Kolom van de Drie Adelaars

Omdat het vernietigingskamp Majdanek midden in de stad Lublin gevestigd was, konden de Nazi's het bestaan ervan niet voor de buitenwereld verborgen houden, reden voor het Internationale Rode Kruis om in 1943 te willen controleren wat zich binnen de omheining precies afspeelde.
Om het inspectieteam te laten geloven dat er geen misstanden plaatsvonden en de situatie in het kamp ordentelijk was, werden Poolse gevangenen verplicht kunstwerken te maken die verspreid over het kamp geplaatst werden om het er aantrekkelijk uit te laten zien.

Maria Albin Bończa-Boniecki was één van de gevangenen, hij had gestudeerd aan de Academie voor Schone Kunsten in Warschau. Ondanks dat hij werd blootgesteld aan experimenten van de Nazi's en extreem slechte leefomstandigheden in het kamp, was hij sculpturen blijven creëren waarmee hij ook medegevangenen moed, afleiding en troost gaf.

Hij pakte zijn kans, en daarmee uitstel van de gaskamer, door de Nazi's aan te bieden een kunstwerk voor hen te maken ter gelegenheid van de inspectie door het Rode Kruis en daarmee werd akkoord gegaan.

Naar zijn ontwerp werd dan ook de Kolom van de drie Adelaars vervaardigd ter verfraaiing van de appelplaats voor de woonbakken van Veld III. Op een zuil zijn drie vogels opgericht, half-adelaar half-duif, die op het punt staan weg te vliegen en moest de Nazi's doen geloven dat dit het Duitse adelaarsymbool voorstelde. Broederschap, overwinning en de vrijheid van Polen waren echter de werkelijke betekenissen, maar dat was niet het enige statement wat werd gemaakt.

Met gevaar voor eigen leven, werd als eerbetoon aan de vermoorde gevangenen en als protest tegen de Nazi's, as uit het crematorium meegenomen en verwerkt in de sokkel van het beeld.
Hiermee werd de Kolom van de drie Adelaars het eerste monument als eerbetoon aan de slachtoffers van Majdanek en mogelijk zelfs ook het eerste gedenkteken van de Tweede Wereldoorlog.

Tijdens de bevrijding van het kamp, werd het beeld zwaar beschadigd en pas in 1962 in opdracht van de Poolse regering gereconstrueerd door de beeldhouwer Witold Marcewicz, hoewel dit zeer tegen de zin van Boniecki was. In mei 2013 werd, 70 jaar na het vervaardigen van het beeld, de Kolom van de drie Adelaars nog eens officieel onthuld ter herdenking aan de oorspronkelijke realisatie.

Albin Maria Boniecki heeft de Tweede Wereldoorlog overleefd, emigreerde in 1957 naar de Verenigde Staten, stierf in 1995 en ligt begraven op het Rose Hill Cemetery and Memoial Park in Tulsa (Oklahoma).

Heeft u zelf meer informatie over deze locatie? Lever het aan!

Gebruikte bron(nen)

• Tekst: Herma de Vries
• Foto's: Herma de Vries