Inleiding

Hieronder volgen de herinneringen van General of the Army Dwight Eisenhower, de geallieerde opperbevelhebber, over de capitulatie-onderhandelingen in mei 1945 die plaatsvonden in het Supreme Headquarters Allied Expeditionary Force (SHAEF) in Reims. Ze zijn afkomstig van pagina 447-449 uit het hieronder genoemde boek.

Toen Grossadmiral Karl Dönitz, na de zelfmoord van Adolf Hitler conform Hitlers politiek testament tot Reichspräsident was benoemd, liet hij direct bij de geallieerden informeren naar de voorwaarden waaronder de Duitse strijdkrachten zich konden overgeven. Dönitz weigerde echter in eerste instantie om in te stemmen met een onvoorwaardelijke capitulatie. Hij hoopte in het westen tot een vergelijk te kunnen komen en de strijd in het oosten te kunnen voortzetten om zoveel mogelijk militairen en vluchtelingen uit handen van de Sovjet-Unie te kunnen houden.

In de daarop volgende dagen werden een aantal deelcapitulaties overeengekomen, onder meer in Italië (29 april, trad in werking op 2 mei), Noordwest-Duitsland, Denemarken en Nederland (4 mei, trad in werking op 5 mei) en Beieren en Zuidwest-Duitsland (5 mei, trad in werking op 6 mei). Op 5 mei 1945 meldde Generaladmiral Hans-Georg von Friedeburg zich namens Dönitz in het hoofdkwartier van Eisenhower in Reims.

Cover van de Nederlandse vertaling van de in 1948 voor het eerst in het Engels gepubliceerde memoires van Eisenhower.

Reims, 5-7 mei 1945

Op 5 mei kwam een afgezant van Dönitz in mijn hoofdkwartier. De vorige dag waren wij van zijn komst op de hoogte gesteld. Tegelijkertijd vernamen wij dat de Duitse regering alle duikboten naar hun havens had teruggeroepen. Ik gaf deze inlichtingen onmiddellijk door aan het Russische opperbevel en verzocht hun een officier van het Rode Leger naar mijn hoofdkwartier te zenden, die als Russisch gedelegeerde zou kunnen optreden bij de onderhandelingen over eventuele voorstellen van Dönitz. Ik deelde hun mede dat ik geen capitulatie zou accepteren wanneer daarbij niet alle troepen aan alle fronten betrokken zouden zijn. Het Russische opperbevel wees hiervoor generaal-majoor Ivan Soeslaprof (Ivan A. Susloparov) aan. Veldmaarschalk Von Kesselring (Generalfeldmarschall Albert Kesselring), die het bevel had over de Duitse troepen op het westelijk front, zond mij eveneens een bericht, waarbij hij verzocht een gemachtigde te mogen sturen om te onderhandelen over de voorwaarden voor een capitulatie. Aangezien Von Kesselrings gezag zich slechts uitstrekte tot het westelijk front, antwoordde ik dat ik geen onderhandelingen zou openen waarbij niet alle Duitse troepen op alle fronten betrokken zouden zijn.

Toen admiraal Friedeburg op 5 mei in Reims verscheen, verklaarde hij dat hij enkele punten duidelijk naar voren wilde brengen. Van onze kant werden de onderhandelingen gevoerd door mijn stafchef, generaal Smith (Lieutenant General Walter Bedell-Smith). Deze maakte Friedeburg duidelijk dat het geen zin had ook maar ergens over te praten, dat het slechts onze bedoeling was een onvoorwaardelijke en totale overgave te accepteren. Friedeburg verklaarde dat hij niet gemachtigd was een dergelijk document te ondertekenen. Hij kreeg toestemming een bericht aan admiraal Dönitz te verzenden en ontving als antwoord dat generaal Jodl (Generaloberst Alfred Jodl, door Eisenhower in het vervolg foutief aangeduid als Maarschalk) onderweg was naar ons hoofdkwartier om hem tijdens de onderhandelingen bij te staan.

Het was duidelijk dat de Duitsers trachtten tijd te winnen, zodat zij zo veel mogelijk Duitse soldaten nog achter onze linies konden terugtrekken. Ik droeg generaal Smith op aan Jodl mee te delen dat tenzij zij onmiddellijk alle uitvluchten en vertragingen opzij zouden zetten, ik het hele geallieerde front zou sluiten en met gebruik van wapens de Duitse vluchtelingen vóór onze linies zou tegenhouden. Ik wenste geen enkel uitstel meer te accepteren.

Ten slotte stelden Jodl en Friedeburg een telegram aan Dönitz op waarbij zij een machtiging vroegen om een totale overgave te ondertekenen, die 48 uur na de ondertekening zou ingaan. Had ik dit toegestaan, dan zouden de Duitsers wel weer met een of ander excuus gekomen zijn om de ondertekening uit te stellen en een verder uitstel te verkrijgen. Ik deelde hun mee dat de capitulatie na middernacht diezelfde dag van kracht zou worden; anders zou mijn dreigement om het westelijk front te sluiten onmiddellijk ten uitvoer worden gebracht.

Dönitz zag ten slotte het onvermijdelijke van de situatie in en het document van de overgave werd door Jodl op 7 mei, 's morgens om 2.41 uur, ondertekend. Alle vijandelijkheden zouden op 8 mei om middernacht eindigen. Nadat de nodige documenten waren ondertekend door veldmaarschalk Jodl en generaal Smith, waarbij de Franse en Russische vertegenwoordigers als getuigen tekenden, werd veldmaarschalk Jodl naar mijn bureau geleid. Ik vroeg hem via de tolk of hij alle bepalingen van het door hem ondertekende document volkomen begreep.

Hij antwoordde: "Ja."

Ik zei: "U wordt, zowel ambtshalve als persoonlijk, aansprakelijk gesteld voor elke inbreuk op deze bepalingen, waaronder begrepen de verplichting van de Duitse commandanten om in Berlijn te verschijnen op het door het Russische opperbevel te bepalen tijdstip voor de formele overgave tegenover de Russische regering. Dat is alles."

Hij salueerde en vertrok.

Nawoord

De "Act of military Surrender" zoals deze in Reims was overeengekomen, werd tegenover de geallieerden geratificeerd tijdens een ceremonie in de nacht van 8 op 9 mei 1945 in Berlijn-Karlshorst (zie: Tekst Duitse capitulatie), waar Generalfeldmarschall Wilhelm Keitel zijn handtekening zette namens de Wehrmacht.