Amerikaanse slagschepen van de Pennsylvania-klasse (1915)

De Amerikaanse slagschepen van de Pennsylvania-klasse, USS Pennsylvania en USS Arizona, die in 1916 in dienst werden gesteld, waren een vergrote versie van de voorgaande Nevada-klasse. Zij behielden de 35,5cm Mk 2 kanonnen als primaire bewapening, maar het aantal werd met nog eens twee uitgebreid door gebruik te maken van vier drielingtorens, twee op het voorschip en twee op het achterschip. Dit was een reactie op de Japanse slagschepen Fuso en Yamashiro, die op dat moment gebouwd werden en eveneens over twaalf 35,5cm kanonnen beschikten. De ontwerpers van het Bureau of Ordnance van de US Navy hadden het automatiseren van het laadsysteem van de granaten en kruitzakken verbeterd, maar de kanonnen hadden slechts een elevatiehoek van 15 graden en een maximaal bereik van 19.000 meter. Voor elk kanon beschikten de slagschepen standaard over 100 granaten.

Om deze extra kanonnen en bijbehorende munitiemagazijnen te kunnen plaatsen werden de slagschepen van de Pennsylvania-klasse ruim 4.000 ton groter dan hun voorgangers. Om toch de standaard snelheid van de slagschepen uit die tijd te kunnen halen werden vier nieuwe Curtis geared stoomturbines toegepast die elk een schroefas aandreven. Hierdoor bleef, ondanks de grotere waterverplaatsing, de maximale snelheid 21 knopen. De bepantsering van de nieuwe slagschepen was, net als bij de Nevada-klasse slagschepen, gebaseerd op het alles of niets principe waarbij de belangrijkste en meest kwetsbare onderdelen van het schip maximaal bepantserd waren en de andere delen helemaal niet.

Een belangrijke innovatie die vanaf de Pennsylvania-klasse slagschepen werd toegepast, was de in lagen aangebrachte gordelbepantsering tegen torpedo`s. Tussen de dunne lagen stalen platen waren ruimtes die afwisselend met lucht en olie gevuld waren. De binnenste laag bepantsering was ruim 300mm dik. Hierdoor kon de gordelbepantsering exploderende torpedo`s weerstaan doordat het grootste deel van de energie geabsorbeerd werd door de vervorming van de dunne platen tussen de lucht- en olielagen in. Geen enkele andere marine ter wereld beschikte over een dergelijke bepantsering.

De Pennsylvania-klasse slagschepen was de tweede klasse Amerikaanse slagschepen die voldeden aan het concept van de Standard-type battleships. Dit was een productielijn van in totaal twaalf slagschepen verdeeld over vijf klassen die door de US Navy tussen 1911 en 1916 besteld werden en tussen 1916 en 1923 in dienst gesteld werden. Het concept werd ingevoerd zodat de slagschepen samen een slaglinie konden vormen. Bij het principe hoorden een groot schietbereik van de primaire kanonnen, een betrekkelijk lage maximale snelheid om de actieradius te vergroten, een compacte tactische radius van 650 meter en een goede schadebeperking door het gebruik van waterdichte schotten en brandbestrijdingsmiddelen. De andere klassen Standard-type battleships waren de
Nevada-, New Mexico-, Tennessee- en Colorado-klasse slagschepen.

Van 1929 tot 1931 werden USS Pennsylvania en USS Arizona gemoderniseerd. De belangrijkste modificaties waren het vervangen van de kooimasten door paalmasten waarin observatietorens werden aangebracht van drie verdiepingen, het verplaatsen van de 12,5cm secondaire kanonnen naar het hoofddek en de vervanging van de 7,6cm luchtafweerkanonnen door acht moderne 12,5cm kanonnen tegen luchtdoelen. Verder werd de gordelbepantsering met de lucht- en olieruimtes vervangen door antietorpedocompartimenten om de zwaardere en modernere torpedo`s te kunnen weerstaan. De totale standaard waterverplaatsing van de slagschepen liep hierdoor op tot ruim 34.000 ton. De machine-installatie werd tenslotte geheel vernieuwd wat vooral ten goede kwam aan de actieradius van de slagschepen.

Op 7 december 1941, tijdens de Japanse luchtaanval op Pearl Harbor, lagen beide slagschepen van de Pennsylvania-klasse in de Amerikaanse oorlogshaven op Oahu. Tijdens de eerste aanvalsgolf kreeg USS Arizona vier directe en drie indirecte treffers van Japanse pantserdoorborende bommen te verwerken, die afgeworpen werden door Nakajima B5N torpedobommenwerpers. De laatste directe treffer doorboorde het dek van de Arizona bij de voorste 35,5cm torens. Enkele seconden later explodeerde het voorste munitiemagazijn van het slagschip en de interne drukgolf doodde ruim 1.100 bemanningsleden waarvan er nog velen in hun kooi lagen. USS Arizona was, samen met de gekapseisde USS Oklahoma, de enige total loss onder de Amerikaanse slagschepen in Pearl Harbor. USS Pennsylvania lag tijdens de aanval in een droogdok en werd door slechts één Japanse bom getroffen. De schade bleef beperkt en de Pennsylvania kon zonder problemen gerepareerd worden. Vanaf april 1942 was zij volledig inzetbaar en heeft de rest van de Tweede Wereldoorlog gediend bij de US Pacific Fleet waarbij zij heeft deelgenomen aan talloze gevechtsacties tegen de Japanners.

Nadat USS Pennsylvania in dienst was gesteld, op 12 juni 1916, volgde een opwerkperiode van ongeveer een half jaar. Op 12 oktober van dat jaar werd het nieuwe slagschip het vlaggeschip van de US Atlantic Fleet. Zij werd niet naar Groot-Brittannië gestuurd om deel uit te maken van de British Grand Fleet en zo de Britse marine bij te staan, omdat zij geheel oliegestookt was en er in Groot-Brittannië een schromelijk tekort was aan strookolie. In de jaren na de Eerste Wereldoorlog bleef USS Pennsylvania deel uitmaken van de Amerikaanse Atlantische vloot. Op 22 augustus 1922 vertrok het slagschip door het Panamakanaal naar de Stille Oceaan waar zij vanuit San Pedro, Californië, deel ging uitmaken van de US Pacific Fleet. De komende jaren oefende de Pennsylvania aan de Amerikaanse westkust. In 1925 maakte het Amerikaanse slagschip een vlagvertoonreis naar Australië en Nieuw-Zeeland.

In januari 1929 vertrok USS Pennsylvania wederom door het Panamakanaal en na een tussenstop in Guantanamo Bay te Cuba, arriveerde het slagschip op de Philadelphia Naval Shipyard voor een langdurige onderhouds- en moderniseringsperiode. Tijdens deze periode werden de kooimasten vervangen door driepootmasten waarin de observatietorens en de afstandpeilers van de vuurleidingsystemen werden aangebracht. De secondaire batterij werd teruggebracht naar 12 x 12,5cm kanonnen en de 7,6cm kanonnen werden vervangen door 4 x 2 12,5cm kanonnen tegen luchtdoelen. De elevatiehoek van de 35,5cm kanonnen werd vergoot tot 30 graden waardoor het schootsbereik met 12.000 meter toenam tot 31.000 meter. Verder werden er twee katapults geïnstalleerd om Vought O2U-3 Corsair vliegtuigen te kunnen lanceren waarvan het slagschip er twee aan boord kreeg. De gordelbepantsering werd vervangen door antitorpedocompartimenten waardoor het slagschip drie meter breder werd. Bovendien werden de twaalf oude Babcock & Wilcox waterpijpketels vervangen door zes moderne White-Forster en Bureau Express ketels waardoor het brandstofverbruik veel gunstiger werd. Tenslotte werd de dekbepantsering versterkt. De totale standaard waterverplaatsing was door alle modificaties met bijna 3.000 ton toegenomen. Op 8 mei 1931 verliet het gemoderniseerde slagschip de marinewerf en werd vanaf augustus van datzelfde jaar weer onderdeel van de Pacific Fleet.

De gehele jaren `30 oefende USS Pennsylvania aan de Amerikaanse westkust, bij Hawaï en in de Caraïben. In 1941 werd het slagschip, samen met 14 andere Amerikaanse oorlogsschepen, uitgerust met een CXAM-1 lange golfradar van het commerciële bedrijf Radio Corporation of America (RCA). Nadat in datzelfde jaar, tijdens een korte moderniseringsperiode op de Puget Sound Naval Shipyard te Bremerton, Washington, het aantal 12,5cm kanonnen tegen luchtdoelen uitgebreid was naar 7 x 2, vertrok de Pennsylvania naar Pearl Harbor. De Amerikaanse basis op Oahu in Hawaï werd haar nieuwe basis. Gedurende de rest van het jaar oefende het slagschip met Taskforces 1 en 5.

Tijdens de Japanse aanval op Pearl Harbor lag USS Pennsylvania in een droogdok vlakbij de Ten Ten Pier op de Pearl Harbor Naval Shopyard. Zij opende als één van de eerste Amerikaanse schepen het vuur op de Japanse vliegtuigen die tevergeefs probeerden het droogdok te torpederen. De bemanning van één van de 12,5cm kanonnen sneuvelde nadat een Japanse bom de stuurboordzijde van het sloependek trof en explodeerde in Casemat No. 9. De Torpedobootjagers USS Cassin en USS Downes, die voor de Pennsylvania in het dok lagen, werden zwaar beschadigd door bomtreffers. Daarna brandden zij helemaal uit door brandende olie die op het water dreef toen het dok volliep. De enige verdere schade die de Pennsylvania opliep werd veroorzaakt door 20mm kogels van de Japanse Zero`s en rondvliegende onderdelen van de torpedojagers toen die door de bommen getroffen werden. Er waren 15 doden en 38 gewonden gevallen aan boord van de Pennsylvania en 14 bemanningsleden werden vermist.

Op 20 december 1941 was USS Pennsylvania voldoende opgeknapt om de reis naar de San Francisco Naval Shipyard te maken waar zij definitief gerepareerd werd. Vanaf 14 april 1942 kon het slagschip weer meedoen aan oefeningen. Op 4 oktober keerde het slagschip weer terug in San Francisco voor de nodige moderniseringen. De luchtafweerbatterij werd uitgebreid met 10 x 4 40mm Bofors en 51 x 1 20mm Oerlikon mitrailleurs. De achterste paalmast werd verwijderd en vervangen door een groot dekhuis waarin de vuurleidingsystemen voor de achterste 35,5cm torens geplaatst werden. Een moderne CXAM radar werd op het dekhuis geplaatst. De 12 12,5cm kanonnen in de kazematten werden vervangen door 8 x 2 12,5cm snelvuurkanonnen die een elevatiehoek konden bereiken van 85 graden en elke vier seconden een granaat konden afvuren. Alle 12,5cm kanonnen stonden nu boven op het primaire dek. De grote afstandpeiler voor de primaire batterij werd voor het nieuwe brugcomplex geplaatst. Op 5 februari 1943 kon USS Pennsylvania weer beginnen aan een opwerkperiode.

Gedurende de zomer van 1943 was USS Pennsylvania als artillerieplatform actief bij de herovering van de Aleutian Islands Attu en Kiska, ten zuidwesten van Alaska, die sinds mei 1942 in Japanse handen waren. In het najaar was het slagschip betrokken bij amfibische landingen op verschillende van de Gilberteilanden. De strijd in de Pacific werd in 1944 voortgezet met de bevrijding van de Marshalleilanden waarbij USS Pennsylvania zeer nauw betrokken was met kustbombardementen en artilleriesteun vanuit zee. Eenzelfde scenario speelde zich in de zomer van 1944 af bij de herovering van de Noordelijke Marianen en het strategisch zeer belangrijke Guam. Het eiland beschikte over een vliegveld van waaruit Amerikaanse langeafstandsbommenwerpers de Filippijnen en Japan konden bereiken. Het eiland werd dan ook hardnekkig verdedigd door Japanse soldaten. USS Pennsylvania vuurde tijdens de Guam campagne niet minder dan 1.797 35,5cm en 9.543 12,5cm granaten af op Japanse stellingen.

Ook tijdens de tweede helft van 1944 was USS Pennsylvania intensief betrokken bij de herovering en verovering van gebied in de Pacific. In september maakte het slagschip deel uit van de Fire Support Group die bombardementen uitvoerde op Peleliu en artilleriesteun verleende aan de landingstroepen die het Filippijnse eiland binnentrokken. Het Filippijnse eiland Angaur was het volgende doel van de Amerikanen. Op 26 oktober was USS Pennsylvania betrokken bij de Slag in Surigao Strait, een onderdeel van de zeer gecompliceerde Slag in de Golf van Leyte waarbij de Keizerlijke Japanse Marine definitief op de knieën gedwongen werd. Begin 1945 voerde de Pennsylvania nog kustbombardementen uit op Santiago Island, in de Lingayen Golf in de Filippijnen, maar eind februari ging het slagschip via de Marshalleilanden en Pearl Harbor op weg naar San Francisco omdat haar kanonnen volledig uitgeschoten waren. Op 13 maart 1945 arriveerde de Pennsylvania op de Hunters Point Shipyard te San Francisco waar het slagschip onderhoud kreeg en de lopen van de primaire en secondaire batterij vervangen werden. Enkele van de 35,5cm kanonnen waren afkomstig van USS Oklahoma, het slagschip dat tijdens de aanval op Pearl Harbor gekapseisd was en afgeschreven moest worden.

Na een korte opwerkperiode arriveerde USS Pennsylvania, weer helemaal gereed voor de strijd, op 18 juli 1945 in Pearl Harbor. Op 1 augustus nam het slagschip deel aan een bombardement op Wake Island, een eiland ten noorden van de Marshalleilanden dat pas op 4 september heroverd zou zijn. Op 12 augustus werd de Pennsylvania getroffen door een Japanse vliegtuigtorpedo terwijl zij afgemeerd lag in Buckner Bay, een baai op het door de Amerikanen veroverde Japanse eiland Okinawa. De torpedo sloeg een groot gat in het achterschip en er vielen 20 doden en 10 gewonden. De schade werd provisorisch gerepareerd waarna het slagschip opgenomen werd in een droogdok in Apra Harbor, Guam. Hier werd een grote stalen plaat over het gat gelast. De definitieve reparaties zouden op een werf op het vaste land van de Verenigde Staten uitgevoerd moeten worden zodat voor USS Pennsylvania de oorlog voorbij was.

Nadat USS Arizona op 17 oktober 1916 in dienst gesteld was begon voor de bemanning de opwerkperiode die zich vooral afspeelde in de Caraïben. Op 7 december maakte een kapotte stoomturbine een voortijdig einde aan de oefeningen. Aangekomen op de New York Naval Yard bleek dat de turbine niet aan boord van het slagschip zelf gerepareerd kon worden. Hierdoor was het werfpersoneel genoodzaakt om openingen in de dekken te branden om de kapotte turbine naar buiten te takelen. De totale reparatieperiode liep op tot bijna vier maanden en de Arizona kon pas op 3 april 1917 de werf verlaten. Het nieuwe slagschip werd ingedeeld bij Battleship Division 8. USS Arizona werd vooral ingezet als opleidingschip voor marinepersoneel dat daarna ingezet werd om de kanonnen, die aan boord van koopvaardijschepen geplaatst werden, te bedienen en te onderhouden.

Eind 1919 onderging USS Arizona een korte moderniseringsperiode waarbij verbeteringen aangebracht werden aan de vuurleidingsystemen. In 1921 vertrok het slagschip door het Panamakanaal naar de Stille Oceaan waar het deel uit ging maken van de US Pacific Fleet met als basis San Pedro, Californië. Van hieruit nam de Arizona deel aan tal van oefeningen met andere schepen van de Amerikaanse Pacifische vloot.

Vanaf januari 1929 onderging USS Arizona haar grote moderniseringsperiode op de Norfolk Naval Shipyard te Norfolk, Virginia. Hierbij kreeg zij dezelfde modificaties als zusterschip USS Pennsylvania. Vanaf 19 maart 1931 begon het slagschip haar eerste proefvaarten en nadat deze afgerond waren, werd een succesvolle opwerkperiode uitgevoerd. In augustus van datzelfde jaar werden de Arizona en de Pennsylvania wederom ingedeeld bij de Pacific Fleet.

In 1934 werd USS Arizona een nationale bekendheid in de Verenigde Staten doordat de speelfilm “Here comes the Navy”, met James Cagney in de hoofdrol, grotendeels aan boord van het slagschip opgenomen werd.

Tot eind 1941 nam USS Arizona deel aan vlootoefeningen aan de Amerikaanse westkust en bij Hawaï. De laatste oefening van het slagschip vond plaats op 4 december 1941 toen zij met de beide slagschepen van de Nevada-klasse, USS Nevada en USS Oklahoma, deel nam aan een nachtelijke schietoefening. De volgende dag meerden de drie slagschepen af in Battleship Row bij Ford Island in Pearl Harbor. Op 6 december kreeg de Arizona het reparatie- en werkschip USS Vestal langszij dat de bemanning van het slagschip zou gaan assisteren bij enkele kleine reparaties.

De volgende ochtend, kort voor 08:00 uur, overviel de eerste Japanse aanvalsgolf van Nakajima B5N torpedobommenwerpers en Aichi D3A duikbommenwerpers de Amerikaanse slagschepen bij Ford Island. Aan boord van USS Arizona klonken om 07:55 uur de luchtalarmen. Het schip werd enkele minuten later bestookt met in totaal tien 410mm pantserdoorborende 797kg zware bommen waarvan er vier directe en drie indirecte treffers waren. De laatste voltreffer, die het slagschip om 08:06 uur trof, drong door het gepantserde dek bij het voorste munitiemagazijn en explodeerde in het schip. Na ongeveer zeven seconden explodeerden de granaten en kruitzakken in het magazijn in één geweldige klap. De enorme drukgolf doodde 1.177 bemanningsleden waarvan er nog velen te kooi lagen. De beide voorste 35,5cm torens zakten twee dekken naar beneden en de schoorsteen en de voorste paalmast zakten naar voren. Er ontstonden verschrikkelijke branden en rondvliegende brokken metaal en hout verspreidden zich rond het voorschip. Het slagschip zonk rechtstandig in de ondiepe haven zodat alleen de opbouw nog boven het wateroppervlak uitstak. De branden aan boord van de Arizona woedden nog twee dagen voort waardoor het interieur van het slagschip volledig vernietigd werd.

Op 29 december 1941 werd USS Arizona tijdelijk buiten dienst gesteld en op 1 december 1942 werd het slagschip geschrapt uit het register van de US Navy. De Arizona werd uit eerbetoon echter nooit definitief buiten dienst gesteld. Gedurende 1942 werd de bovenbouw van het wrak gesloopt en in 1943 werden de achterste 35,5cm torens geborgen. Eén van de torens werd op Kahe Point op Oahu geïnstalleerd als US Army Coast Artillery Corps Battery Arizona en de tweede als Battery Pennsylvania op het Mokapu schiereiland boven Kaneohe Bay. De lopen van één van de voorste torens werden eveneens geborgen en in 1944, opnieuw uitgelijnd, geïnstalleerd op de USS Nevada die ze inzette tegen de Japanners op Iwo Jima en Okinawa in 1945.

Op 4 oktober 1945 vertrok USS Pennsylvania van Guam naar de westkust van de Verenigde Saten. Op 17 oktober kreeg het slagschip problemen met de No. 3 schroefas. De as liep tegen de schroefastunnel waardoor hij ging slippen en teveel wrijvingswarmte maakte. Duikers en machinekamerpersoneel slaagden er in de schroefas geheel los te koppelen van de stoomturbine en de tunnel waarna de as met de schroef afzonk in de oceaan. Aangedreven door haar drie overgebleven schroeven arriveerde het slagschip op 24 oktober op de Puget Sound Naval Shipyard. Hier werd de schade, die door de Japanse torpedo was aangebracht, gerepareerd en werd het slagschip geprepareerd om als doelschip te dienen bij Operatie Crossroads, de Amerikaanse atoomproeven bij Bikini, een atol dat onderdeel is van de Marshalleilanden. Nadat de testen in juli 1946 afgerond waren werd de Pennsylvania naar Kwajalein gesleept. Bij dit, eveneens tot de Marshalleilanden behorende atol, werd het door de atoomproef zwaar beschadigde slagschip grondig bestudeerd op radioactieve straling en drukgolfschade. Op 10 februari 1948 werd de Pennsylvania bij Kwajalein afgezonken.

USS Pennsylvania had gedurende de Tweede Wereldoorlog 6.854 35,5cm granaten, 31.678 12,5cm granaten en 97.327 40mm en 20mm kogels afgevuurd. Het slagschip was bij vrijwel alle campagnes, die de US Navy uitvoerde in de Pacific, betrokken geweest. De primaire rol van het slagschip als eenheid binnen een oorlogsvloot mocht dan overgenomen zijn door vliegdekschepen, oorlogsschepen zoals USS Pennsylvania waren voor de Amerikaanse marine gedurende de Tweede Wereldoorlog onmisbaar.

In 1958 keurde President Dwight D. Eisenhower de oprichting van een monument boven het wrak van de Arizona goed. Hiermee bepaalde hij meteen dat de resten van de omgekomen bemanningsleden in het wrak bleven waarmee hij de discussie rond dit vraagstuk beëindigde. In 1961 was de bouw van het Arizona Memorial klaar en op 30 mei 1962 werd het officieel ingewijd. Het monument is boven de midscheeps van het wrak van de Arizona geplaatst en bevat een witte, marmeren wand met de namen van de gesneuvelde bemanningsleden. Ruim een miljoen bezoekers per jaar worden met bootjes naar het Memorial gebracht. Uit het wrak van het slagschip lekt nog steeds stookolie. De veteranen van de aanval op Pearl Harbor zien dit als een soort teken van leven van het schip. Milieuorganisaties willen de vervuiling van Pearl Harbor en de aangrenzende wateren stoppen en zien liever dat de olie uit het wrak gehaald wordt. De staatsregering van Hawaï heeft echter besloten dit pas te doen als de laatste overlevende van de Japanse aanval op Pearl Harbor overleden is.