Heinz Guderian

Heinz Guderian werd geboren op 17 juni 1888 in het West-Pruisische Kulm (het huidige Poolse Chelmno) en was de zoon van een beroepsmilitair. In 1901 ging hij naar een militaire school en vervolgens naar de militaire academie in Berlijn die hij in 1907 afrondde. Guderian ging hierna dienen in het 10.Jägerbatallion dat onder bevel stond van zijn vader. Vervolgens volgde Guderian een officiersopleiding in Metz (in het huidige Frankrijk), dat toen nog tot het Duitse Rijk behoorde. Na het afronden van deze opleiding promoveerde hij in 1908 tot tweede luitenant en keerde terug bij het 10. Jägerbatallion. Daarna diende Guderian bij het 3e Verbindingsbataljon. Hij trouwde in 1913 met Margarethe Goerne en kreeg twee zonen, die beiden ook zouden dienen in de Tweede Wereldoorlog.

Tot de uitbraak van de Eerste Wereldoorlog was Guderian leerling aan de militaire academie in Berlijn. In 1914 promoveerde Guderian tot eerste luitenant en een jaar later tot kapitein. Tijdens de Eerste Wereldoorlog had Guderian meerdere functies en kwam in actie op verschillende slagvelden aan het westfront. Daar stelde Guderian al vast dat loopgravenoorlogen zinloos waren en te veel slachtoffers eisten, zonder dat een grote doorbraak geforceerd kon worden. Guderian was getuige van de slag om de Marne en de slag bij Verdun die beide rampzalig verliepen. Guderian onderscheidde zich door zijn sterk improviserend vermogen dat hem een plaats in de generale staf bij het opperbevel opleverde. Guderian had geen positie als bevelhebber van een eenheid tijdens de Eerste Wereldoorlog, maar kreeg toch het IJzeren Kruis 1e en 2e klasse uitgereikt.

Na de Eerste Wereldoorlog werd Guderian opgenomen in de Reichswehr en hij begon artikelen te schrijven over de mechanisatie van oorlogvoering. Hij kreeg bovendien het bevel over verscheidene gemotoriseerde eenheden, die uitgerust waren met motorfietsen en trucks. In 1927 promoveerde Guderian tot majoor en hij vertaalde bovendien de publicaties van de Brit Sir Basil Lidell Hart die schreef over mobiele oorlogvoering. Guderian voorzag zijn trucks van nepkoepels en kanonnen en voerde daarmee oefeningen uit. Guderian reisde naar Zweden om ervaringen op te doen en vervolgens naar de Sovjet-Unie, met wie de Duitsers een geheime overeenkomst hadden gesloten zodat de Duitsers de in het geheim ontwikkelde tanks konden testen in Kazan. Destijds was Guderian inspecteur en bevelhebber van de gemotoriseerde transporteenheden, die zich voornamelijk bezighielden met de bevoorrading. Ook gaf Guderian les op een militaire school in Berlijn. In februari van het jaar 1931 promoveerde hij tot luitenant-kolonel en twee jaar later tot kolonel. Guderian bleef artikelen schrijven over gemechaniseerde oorlogvoering en adviseerde de Duitse technici bij het verhelpen van problemen met de eerste Duitse tanks. Nadat de nazi's de macht in Duitsland hadden gegrepen, kwam Hitler een bezoek brengen aan de oefenterreinen waar Guderian bezig was met tankmanoeuvres. Hitler was diep onder de indruk en gaf opdracht tot de oprichting van drie pantserdivisies, daarmee het verdrag van Versailles negerend, waarin stond dat Duitsland geen tanks mocht produceren.

Guderian kreeg de leiding over de 2e Pantserdivisie en promoveerde kort daarna tot majoor-generaal. Een half jaar later promoveerde hij opnieuw, nu tot luitenant-generaal en kreeg het bevel over het 16e Legerkorps. Daarmee vormde hij de voorhoede tijdens de 'Anschluss' met Oostenrijk en de bezetting van het Sudetenland in 1938. Tien maanden later promoveerde Guderian tot generaal der pantsertroepen en kreeg een hele belangrijke functie binnen de Wehrmacht, namelijk die van chef der pantsertroepen. Hij werd verantwoordelijk voor de werving en training van alle Duitse gemotoriseerde en gepantserde eenheden. Nu was Guderian in staat om zijn persoonlijkheid en kennis over te brengen en de pantserdivisies te maken tot het gedoodverfde wapen dat zij in de Tweede Wereldoorlog zouden worden. Ondertussen had hij verscheidene boeken en handleidingen geschreven, waaronder 'Achtung Panzer', waarin hij beschreef hoe een moderne mobiele oorlog gevoerd moest worden.

In september 1939 kon Guderian dan eindelijk zijn theorieën in de praktijk brengen tijdens de invasie van Polen. Guderian zelf had het bevel over het 19e Gemotoriseerde Korps en wist daarmee in rap tempo zijn doelen te verwezenlijken. Polen werd in een maand overrompeld en de nieuwe tactiek bleek zeer succesvol. Voor zijn verdiensten in de Poolse veldtocht kreeg Guderian van Hitler het Ridderkruis uitgereikt.

In het voorjaar van 1940 was Guderian betrokken bij de uitwerking van Von Manstein's plan voor de aanval op Frankrijk en de Lage Landen. Op 10 mei 1940 ging het offensief van start en Guderians pantserdivisies van het 19e Korps rukten verrassend op door de Ardennen en wisten bij Sedan een bruggenhoofd over de Maas te bewerkstelligen. Na de slag bij Sedan wist Guderian door te breken en op te rukken naar de kust. Daardoor werden grote aantallen geallieerde soldaten omsingeld. Daarna wisten Guderians troepen door te stoten naar de Zwitserse grens, waardoor de Franse troepen ten westen van de Maginotlinie omsingeld werden en de Duitsers de overwinning behaalden tegen Frankrijk. Guderian werd na de veldtocht gepromoveerd tot de op één na hoogste rang in het Duitse leger, namelijk die van kolonel-generaal.

In juni 1941 kreeg Guderian het bevel over de 2e Pantsergroep die deel uitmaakte van Legergroep Midden onder leiding van Fedor von Bock vóór de invasie van de Sovjet-Unie. Op 22 juni 1941 ging operatie Barbarossa van start en de 2e Pantsergroep was betrokken bij de grote omsingelingsactie bij Minsk waarbij meer dan 300.000 Sovjetsoldaten krijgsgevangen genomen werden. Guderian had echter een conflict met de voorzichtige Günther von Kluge, die niet wilde dat Guderians tanks te ver oostwaarts zouden oprukken, omdat hij bang was dat Guderians flanken aangevallen zouden worden. Guderians tanks moesten daarom wachten op de infanterie die zich nog grotendeels te voet verplaatste. Na de verovering van Wit-Rusland kreeg Guderian het Eikenloof toegevoegd aan zijn Ridderkruis. Daarna rukte Legergroep Midden op naar Smolensk waar Guderians 2e Pantsergroep opnieuw betrokken was bij een grote omsingelingsactie. Opnieuw werden honderdduizenden Sovjets krijgsgevangen genomen en Guderian wilde naar het vrijwel onverdedigde Moskou oprukken. Maar Hitler had weer eens wijzigingen in de operationele plannen aangebracht en Guderians tanks moesten zuidwaarts oprukken om de omsingeling van Kiev te bewerkstelligen. Guderian protesteerde hevig, maar moest toch het onderspit delven. Kiev werd inderdaad omsingeld en er werd het ongelooflijke aantal van meer 650.000 Sovjet-krijgsgevangen genomen. Maar kostbare tijd was verspild die beter gebruikt had kunnen worden voor de opmars naar Moskou. De opmars naar Moskou kwam er pas na de val van Kiev in oktober. Guderians tanks rukten op naar Vjazma en Briansk waar opnieuw veel krijgsgevangen werden genomen, maar daarna volgde het Russische regenseizoen en de wegen werden onbegaanbaar. Moskou werd wel tot op enkele kilometers genaderd, maar de bittere winterkou en Sovjetversterkingen wierpen de uitgeputte Duitsers terug, gepaard gaand met zware verliezen. Hitler gaf hierna een bevel dat de Wehrmacht zich niet mocht terugtrekken. Guderian voerde echter toch een onvermijdelijke strategische terugtocht uit, wat hem zijn ontslag opleverde.

Na het debacle in Stalingrad werd Guderian door Hitler teruggehaald in de Wehrmacht. Guderian werd aangewezen als inspecteur van de pantsertroepen vanwege het geplande zomeroffensief. De pantsertroepen moesten opnieuw gemoderniseerd worden voor operatie Zitadelle (de codenaam van het laatste Duits-Italiaanse zomeroffensief in Rusland in 1943). In samenwerking met de minister van bewapening Albert Speer zorgde Guderian ervoor dat het aantal geproduceerde tanks per maand drastisch toenam. Zo was Guderian verantwoordelijk voor het niet staken, maar moderniseren van de verouderde PzKpfw IV, omdat deze tank mechanisch redelijk betrouwbaar was. Desalniettemin werd operatie Zitadelle een grote mislukking, wat tot gevolg had dat de Duitsers voorgoed het initiatief verloren aan het oostfront. Er zou nooit meer een grootschalig Duits offensief plaatsvinden in het oosten. Guderian bleef echter aan als inspecteur van de pantsertroepen.

Na de mislukte moordaanslag op Hitler in juli 1944 werd Guderian stafchef van de Duitse landstrijdkrachten in het oosten. Hoewel Guderian geen openlijke nationaalsocialist was, was hij wel jurylid van een na de aanslag speciaal opgerichte krijgsraad die de door Hitler van verzet beschuldigde personen moest verwijderen uit de Wehrmacht. Samen met de andere juryleden, waarvan ook Wilhelm Keitel en Gerd von Rundstedt deel uitmaakten, werd een groot aantal hooggeplaatste officieren uit de Wehrmacht ontslagen, zodat ze voor het Volksgerechtshof van de tirannieke rechter Roland Freisler konden worden veroordeeld.

Als stafchef had Guderian de ondankbare taak om het oprukkende Rode Leger tot staan te brengen. In het najaar van 1944 zag Guderian tot zijn grote ontzetting dat Hitler een tegenaanval in het westen voorbereidde en troepen weghaalde van het oostfront. Het Ardennenoffensief mislukte en de Sovjets konden door de beperkte tegenstand grote vorderingen maken aan het oostfront. Na het mislukken van het Ardennenoffensief plaatste Hitler een heel leger over van het westen naar Hongarije waar hij opnieuw wilde aanvallen om Boedapest en de olievelden die daar lagen te heroveren. Guderian wilde echter dat deze troepen werden opgesteld tussen Berlijn en het oprukkende Rode Leger. Er ontstond opnieuw een hevig meningsverschil met Hitler en op 28 maart 1945 werd Guderian van zijn functie ontheven vanwege de belabberde militaire situatie, nadat hij bij Hitler ook nog eens had aangedrongen op een wapenstilstand met de westelijke geallieerden.

In mei 1945 gaf Heinz Guderian zich over aan Amerikaanse troepen die hem naar Neurenberg overbrachten, waar hij uiteindelijk niet berecht werd. De Sovjets wilden Guderian wel aanklagen voor oorlogsmisdaden, maar de westelijke geallieerden leverden Guderian niet uit aan de Sovjet-Unie. Wel moest Guderian nog van 1946 tot 1948 in krijgsgevangenschap doorbrengen in Neustadt en Allenstein in West-Duitsland. Na zijn vrijlating publiceerde Guderian zijn memoires 'Erinnerungen eines Soldaten', waarin de belangrijkste tankslagen van de oorlog in Europa beschreven staan, uiteraard vanuit Duits oogpunt.

Op 14 mei 1954 stierf Heinz Guderian in Schwangau. Guderian zal herinnerd blijven als degene die het pantserwapen en de Blitzkrieg-tactiek heeft geperfectioneerd, waarvan het principe nog steeds door de moderne legers wordt gebruikt.