Mikhail Petrovich Kirponos werd geboren op 9 januari 1882 in Vertiyevka Chernigovskoi, een klein plaatsje op het platteland in de Shumeikskogo regio in de buurt van Lokhvitsi (Poltava). Kirponos kwam uit een boerenfamilie en werkte tijdens zijn jeugdjaren op het land van zijn vader. Tijdens de Eerste Wereldoorlog vocht Kirponos aan het front voor het leger van de tsaar tegen de Duitsers.
Na de beëindiging van de Eerste Wereldoorlog koos Kirponos de kant van de Bolsjewieken en werd lid van het Rode Leger. Tijdens de bloedige drie jaar durende burgeroorlog klom Kirponos spoedig op in de rangorde van het Rode Leger. Rangen waren er destijds niet bij het Rode Leger, maar hij groeide uit van bataljonscommandant tot bevelhebber van een regiment.
Nadat het Rode Leger de burgeroorlog had gewonnen werd Kirponos commissaris bij verschillende divisies waar hij zich voornamelijk bezighield met stafwerkzaamheden. Van 1934 tot 1939 was hij hoofd van de militaire academie van Kazan.
Tijdens de winteroorlog tegen Finland was Kirponos bevelhebber van een van de weinige succesvolle Sovjetdivisies, namelijk de 70e Fuseliersdivisie. Joseph V. Stalin was onder de indruk van de prestaties van Kirponos en door de zuiveringen kreeg Kirponos het bevel toegewezen over een fuselierskorps in april 1940. Drie maanden later kreeg Kirponos het commando over het Militaire District Leningrad.
Vanwege de toegenomen spanningen tussen Duitsland en de Sovjet-Unie kreeg Kirponos in mei 1941 de leiding over het Speciaal Militair District Kiev. Toen de Duitsers op 22 juni 1941 de Sovjet-Unie binnenvielen werd het Speciaal Militair District Kiev omgedoopt in het Zuidwestelijk Front. Twee dagen later werd er onder leiding van Kirponos een gigantische Sovjet-tegenaanval ondernomen die het de Eerste Pantsergroep onder Ewald von Kleist behoorlijk moeilijk maakte. Er vonden gigantische tankslagen plaats in de omgeving van Dubno. Maar door de slechte coördinatie van de gemechaniseerde eenheden mislukte de massale tegenaanval jammerlijk en Kirponos trok zich met zijn troepen terug in de richting van Kiev, waarbij op een briljante manier de Duitse Legergroep Zuid onder veldmaarschalk Gerd von Rundstedt verliezen werden toegebracht. Het Zuidwestelijk Front onder Kirponos was samen met het Zuidelijk Front de enige troepenmacht die het de Duitsers enigzins moeilijk maakte.
Kirponos kreeg door de directe bevelen van Joseph V. Stalin geen toestemming om zich terug te trekken, waardoor er een grote omsingeling bij Oeman plaatsvond. Stalin had maarschalk Semyon M. Budjonny en generaal Georgy K. Zhukov naar de Oekraïne gestuurd om de acties aan de zuidwestelijke sector te ondersteunen. De Sovjettegenstand bleef dermate hevig dat Hitler in augustus besloot dat de Tweede Pantsergroep onder Heinz Guderian naar het zuiden moest afzwenken om de Sovjettroepen in de Oekraïne te vernietigen. Er werden door Kirponos speciale detachementen in het leven geroepen om de Sovjetsoldaten onder dreiging van executie gedwongen werden te blijven vechten, waardoor er in het zuiden een chaos zoals elders aan het oostfront voorkomen werd.
Desalniettemin werd er een grote troepenmacht bij Kiev omsingeld. Kirponos kreeg geen toestemming van Stalin om zijn troepen terug te trekken naar de rechteroever van de Dnjepr. Het gevolg was dat meer dan 600.000 manschappen werden omsingeld. Kirponos ondernam enkele wanhopige pogingen om uit de omcirkeling te breken en bij zijn laatste poging op 20 september 1941 werd Kirponos dodelijk verwond door mortierscherven. Andere bronnen beweren dat Kirponos zelf een einde aan zijn leven maakte.
Kirponos werd postuum gedecoreerd met de Orde van de Vaderlandse Oorlog.