TracesOfWar heeft uw hulp nodig! Elke euro die u bijdraagt steunt enorm in het voortbestaan van deze website. Ga naar stiwot.nl en doneer!

Kolberg

Titel:Kolberg - Hitlers laatste propagandafilm en de opkomst en ondergang van een Duitse stad
Schrijver:Prenger, K.
Uitgever:Brave New Books
Uitgebracht:2020
Pagina's:242
ISBN:9789402100891
Omschrijving:

De stad Kolobrzeg is een kleine kuststad aan de Oostzee, in het noordwesten van Polen. De stad heeft een indrukwekkend verleden als Duitse stad met de naam Kolberg. Kevin Prenger heeft in zijn nieuwe boek "Kolberg" de historie van deze stad beschreven. Het boek omvat echter veel meer dan de geschiedenis van de stad. Het is eerder een drieluik van verhalen die met elkaar verbonden zijn; allereerst de historie van de stad, die buitengewoon beeldend en gelardeerd met feiten en anekdotes door Prenger in beeld wordt gebracht. Kolberg (tot 1891 Colberg) wordt door Prenger beschreven als een pittoresk kuuroord aan de Oostzee dat voor een belangrijk deel leefde van toerisme en gasten die kwamen om te herstellen of om simpelweg te ontspannen.

Kolberg was echter ook een vestingstad en de stad hield op heroïsche wijze stand tegen de Napoleontische legers in 1807. Dan komt meteen deel 2 van het drieluik om de hoek kijken; de heroïsche strijd om Kolberg werd door de nazi’s als exemplarisch gezien voor de strijd van het Duitse volk tegen de bedreigende inval van vijandelijke legers; lees de opmars van de geallieerden, met name de Russen. De regisseur Veit Harlan kreeg van propagandaminister Joseph Goebbels de opdracht om een speelfilm te maken over het beleg van Kolberg. Met de opnames van de film werd begonnen in oktober 1943, toen de vooruitzichten voor de nazi’s er al beroerd uitzagen. Grote nederlagen in Stalingrad, Afrika en ook bij Koersk maakten duidelijk dat het einde in zicht begon te komen. Er moest iets gebeuren om het Duitse volk op te peppen en klaar te stomen voor de Totale Oorlog.

Naast de historie van Kolberg en de film over Kolberg komt hier dan het derde deel van het ineengevlochten drieluik naar voren; propaganda. De term propaganda is al heel oud, maar heeft pas een slechte reputatie gekregen in de twintigste eeuw toen met name door de nazi’s, onder leiding van propagandaminister Goebbels, door middel van onvolledige, eenzijdige, verhullende en zelfs leugenachtige informatie geprobeerd werd de publieke opinie te manipuleren. De film "Kolberg" was een product van die propaganda. Prenger beschrijft hoe voor de film kosten noch moeite werden bespaard en ook hoe de invloed van Goebbels was op het eindproduct. Mede hierdoor ging de film pas in première op het moment dat de oorlog al lang verloren, maar nog niet voorbij was: 30 januari 1945.

En hoewel het bioskoopbezoek van de Duitsers in de oorlogsjaren indrukwekkend hoog was geweest, hebben uiteindelijk maar heel weinig mensen de film gezien, mede vanwege het feit dat door de oorlogssituatie, de aanhoudende bombardementen én het feit dat er slechts rond de twintig bioscopen waren alwaar de film werd vertoond, niet veel Duitsers bewogen konden worden om het spektakelstuk te gaan zien. De film is na de oorlog wel nog opnieuw uitgebracht en is ook in de jaren 60 nog in Duitse bioscopen te zien geweest.

Het uitkomen van de propagandafilm "Kolberg" viel dus samen met de ineenstorting van het Derde Rijk. Gigantische hoeveelheden vluchtelingen gingen op pad naar het westen, voortgestuwd door de aanrollende tsunami van het Rode leger. Prenger beschrijft op indrukwekkende en indringende wijze de ellende van de vluchtelingen, waarvan ook een gedeelte de stad Kolberg aandeed, in de hoop om van daaruit een trein of boot te kunnen nemen verder naar het westen. Onderweg en ook in de haven van Kolberg hebben zich onbeschrijfelijk gruwelijke scenes voorgedaan onder de in totale paniek verkerende vluchtelingen. Ook over deze aspecten schrijft Prenger op respectvolle, doch indringende wijze. Hij schetst een beeld van de ellende en de verschrikkingen van de mensen en de ondergang van de stad Kolberg. Een stad die vanuit de spotlights van de geschiedenis heden ten dage weer die rustige pittoreske stad in de luwte is geworden.

Kevin Prenger heeft in zijn zesde boek over onderwerpen die zich afspelen in de Tweede Wereldoorlog wederom aangetoond op basis van gedegen onderzoek en een uitstekend schrijverstalent een mooi product af te leveren. Het boek "Kolberg" neemt de lezer mee op een tijdreis door de geschiedenis van een stad, die als zoals meerdere steden hoogte en dieptepunten met elkaar afwisselde, maar door historie en nazipropaganda voorgoed een plek in de geschiedschrijving heeft gekregen. Het prachtige boek van Kevin Prenger heeft daaraan absoluut een bijdrage geleverd door de geschiedenis voor iedereen op toegankelijke wijze te beschrijven.

Beoordeling: Uitstekend

Informatie

Artikel door:
John Smeets
Geplaatst op:
30-03-2020
Laatst gewijzigd:
21-07-2020
Feedback?
Stuur het in!

Afbeeldingen

Gerelateerd nieuws

De duurste én slechtst bekeken propagandafilm van de nazi’s

apr2020

De duurste én slechtst bekeken propagandafilm van de nazi’s

Na eerdere boeken over onder meer kerst in de Tweede Wereldoorlog en een SS-officier die probeerde de Holocaust te stoppen, publiceerde TracesOfWar-medewerker Kevin Prenger recent het boek Kolberg, over de laatste propagandafilm van de nazi’s en de opkomst en ondergang van de gelijknamige stad. Joseph Goebbels was nauw betrokken bij de totstandkoming van deze film die in Duitsland nog altijd verboden is. Geschiedeniswebsite Historiek stelde Kevin Prenger enkele vragen over het originele onderwerp van zijn nieuwste boek.

Lees meer

Kolberg, 1945: Evacuatie vanuit een belegerde stad

feb2020

Kolberg, 1945: Evacuatie vanuit een belegerde stad

Van 4 tot 18 maart 1945 werd Kolberg belegerd door troepen van het Rode Leger en het Poolse Volksleger. Sinds 1807 had de Duitse badplaats aan de Oostzeekust geen oorlogsgeweld meer gezien. Toen was de belegering door Napoleons troepen stopgezet na het tekenen van een wapenstilstand tussen Frankrijk en Pruisen. De in januari 1945 nog in première gegane propagandafilm ‘Kolberg’ over deze belegering moest Duitsers aanmoedigen om ook nu stand te houden. Dat zou niet lukken, maar tot 17 maart werd wel vrijwel de complete burgerbevolking uit de stad door vissers-, koopvaardij- en marineschepen over zee geëvacueerd. Hieronder een fragment uit het boek ‘Kolberg’ van Kevin Prenger over deze evacuatie.

Lees meer

Hitlers laatste propagandafilm ging 75 jaar geleden in première

jan2020

Hitlers laatste propagandafilm ging 75 jaar geleden in première

Op 30 januari 2020 is het vijfenzeventig jaar geleden dat Hitlers laatste propagandafilm in première ging. De titel van deze door de Duitse regisseur Veit Harlan geregisseerde film is ‘Kolberg’. Het onderwerp is het beleg van de gelijknamige Duitse stad aan de Oostzeekust in 1807 door troepen van Napoleon. Het Pruisische leger had toen, gesteund door een burgermilitie, maandenlang standgehouden tegen de belegeraars. Het was de bedoeling dat het filmverhaal Duitsers begin 1945 zou inspireren en aanmoedigen om de strijd vol te houden. De geallieerden hadden het Duitse Ardennenoffensief afgeslagen en bereidden zich voor op de Rijnoversteek. Het Rode Leger stond op het punt de rivier de Oder te bereiken en hoefde hemelsbreed nog maar ongeveer 60 kilometer af te leggen voordat het de buitenwijken van Berlijn bereikte. De eindstrijd voor nazi-Duitsland was begonnen.

Lees meer

Nieuw boek over Hitlers laatste propagandafilm en de gelijknamige Duitse stad

jan2020

Nieuw boek over Hitlers laatste propagandafilm en de gelijknamige Duitse stad

In januari 2020 verscheen het zesde boek van Kevin Prenger, getiteld ‘Kolberg’. Het vertelt de geschiedenis van Hitlers laatste propagandafilm en de opkomst en ondergang van een Duitse stad.

Lees meer