14-04-1943: Verwundetenabzeichen in Gold
20-04-1943: Deutsch-Italiänische Erinnerungsmedaille
08-05-1943: Deutsches Kreuz in Gold

Claus Philipp Maria Schenk Graf von Stauffenberg werd op 15 november 1907 geboren in Jettingen in Beieren als jongste van drie zonen. Zijn tweelingbroer Konrad stierf een dag na de geboorte. De oudere broers Berthold en Alexander waren ook een tweeling. Het gezin Von Stauffenberg kwam uit een aristocratisch, 800 jaar oud Zwabisch geslacht van vooraanstaande adel. Claus’ vader, Alfred Schenk Graf von Stauffenberg was Major der cavalerie, commandant van de Orde van de H. Joris en de laatste opperhofmaarschalk van de koning van Württemberg geweest. Daarna was hij voorzitter van de belastingkamer geworden, tot zijn pensioen in 1928. Claus’ moeder, Caroline Gräfin Schenk von Stauffenberg, was hofdame van de koningin van Württemberg geweest. Claus’ bet-overgrootvader was de beroemde Generalfeldmarschall Von Gneisenau, één van de helden uit de Napoleonistische tijd en mede-oprichter van de Pruisische Generale Staf. Claus was ook een verwant van Generalfeldmarschall Graf Yorck von Wartenburg, eveneens een beroemdheid uit de oorlog tegen Napoleon.

In 1918 verhuisde het rooms-katholieke gezin naar Lautlingen, bij de Zwabische Alpen, waar het een eigen landgoed had. Claus ging naar de Eberhard-Ludwigs-Schule in Stuttgart, een beroemd 250 jaar oud instituut. Hij had echter vaak last van hoofdpijn en keelontstekingen en verzuimde daardoor vaak de lessen. De laatste twee jaar van zijn opleiding verbleef hij op het landgoed in Lautlingen waar hij privé-onderwijs kreeg. Zijn vastberadenheid was echter enorm. Hij weigerde zich neer te leggen bij zijn slechte gezondheid. Het leek wel of hij uitsluitend met geestelijke wilskracht zijn mentale handicaps overwon. Claus werd zo later zelfs kandidaat voor de Duitse Olympische ruiterploeg.

Claus hield van het landschap van Lautlingen. Met zijn broers maakte hij vele wandelingen door de omgeving. Ook trok hij zich vaak terug om te mediteren en te genieten van het panorama van de heuvels en de dalen. Alle drie de broers verdiepten zich enthousiast in poëzie, filosofie, geschiedenis, kunst en muziek. Claus speelde cello en hij droomde ervan later beroepsmusicus, componist of architect te worden.

Daarnaast ontwikkelde Claus een sterk besef van zijn adellijke afkomst. De aristocratie was voor hem een uitgangspunt en een fundamenteel onderdeel van zijn bestaan. De adellijken hadden in die tijd een nooit aflatende plicht om de gemeenschap te dienen. Ze hadden hun status niet voor niets gekregen: zij waren verantwoordelijk voor degenen met een andere sociale status en moesten de gemeenschap dienen. Ook het bezit van familielandgoederen was geen vanzelfsprekend recht. Het was een middel tot een doel: de kinderen konden de opvoeding en opleiding krijgen die ze nodig hadden om verantwoordelijkheid te kunnen dragen. Dit begreep Claus al snel en zou ook een uiterst belangrijke rol in zijn verdere leven gaan spelen.

In 1923, toen Claus zestien was, ontmoette hij de dichter Stefan George. Deze ontmoeting en de relatie die hij opbouwde met George zouden een grote invloed hebben op zijn ontwikkeling, zijn houding en zijn normen en waarden. De broers Von Stauffenberg sloten zich alledrie aan bij de kring van volgelingen van George. De leden van deze groep discussieerden met elkaar over politiek, literatuur, filosofie en esthetica en lazen en schreven poëzie. De moeder van de broers Von Stauffenberg bracht George, die ervan verdacht werd homoseksueel te zijn, een bezoek om te zien welke relaties binnen de groep bestonden, maar keerde gerustgesteld terug.

Op 5 maart 1926 slaagde Claus voor zijn eindexamen (Abitur). Claus had inmiddels zijn jeugdideeën om musicus of architect te worden opgegeven en koos voor een carrière in het leger. Dit besluit kwam zeer plotseling en iedereen was erdoor verrast, maar Claus was zelfverzekerd. Hij wilde met mensen bezig zijn, leiding geven en de gemeenschap dienen.

De Reichswehr, de Duitse krijgsmacht, was sterk ingekrompen na het Verdrag van Versailles. Hierdoor kon er meer aandacht aan de opleidingen worden besteed. Aspirant-officieren moesten eerst dienst doen als soldaat. Voor de jonge aristocraat Von Stauffenberg was dit niet altijd gemakkelijk. Op 1 april 1926 nam hij dienst in het Beierse 17. Kavallerie-Regiment, de Bamberger Reiter. Von Stauffenberg vloog door de rangen heen. Na zijn officiersexamen te hebben afgerond werd hij op nieuwjaarsdag 1930 tot Leutnant en op 1 mei 1933 tot Oberleutnant bevorderd. Hij won al snel het respect en vertrouwen van zijn collega’s en superieuren. Hij bleek een zeer bekwaam en sociaal officier te zijn, maar vergat zich soms te scheren en besteedde weinig aandacht aan zijn haar en zijn uniform. Hij had een laconieke minachting voor protocol.

Inmiddels was de knappe Von Stauffenberg ook getrouwd: op 26 september 1933 huwde hij de vijf jaar jongere Nina Freiin von Lerchenfeld, die hij in 1930 in Bamberg had ontmoet. Samen zouden ze vijf kinderen krijgen, drie jongens en twee meisjes: Berthold (3 juli 1934), Heimeran (9 juli 1936), Franz-Ludwig (4 mei 1938), Valerie (15 november 1940) en Konstanze (27 januari 1945). Dat jaar volgde Von Stauffenberg ook een cursus paardrijden voor gevorderden. Hij richtte zich vooral op de dressuur en won een dressuurwedstrijd waaraan ook leden van het Duitse Olympische ruiterteam meededen dat in 1936 een gouden medaille won.

Von Stauffenberg was niet alleen maar met zijn militaire carrière bezig. Hij sprak vloeiend Russisch en Engels en beheerste ook het Frans, Grieks en Latijn. Ondertussen bleef Von Stauffenberg nog steeds naar de poëzie-avonden van Stefan George gaan. Ze spraken hier onder andere over de opkomst van het nationaalsocialisme. Voor George was het al duidelijk hoe gevaarlijk Hitler was en ook Von Stauffenberg begon aan Hitler te twijfelen. Von Stauffenberg was nooit een voorstander van het naziregime geweest. Hij was het wel eens met enkele punten van het politieke programma van de nationaalsocialisten, zoals het negeren van het Verdrag van Versailles en de groei van het leger. Met name de Kristallnacht in 1938 deed zijn antipathie voor Hitler groeien.

Op 2 augustus 1934 stierf de oude president Von Hindenburg. Zijn taken als president werden overgenomen door de kanselier, Adolf Hitler, die vanaf dat moment officieel Rijkskanselier en Führer was. Als zodanig stond hij ook aan het hoofd van de strijdkrachten. Nog dezelfde dag moesten alle Duitse militairen een persoonlijke eed van trouw aan Hitler afleggen. Von Stauffenberg vond de eed van weinig belang en reageerde er laconiek op. Toch zou deze eed een voortdurende belemmering vormen voor de totstandkoming van een wijdverbreid verzet binnen het leger. Vele personen voelden zich een 'dubbele verrader': zowel tegenover de gekozen leider van het vaderland als tegenover Hitler. Zij die toch tot het verzet toetraden, deden dat omdat ze ervan overtuigd waren dat Hitlers onwettige machtsovername een ernstiger daad van verraad was dan het ten val brengen van de Führer.

In oktober 1936 begon Von Stauffenberg aan een opleiding aan de Kriegsakademie, samen met andere veelbelovende jonge officieren, wat hem uiteindelijk een positie binnen de Generale Staf zou kunnen opleveren. Op nieuwjaarsdag 1937 werd hij tot Rittmeister bevorderd. In 1938 voltooide Von Stauffenberg zijn opleiding. Op 1 augustus 1938 werd hij benoemd tot kwartiermeester (Ib) van de 1. Leichte Division. In september 1938 viel deze divisie Tsjechoslowakije binnen. Om de bevolking in de veroverde streek te helpen organiseerde Von Stauffenberg een hulpprogramma. Hij regelde voedseltransporten en liet brandstoffen en grondstoffen uit Duitsland komen.

In september 1939 maakte Von Stauffenbergs divisie deel uit van de legermacht die Polen binnenviel. In Polen zag Von Stauffenberg de Einsatzkommandos, de snel opererende doodseskaders van de SS, aan het werk. Willekeurige moordpartijen werden aangericht onder burgers, tot grote walging van Von Stauffenberg. Hierdoor kreeg hij een grote afkeer van de SS, wat hij niet onder stoelen of banken stak. Na de Poolse veldtocht werd Von Stauffenberg op 1 november bevorderd tot Hauptmann en werd de divisie gereorganiseerd tot de 6. Panzerdivision. In de lente van 1940 viel deze divisie Frankrijk binnen.

Op 31 mei volgde voor Von Stauffenberg een belangrijke overplaatsing: hij kreeg een positie binnen de Organisationsabteilung van de Generale Staf van het OKH (Oberkommando des Heeres). In eerste instantie vond Stauffenberg dit slecht nieuws, hij voelde zich in zijn element op het slagveld, maar al spoedig besefte hij dat hij bij de Generale Staf pas echt op zijn plaats zou zijn. Op 1 januari 1941 werd Von Stauffenberg tot Major bevorderd. Hij was nauw betrokken bij de voorbereidingen van operatie Barbarossa, de invasie van de Sovjet-Unie. Deze operatie verliep aanvankelijk succesvol, maar al snel stroomden de verzoeken om versterkingen binnen bij Von Stauffenbergs afdeling. Von Stauffenberg kreeg door zijn positie ook inzicht in de schokkende verspilling van Duitse mankracht. Hij maakte een reis langs het front om de problemen te bespreken, waarbij hij ook sprak met Henning von Tresckow en zijn adjudant Fabian von Schlabrendorff, twee mannen die ook negatief tegenover het regime stonden.

Von Stauffenbergs houding werd door zijn superieuren nog steeds zeer vriendschappelijk en sociaal gevonden. Met zijn spontane en aanstekelijke lach trad hij vaak op als tussenpersoon om ruzies te sussen. Als negatieve punten werden zijn vlijmscherpe sarcasme en zijn dominante houding genoemd. Joachim Kramarz, een biograaf, schreef:

Hoe jong hij ook was, Stauffenberg werd al snel door iedereen vertrouwd. Mensen die hem leerden kennen, gingen naar Stauffenberg toe om hun hart uit te storten, en dat gold niet alleen voor collega’s van zijn eigen leeftijd en rang. Zelfs generaals die het hoofdkwartier bezochten vanaf het front of de reservetroepen, namen vaak de gelegenheid te baat om hem te spreken. Als Stauffenberg te laat kwam voor de lunch, riep iedereen: ‘Er zit weer een huilende generaal bij hem op kantoor.’ Allerlei zaken werden aan hem voorgelegd die eigenlijk niet tot zijn terrein behoorden. Dat hij daardoor een order van Hitler negeerde, kon hem weinig schelen. Hij hield zich bezig met alles wat hem interesseerde, ook buiten zijn officiële competentie.

In juli 1942 bracht Hitler een bezoek aan het hoofdkwartier van het OKH in Vinnitsa. Von Stauffenberg had bij die gelegenheid voor het eerst contact met Hitler. Het is niet bekend wat er precies gebeurde, maar na afloop van Hitlers bezoek was Von Stauffenbergs afkeer van de man nog groter. "Loopt er dan op het hoofdkwartier geen enkele officier rond," brieste hij, "die in staat is zijn pistool op dat beest te richten?"

Von Stauffenberg was persoonlijk belast met het dichten van de steeds groter worden gaten in de Duitse troepensterkte. Soldaten van het Rode Leger boden een aantrekkelijke oplossing: Von Stauffenberg wist een groot aantal Sovjet-krijgsgevangenen uit handen van de SS te redden door ze in te lijven bij de Wehrmacht. Toen Hitler de rekrutering van Sovjettroepen verbood, wist Von Stauffenberg dit bevel al drie weken voor het in werking trad te publiceren, waardoor in de tussentijd nog heel wat Sovjets konden worden ingelijfd. De rekrutering van niet-Russische Sovjettroepen was wel toegestaan. Hans von Herwarth schreef hierover:

De SS had ‘ontdekt’ dat de Kozakken een onafhankelijk volk waren. Op grond daarvan besloot Stauffenberg dat zij niet onder Hitlers verbodsbepalingen vielen. Wij van onze kant maakten deze uitzonderingspositie op grote schaal bekend. Duizenden krijgsgevangenen - onder wie talloze Russen - begrepen de hint, beweerden dat ze Kozakken waren en konden zo uit de kampen wegkomen.

De Chef van de Generale Staf van het OKH, Generaloberst Franz Halder, een goede vriend van Von Stauffenberg, werd in september 1942 opgevolgd door General der Infanterie Kurt Zeitzler. Von Stauffenberg had geen hoge dunk van hem, maar Zeitzler had wel respect voor Von Stauffenberg en beschouwde hem als ‘een goede toekomstige korps- en legercommandant’. Zulke veelbelovende officieren waren schaars en daarom werd Von Stauffenberg op 1 januari 1943 bevorderd tot Oberstleutnant. Kort daarna, zonder overleg met Von Stauffenberg zelf, werd hij overgeplaatst naar de post van chef operaties (Ia) van de 10. Panzerdivision in Noord-Afrika. Zeitzler verklaarde officieel: "Ik wilde hem ervaring geven als stafofficier en commandant bij de troepen om hem voor te bereiden op zijn latere taak als bevelhebber van een korps en een leger." Er werd ook tot de overplaatsing besloten vanwege de wens om de openhartige en expliciete officier bij het Oostfront weg te halen, waar hij voor steeds meer onrust zorgde. Het opperbevel wilde hem redden uit de klauwen van de SS en de SD. Von Stauffenberg betreurde die noodzaak, maar tegen zijn nieuwe divisiecommandant zei hij dat de Duitse grond hem ‘langzaam te heet onder de voeten’ begon te worden.

Op 15 februari begon Von Stauffenberg officieel aan zijn taak bij het Afrikakorps, waarop hij zich vol ijver stortte. De 10. Panzerdivision vocht op dat moment bij Sidi Bou Zid en de Kasserine-Pas, waar de pas aangekomen Amerikaanse troepen hun vuurdoop kregen. De operatie werd voor hen een fiasco, maar nadat Major-General George Patton het bevel over de Amerikanen op zich had genomen, werden de Duitsers teruggedreven.

Op 7 april 1943, dezelfde dag dat de Brits-Amerikaanse troepen uit het westen zich aansloten bij General Montgomery’s 8th Army, hielp Von Stauffenberg bij de organisatie van de Duitse terugtocht naar de Tunesische kuststad Sfax. Zijn dienstauto zigzagde tussen een lange file van wagens en soldaten door toen de kolonne werd aangevallen door een aantal Amerikaanse P-40 jachtbommenwerpers. Vele voertuigen en soldaten werden getroffen. Terwijl zijn chauffeur zich een weg zocht tussen de wrakken, stond Von Stauffenberg rechtop in zijn auto om aanwijzingen te geven, totdat hij het doelwit werd van de .50-machinegeweren van de P-40’s. Met zijn handen boven zijn hoofd sprong hij uit de auto, maar op dat moment werd hij door kogels getroffen. Half bewusteloos werd hij later naast zijn gekantelde, uitgebrande auto aangetroffen. Hij was zwaar gewond. Zijn beide ogen waren door kogels beschadigd en zijn rechterarm was bijna weggeschoten, evenals twee vingers van zijn linkerhand. Een van zijn knieën was geraakt en er zaten granaatscherven in zijn rug en zijn benen. Von Stauffenberg werd naar het dichtstbijzijnde veldhospitaal gebracht, in Sfax, waar hij onmiddellijk geopereerd werd. De restanten van zijn rechterhand werden direct onder zijn pols geamputeerd, evenals de ringvinger en de pink van de linkerhand. Ook zijn linkeroog werd weggehaald.

Toen Montgomery Sfax naderde, werd Von Stauffenberg overgebracht naar het ziekenhuis van Carthago. Onderweg werd de ambulance meerdere malen door geallieerde vliegtuigen onder vuur genomen. De artsen aldaar zagen het somber in en Von Stauffenberg werd naar München gevlogen. Hij had hoge koorts, zijn hele lichaam zat zwaar in het verband en zijn overlevingskans leek gering. In het ziekenhuis kreeg de Oberstleutnant bezoek van vele hoge officieren, waaronder Zeitzler. Ook kwamen vele familieleden langs, waaronder zijn vrouw, zijn moeder en zijn oom Nikolaus Graf von Üxküll-Gyllenband. Met hem sprak Von Stauffenberg over het toenemende besef dat hij gespaard was om een bepaalde opdracht in zijn leven uit te voeren. Vanwege deze missie was zijn wilskracht om snel te herstellen enorm. Al op 3 juli kon Von Stauffenberg het ziekenhuis verlaten.

In zijn rechteroog kreeg Von Stauffenberg het zicht terug en met zijn drie resterende vingers leerde hij zichzelf weer moeizaam schrijven. Op de plek van zijn linkeroog droeg hij voortaan een zwart lapje, maar later liet hij een glazen kunstoog maken. Ook had hij diepe littekens op zijn gezicht en was zijn gehoor verslechterd. Ondanks zijn gebreken zag Von Stauffenberg zichzelf niet als gehandicapt. Na een beetje oefenen wist hij zich helemaal alleen, met zijn drie vingers en zijn tanden, aan te kleden. Hij kon zich nauwelijks herinneren wat hij met al die tien vingers had gedaan toen hij ze nog bezat, merkte hij lachend op.

Ondanks zijn zware verminkingen bleef Von Stauffenberg in het leger. Op 1 november 1943 aanvaardde hij de positie van chef-staf van het Allgemeines Heeresamt, het Algemene Legerkantoor, een onderdeel van het Ersatzheer, het "Reserveleger". Het hoofdkwartier van het Ersatzheer was het Ministerie van Oorlog aan de Bendlerstrasse in Berlijn. Stauffenbergs chef was General der Infanterie Friedrich Olbricht, een lid van het verzet. Vanaf hier onderhield Henning von Stauffenberg ook zijn contacten met Von Tresckow en andere verzetsleden. Tresckow kwam met het plan om het Ersatzheer als de kern van een staatsgreep te gebruiken.

Diverse pogingen om Hitler te doden waren al mislukt. Von Stauffenberg, die ondertussen gezien werd als de leider en de ziel van het Duitse verzet, dacht erover zelf een aanslag uit te voeren. Zijn mede-samenzweerders konden hem echter niet missen: de vastberaden en energieke Von Stauffenberg was de meest geschikte persoon om de staatsgreep te leiden. Hij hield de groep bijeen en wist de anderen te blijven motiveren.

Op 1 april 1944 werd Von Stauffenberg tot Oberst bevorderd en op 20 juni kreeg hij de belangrijke positie van chef-staf van het Ersatzheer. Deze positie stelde hem in staat dichtbij de Führer te komen, doordat hij vaak naar het hoofdkwartier moest om verslag te doen van de situatie van het Ersatzheer. Het werd langzaam duidelijk dat er nooit een aanslag plaats zou vinden als Von Stauffenberg het niet zelf zou uitvoeren. Doordat hij van de verzetsleden het gemakkelijkst bij Hitler kon komen, werd noodgedwongen daarom toch besloten Von Stauffenberg de aanslag te laten uitvoeren. Het was als een commandant die zijn eigen bevelen uitvoerde. Von Stauffenberg moest de bom naar Hitlers hoofdkwartier brengen en hij moest daarna zo snel mogelijk naar Berlijn terugkeren om de leiding over de staatsgreep op zich te nemen.

Op 11 juli ging Von Stauffenberg als afgevaardigde van het Ersatzheer naar het hoofdkwartier van Adolf Hitler in Berchtesgaden. Hij had nu een bom bij zich, en hoewel hij een half uur lang met Hitler en Hermann Göring samen was, zag Von Stauffenberg van de aanslag af. Heinrich Himmler bleek afwezig te zijn en de samenzweerders wilden in ieder geval Hitler en Himmler vermoorden. Op 15 juli kreeg hij wederom een kans, maar nu waren zowel Himmler als Göring afwezig.

De samenzweerders spraken nu af dat Von Stauffenberg op 20 juli zou toeslaan, wanneer hij bij Hitler in zijn nieuwe hoofdkwartier in Rastenburg zou zijn, de Wolfsschanze, of Himmler en Göring nu aanwezig waren of niet. Het verzet dreigde weldra ontmaskerd te worden: een aantal leden van het burgerverzet was opgepakt, waaronder Adolf Reichwein en Julius Leber. Er moest dus spoedig gehandeld worden. Een vriend van Von Stauffenberg vertelde hem ook over de geruchten die in Berlijn de ronde deden, namelijk dat het hoofdkwartier van de Führer ieder moment kon worden opgeblazen. "Dan hebben we dus geen keus meer," antwoordde Von Stauffenberg. "De Rubicon is overgestoken."

Vroeg in de avond van 19 juli stopte Von Stauffenberg bij een kerkje in Dahlem, een voorstad van Berlijn, waar een dienst werd gehouden. Hij stond lange tijd in zijn eentje achterin en liet zich vervolgens naar huis rijden. Hij had een lang gesprek met Adam von Trott zu Solz, een lid van het burgerverzet. De rest van de avond bracht hij met zijn broer Berthold door, die ook in het complot zat. (zie voor het verloop van de hieropvolgende gebeurtenissen ook: Aanslag en staatsgreep van 20 juli 1944)

Om 07:00 uur in de morgen van 20 juli 1944 stapte Von Stauffenberg, samen met zijn adjudant Oberleutnant Werner von Haeften, op het vliegtuig naar Rastenburg. Vanaf hier reden ze met een auto naar de Wolfsschanze. De bespreking zou om 12:30 uur plaatsvinden. Doordat het zo warm was, ging Von Stauffenberg even naar een toilet om zogenaamd een schoon overhemd aan te trekken. In werkelijkheid activeerde hij hier het ontstekingsmechanisme van de bom. Hij zette de tas met de bom in de kaartenbarak waar de bespreking plaatsvond en ging toen zogenaamd telefoneren. Na enkele minuten ontplofte de bom en vertrokken Von Stauffenberg en zijn adjudant naar Berlijn. Erich Fellgiebel, die naar Berlijn het codewoord moest doorbellen dat de aanslag geslaagd was, zag echter tot zijn schrik Hitler naar buiten komen. De tas met de bom was door een officier achter een massieve tafelpoot geschoven, die de ontploffing gedempt had.

Na enkele uren kwamen Von Stauffenberg en zijn adjudant in Berlijn aan. Olbricht en Oberst Albrecht Ritter Mertz von Quirnheim hadden echter erg getwijfeld en er waren nog geen concrete bevelen doorgegeven. Na lang aarzelen gaf Olbricht toch nieuwe orders, maar dit was veel te laat. Men was ook in discussie met de opperbevelhebber van het Reserveleger, Generaloberst Friedrich Fromm, die de aanslag niet steunde en woedend was. Hij had van Wilhelm Keitel gehoord dat Hitler nog leefde. De samenzweerders begonnen nu een angstig voorgevoel te krijgen, maar zetten Fromm gevangen en gingen onder leiding van Von Stauffenberg aan het werk.

De besluiteloosheid was echter fataal geweest. Kort voor 18:00 uur kwamen de eerste orders uit het hoofdkwartier van de Führer die de instructies van de samenzweerders tegenspraken. In Berlijn werden troepen gemobiliseerd en ook een aantal officieren op het Ministerie van Oorlog, die Hitler trouw waren gebleven, bewapende zich. Ze bevrijdden Fromm en na een kort vuurgevecht gaven de samenzweerders de strijd op. Een aantal personen werd gearresteerd, Generaloberst Ludwig Beck pleegde zelfmoord en de vier belangrijkste samenzweerders werden ter dood veroordeeld.

Om 00:15 uur in de nacht van 21 juli, werden Von Stauffenberg, Olbricht, Von Haeften en Mertz von Quirnheim voor een zandwal op de binnenplaats van het Ministerie van Oorlog opgesteld. In het licht van de koplampen van een auto moesten ze in volgorde van hun rang worden doodgeschoten door een executiepeloton van tien man. Toen het peloton aanlegde om Von Stauffenberg neer te schieten, wierp Von Haeften zich voor hem en ving hij zo de kogels voor hem op. Het executiepeloton richtte opnieuw en een moment voordat hij door de fatale schoten werd getroffen, riep Von Stauffenberg iets naar zijn beulen. Te midden van de weergalmende echo’s van het lawaai waren zijn woorden niet goed te verstaan. Volgens sommigen riep hij: "Es lebe unser heiliges Deutschland!" ("Leve ons heilige Duitsland!"). Volgens anderen - en dat lijkt waarschijnlijker - verwezen Von Stauffenbergs laatste woorden naar zijn grote leermeester, de dichter Stefan George, en de titel van Georges gedicht over het Duitse verzet: "Es lebe unser geheimes Deutschland!" ("Leve ons geheime Duitsland!"). De lijken werden vervolgens op het oude St.-Matthäus-Kerkhof in Berlijn begraven, met de uniformen aan en met de onderscheidingen opgespeld. Himmler gaf de volgende dag echter opdracht de lijken weer op te graven en te cremeren. De as werd verstrooid.