TracesOfWar heeft uw hulp nodig! Elke euro die u bijdraagt steunt enorm in het voortbestaan van deze website. Ga naar stiwot.nl en doneer!

Stauffenberg, Schenk Graf von, Claus Philipp Maria

    Geboortedatum:
    15 november 1907 (Slot Jettingen/Beieren, Duitsland)
    Overlijdensdatum:
    20 juli 1944 (Berlijn/Brandenburg, Duitsland)
    Nationaliteit:
    Duitse (1933-1945, Derde Rijk)

    Biografie

    Claus Philipp Maria Schenk Graaf von Stauffenberg (15 november 1907 in Jettingen, Koninkrijk Beieren – 20 of 21 juli 1944 in Berlijn). Geboren als zoon van Alfred Schenk Graf von Stauffenberg (1860 - 1936) en Caroline Gräfin von Üxküll-Gyllebrand (1875 - 1957). Was een officier van de Duitse weermacht en tijdens de Tweede Wereldoorlog één van de centrale personen van de militaire weerstand tegen het nationaalsocialisme in het Duitse Rijk. Hij huwde op 26 september 1933 met Nina Freijn von Lerchenfeld.

    Oberst von Stauffenberg was de belangrijkste acteur bij de mislukte aanslag van 20 juli 1944 op Adolf Hitler en als stafchef bij de bevelshebber van het Ersatzheer dat bepalend was bij de "Operation Walküre" (Operatie Valkyrie) betrokken. Nadat dit plan stuk liep werd von Stauffenberg op bevel van Generaloberst Friedrich Fromm op 20 of 21 juli 1944 kort voor of na middennacht in het hof van het Berlijnse Bendlerblock neergeschoten.

    Hij was een „gloeiende patriot, een overtuigde Duitse nationalist" en sympathiseerde eerst met de nationalistische en vernieuwende aspecten van het Nationaalsocialisme, voordat hij het misdadige karakter van het nationaalsocialistische regime erkende en zich ook vanwege de uitzichtloosheid van de militaire toestand van het Duitse Rijk bij het verzet aansloot.
    Terwijl Staboffizier Henning von Tresckow zich al in herfst 1941 bij het Berlijnse verzet van Ludwig Beck, Carl Friedrich Goerdeler en Hans Oster had aangesloten, voelde von Stauffenberg zich net als veel andere militairen zich eerst door zijn trouw aan Hitler gebonden. Pas in herfst 1943 liet hij zich naar Berlijn verplaatsen om daar bewust in contact te komen met de Hitlertegenstanders rondom Tresckow en General der Infanterie Friedrich Olbricht de leider van het Allgemeine Heeresamt. Hij was zich ervan bewust dat alleen de Wehrmacht als enige van de Geheime Staatspolizei (Gestapo) en de Sicherheitsdienst (SD) over de nodige machtsmiddelen beschikte om een revolutie te beginnen. Samen met zijn broer Berthold en met de leden van het Kreisauer Kreis was hij bij de ontwerpen van regeringsverklaringen voor de tijd na de revolutie betrokken. De samenzweerders hadden als doel het beëindigen van de oorlog en de Jodenvervolging en op herstel van de rechtsstaat zoals die tot 1933 had bestaan. De leden van deze samenzwering konden het niet eens worden over welke staatsvorm ze nastreefden. Een meerderheid van de samenzweerder uit de conservatieve kringen van de bourgeoisie, adel en het leger was tegen een parlementaire democratie. Von Stauffenberg deelde deze mening ook. Aan de andere kant ondersteunde hij de opname van sociaaldemocraten zoals Julius Leber in de nieuw te vormen regering. Door bemiddeling van zijn neef Peter Graaf Yorck von Wartenburg leerde von Stauffenberg Leber kennen en ontstond een vertrouwensrelatie. Na de gevangenname van Leber begin juli 1944 bracht hij tegenover Adam von Trott zu Stolz altijd de volgende woorden uit: "Ik haal hem hieruit". Voor Lebers redding leek geen prijs te hoog. Tot slot was hij van mening dat het uitroeien van het NS-regime het belangrijkste was en dat al het andere vanzelf op zijn plek zou vallen zodra dit gebeurd was.

    Volgens mede-samenzweerder Hans Bernd Gisevius streefde de nauwe kring om von Stauffenberg vanaf 1944 een bondgenootschap na met de communisten. Julius Leber was gevangen genomen vanwege een treffen met de Saefkow-Jacob-Bästlein-Organisation waarbij een spion van de Gestapo aanwezig was. In juli 1944 sprak een nauwe kring van de samenzweerders in Berlin-Wannsee in het huis van Bertholds af. Zij legden een eed af waarin zij zich verplichtten samen te handelen na het Staatsrijk, zelfs in het geval van de bezetting van Duitsland.

    Bevorderingen:
    18 augustus 1927: Fahnenjunker-Gefreiter;
    15 oktober 1927: Fahnenjunker-Unteroffizier;
    1 augustus 1928: Fähnrich;
    1 augustus 1929: Oberfähnrich;
    1 januari 1930: Leutnant;
    1 mei 1933: Oberleutnant;
    1 januari 1937: Rittmeister;
    1 november 1939: Hauptmann im Generalstab;
    1 januari 1941: Major im Generalstab;
    1 januari 1943: Oberstleutnant im Generalstab;
    1 april 1944: Oberst im Generalstab.

    Loopbaan:
    ?: Eberhard-Ludwigs-Gymnasium, Stuttgart;
    1 januari 1926: Reiterregiment 17, Bamberg;
    17 oktober 1927: Infanterieschule, Dresden-Albertstadt;
    1 oktober 1928: Kavallerieschule, Hannover;
    ?: Reiterregiment 17, Bamberg;
    1 oktober 1934: Bereiter-Offizier, Kavallerieschule, Hannover;
    6 oktober 1936: Generalstabsausbildung, Kriegsakademie, Berlin-Moabit;
    1 augustus 1938: Ib, 1. leichten Division, Wuppertal;
    18 oktober 1939: Ib, 6. Panzer-Division;
    31 mei 1940: Gruppenleiter Gruppe II, Organisationsabteilung, Oberkommando des Heeres;
    15 februari 1943: Ia, 10. Panzer-Division;
    7 april 1943: Zwaar gewond bij vliegtuigaanval Tunesië;
    april 1943: Führerreserve;
    ?: Feldlazerett 200, Sfax;
    ?: Kriegslazerett 950, Carthago;
    ?: Reservelazerett München 1;
    1 november 1943: Chef des Stabes, Generaloberst Friedrich Fromm;
    20 juni 1944: Stabchef, Allgemeinem Heeresamtes, Berlin-Bendlerblock;
    1 juli 1944: Chef des Stabes, Befehlshaber des Ersatzheeres (BdE);
    20 juli 1944: Operation Walküre;
    21 juli 1944: Terechtgesteld voor zijn aandeel in de aanslag op Hitler, 20 juli 1944;
    4 augustus 1944: Posthuum verwijderd uit de Wehrmacht met ontneming van alle rechten en onderscheidingen.

    Heeft u zelf meer informatie over deze persoon? Lever het aan!

    Rang:
    Oberleutnant (1e Luitenant)
    Eenheid:
    Bereiter-Offizier, Kavallerieschule Hannover, Heer
    Toegekend op:
    2 oktober 1936
    Dienstauszeichnung der Wehrmacht 4.Klasse, 4 Jahre
    Rang:
    Rittmeister (Ritmeester)
    Toegekend op:
    1 april 1938
    Dienstauszeichnung der Wehrmacht  3.Klasse, 12 Jahre
    Periode:
    Tweede Wereldoorlog (1939-1945)
    Rang:
    Hauptmann im Generalstab (Kapitein bij Generale Staf)
    Eenheid:
    Chef, Gruppe II, Organisationsabteilung, Oberkommando des Heeres (Chef, Groep II, Organisatie-Afdeling, Oberkommando des Heeres)
    Toegekend op:
    31 mei 1940

    Toegekend vanwege zijn inzet als Ib, 6. Panzer-Division.
    Eisernes Kreuz 1. Klasse
    Periode:
    Tweede Wereldoorlog (1939-1945)
    Rang:
    Major im Generalstab (Majoor bij Generale Staf)
    Eenheid:
    Chef, Gruppe II, Organisationsabteilung, Oberkommando des Heeres (Chef, Groep II, Organisatie-Afdeling, Oberkommando des Heeres)
    Toegekend op:
    25 oktober 1941
    Voenen Orden
    Periode:
    Tweede Wereldoorlog (1939-1945)
    Rang:
    Major im Generalstab (Majoor bij Generale Staf)
    Eenheid:
    Chef, Gruppe II, Organisationsabteilung, Oberkommando des Heeres

    Toegekend met zwaarden.
    Vapaudenristin 3.luokka (VR 3)
    Periode:
    Tweede Wereldoorlog (1939-1945)
    Rang:
    Oberstleutnant im Generalstab (Luitenant-kolonel bij Generale Staf)
    Eenheid:
    Ia, 10. Panzer-Division, Heer (Stafchef, 10e Pantserdivisie, Heer)
    Toegekend op:
    14 april 1943
    Toegekend vanwege zware verwondingen opgelopen op 7 april 1943.
    Verwundetenabzeichen 1939 in Gold
    Periode:
    Tweede Wereldoorlog (1939-1945)
    Rang:
    Oberstleutnant im Generalstab (Luitenant-kolonel bij Generale Staf)
    Eenheid:
    Ia, 10. Panzer-Division, Heer (Stafchef, 10e Pantserdivisie, Heer)
    Toegekend op:
    20 april 1943
    Medaglia commemorativa della campagna italo-tedesca in Africa
    Periode:
    Tweede Wereldoorlog (1939-1945)
    Rang:
    Oberstleutnant im Generalstab (Luitenant-kolonel bij Generale Staf)
    Eenheid:
    Ia, 10. Panzer-Division, Heer
    Toegekend op:
    8 mei 1943
    Deutsches Kreuz in Gold

    Bronnen

    • Foto 1: Wikimedia/Norbert Beyerlein
    • - Die Ordensträger der Deutschen Wehrmacht (CD), VMD-Verlag GmbH, Osnabrück, 2002
      - Bibliotheek van de Tweede Wereldoorlog: 'Von Stauffenberg'
      - Hoffmann, P., Claus Schenk Graf von Stauffenberg und seine Brüder, Stuttgart, 1992
      - Sterbeurkunde, Standesamt Bamberg, 14 november 1951
      - Eva Fiolet (vertaling)