De Höhere SS und Polizeiführer (HSSPF) en de daaraan ondergeschikte SS und Polizeiführer (SSPF) waren de meest machtige en gevreesde posten binnen de SS. In Italië en Oekrainië was de functie van Höchste SS und Polizeiführer (HöSSPF) een nog hogere positie. De functie van HSSPF werd ingevoerd op 13 november 1937 om de SS en de politie met elkaar te verbinden en verenigen. De mannen in deze functies waren direct ondergeschikt aan Himmler en hadden de supervisie over de veiligheid en het politiewezen binnen het Rijk. Geregeld hadden de HSSPF's ook de leiding over een Oberabschnitt van de Allgemeine-SS, waar hun werkgebied gelijk aan was. Na de inval van Polen werden HSSPF's ook aangesteld in bezette gebieden. Vanwege de geografische grootte van het gebied werd de functie van SSPF specifiek opgericht voor bezet gebied in Polen en Rusland, om taken van de HSSPF te verlichten.

De equivalenten van de HSSPF buiten de SS waren de Gauleiter van de partij die de leiding hadden over een aan hen toegewezen Gau (partijdistrict) en direct ondergeschikt waren aan Adolf Hitler. In bezet gebied waren hoge partijleden aangewezen als Reichskommissar of zoals in het Generalgouvernement een Gouveneur. In theorie waren HSSPF's ondergeschikt aan de door de partij toegewezen Gauleiter, Reichskommissare en Gouverneure, maar in de praktijk ontstonden geregeld machtsconflicten tussen beide functies. De samenwerking tussen Generalgouveneur Dr. Hans Frank en HSSPF Friedrich-Wilhelm Krüger was bijvoorbeeld continu onderhevig aan spanningen, machtsstrijd en miscommunicatie. De macht van de Gauleiter nam toe toen ze gedurende de oorlog werden benoemd tot defensiecommissarissen binnen het Rijk. Doordat veel Gauleiter een rang binnen de SS bekleedden kon Himmler echter hun autonome macht inperken.

De SSPF's stonden binnen hun gebied ongeveer op gelijke hoogte met Generalkommissare, die net als Gauleiter, Reichskommissare en Gouveneure de partij vertegenwoordigden in een bepaalde regio. Deze Generalkommissare waren meestal ex-Gauleiter of hoge politiefunctionarissen. In het laatste geval was dit uiteraard weer gunstig voor de machtspositie van Himmler en de SS. Als Himmler hoge partijleiders kon beïnvloeden en hun autonome macht kon beperken doordat ze naast hun partijfunctie ook een functie binnen de SS of de politie bekleedden, kon dit zijn eigen machtspositie vergroten.

Doordat de HSSPF binnen het Rijk geregeld ook het commando voerden over een Oberabschnitt stonden zij ook aan het hoofd van de Allgemeine-SS. Daarnaast hadden de HSSPF's ook de supervisie over eenheden en organisaties als de Ordnungspolizei, de Sicherheitsdienst, de Sicherheitspolizei (Kriminalpolizei + Gestapo) en andere (bewapende) SS-eenheden als de Totenkopfverbände. Al deze SS-onderdelen ontvingen hun orders weliswaar gebruikelijk via de overkoepelende hoofdbureau’s binnen de Reichsführung-SS, maar in bepaalde (nood)situaties konden de HSSPF's deze commandokanalen omzeilen en directe bevelen uitvaardigen aan deze organisaties. De hoofdbureaus hielden zich meestal bezig met algemene en administratieve zaken, terwijl de HSSPF's direct belast werden met dringende operationele bevelen van Himmler. De directe controle over de verschillende SS-onderdelen was echter binnen het Rijk meer beperkt dan in bezette gebieden. Tot de staf van de HSSPF behoorden de verschillende commandanten van de bataljons en regimenten van de Ordnungspolizei die vielen onder de regio van de HSSPF. HSSPF's hadden de mogelijkheid om in noodsituaties troepen die niet ingezet waren aan het front, op te roepen. Vooral in de strijd tegen partizanen in Rusland maakten HSSPF's van deze mogelijkheid gebruik door Kampfgruppen (strijdgroepen) samen te stellen ten behoeve van acties tegen partizanen.

Op enkele specifieke uitzonderingen na hadden HSSPF's de rang van SS-Brigadeführer of hoger. Binnen hun regio hadden ze een gelijke of hogere rang dan de commandanten van de Ordnungspolizei, de Sicherheitspolizei en de Sicherheitsdienst. Geregeld hadden HSSPF's ook een hoge rang binnen de politie.

De HSSPF en SSPF stonden niet alleen onder direct bevel van Himmler, maar waren ook door hem benoemd en rapporteerden ook direct aan hem. Geregeld ontvingen HSSPF en SSPF naast hun gewone taken speciale bevelen van Himmler. SSPF Jürgen Stroop werd bijvoorbeeld belast met de ontruiming van het Joodse getto gedurende de Joodse getto-opstand in 1943. De onderdrukking van gewapend verzet in Slowakije en anti-partizanen acties in de Sovjet-Unie zijn twee andere voorbeelden van bijzondere operaties waarmee de HSSPF en SSPF belast werden. Veel HSSPF en SSPF waren berucht om hun wrede werkmethoden. Na de oorlog pleegden velen van hen zelfmoord of werden ze veroordeeld tot de doodstraf.