Stephen E. Ambrose is misschien wel één van de meest bekende geschiedschrijvers van de Tweede Wereldoorlog. Zijn boeken lezen aangenaam dankzij de vlotte schrijfstijl van Ambrose. Hierdoor worden enorm veel boeken van hem verkocht. Zijn boeken zijn zelfs zo populair dat de uitgever beslist heeft “Citizen Soldiers” te vertalen naar het Nederlands. Van zijn hand is ook de bestseller “Band of Brothers”.

Het boek “Van D-day tot Berlijn” is een soort rondleiding in de Tweede Wereldoorlog. Je wordt meegenomen door heel de vesting Europa, met de capitulatie van Duitsland als einde. Voor het zover is, heb je nog 512 pagina’s leesplezier.

Het eerste deel is zeer bekend: de invasie in Normandië. Het boek geeft een gedetailleerde beschrijving van de gebeurtenissen op de verschillende landingsstranden. Ambrose vermengt die beschrijvingen met anekdotes en opvallende verhalen van gewone soldaten. Zo krijg je het verhaal van scherpschutter Waverly Wray, die de gave had zijn vijanden met slechts één schot in het hoofd te doden. Hij hielp in z’n eentje zelfs een commandopost naar de andere wereld, ondanks zijn gebroken been. Dit is slechts één van de vele kortverhaaltjes die Ambrose vertelt. De hoofdstukken erna vertellen het verhaal van het oprukken door de heggen, waarbij er na elke heg wel op z’n minst één Duitser zat die je onder vuur nam. Wanneer de gealllieerden hiervoor de gepaste verdedigingstechnieken hadden bedacht, onderwierpen ze Frankrijk op topsnelheid. Toen gold de regel dat een gevangen Duitser of een dode Duitser er één minder was om tegen te vechten. Daarom leverden de geallieerden enorme inspanningen om de resterende Duitse troepen te omsingelen en hen gevangen te nemen. Het oprukken ging verder en als gevolg van de weinige weerstand stootten de geallieerde troepen snel door naar België, waar bevoorradingsproblemen begonnen. Net op dat moment kwam veldmaarschalk Montgomery met een ambitieus plan dat - als het lukte - nog voor Kerstmis een einde aan de oorlog kon maken. Eisenhower stemde hiermee in: operatie Market Garden kon van start gaan. Deze operatie eiste echter het meeste van de voorraden op, waardoor elders bevoorradingsproblemen ontstonden. Dit gebeurde allemaal terwijl Patton met zijn leger langs Frankrijk Duitsland bereikte.

De geallieerde troepenmacht stond bij de Siegfriedlinie en ondertussen was het wel duidelijk geworden dat operatie Market Garden een grandioze flop was… En het werd winter, een strenge winter. Terwijl de geallieerde troepen zich ingroeven en dachten dat de koude een ergere vijand dan de Duitsers zou zijn, maakten Duitse SS-troepen zich klaar voor een laatste poging om de geallieerden te verslaan: het Ardennenoffensief. Omdat de inlichtingendiensten blunderden door niet te zien dat er een aanval op handen was, werden de geallieerden verrast door de enorme troepenmacht die hiervoor werd ingezet. Weldra werden de linies overrompeld door Duitse tanks en infanterie, die als doel hadden de bevoorrading te stoppen en belangrijke steden, zoals Bastogne in te nemen. Door het afzonderlijke werk van vele omsingelde eenheden die tot het uiterste vochten en daardoor de vijand ophielden, konden de geallieerden een troepenmacht verzamelen waarmee de Duitsers werden teruggeslagen. Intussen was Kerstmis allang voorbij en de geallieerden stonden nog altijd even ver. Toch hadden ze Duitsland de genadeslag toegebracht… Het binnenvallen van Duitsland en het oversteken van de Rijn kon weldra beginnen.

In het derde deel wordt het dagelijkse leven aan het front beschreven. Doordat de veteranen het leven aan het front nog zeer levendig herinneren, krijg je hier ook fantastische anekdotes, zoals die ene keer dat tien geallieerde soldaten met een patrouille begonnen en met elf terugkeerden. Een Duitser die genoeg van de oorlog had, had genoeg lef om met de geallieerde patrouille mee te gaan. Andere verhalen hebben het dan weer over hoe Amerikaanse en Duitse patrouille elkaar kruisten… en gewoon naar mekaar glimlachten en verder liepen. Deze hoofdstukken geven een goed beeld van het leven aan het front. Andere gaan weer over hoe men de oorlog beleefde in de lucht of als aanvulling in de Repple Depples. Ook bespreekt Ambrose het leven van de hospiks, medics en andere verpleegkundigen. Hij beschrijft goed hoe zwaar het was voor een hospik om midden in een vuurgevecht, met de kogels die om de oren floten, naar een gewonde te lopen, hem te helpen en te zorgen dat hij het haalde. Ambrose heeft ook aandacht voor een steeds terugkerend fenomeen: profiteurs en militairen met een hogere rang die dachten dat ze alles voor het zeggen hadden. Hiervan zijn er lachwekkende voorbeelden: zo was er een sergeant die een divisie slechts twee minuten per soldaat gaf om zich te douchen. Daarop nam een soldaat een wapen en hield de sergeant onder schot. Die stamelde vlug dat hij eerst een wandeling ging maken en het fijn zou vinden als iedereen klaar was bij zijn terugkomst.

Het gevangen nemen van vijanden was ook een dagelijks terugkerend tafereel. Hier wordt in dit boek ook de nodige aandacht aan geschonken. Ambrose vergelijkt ook de Duitse en de geallieerde krijgsgevangen. Terwijl de geallieerde het moest doen met een rantsoen dat juist genoeg was om in leven te blijven, werd een Duitser meegenomen naar Amerika waar hij moest werken in de plantages. Toen bleek dat dit voortreffelijk ging, kregen ze zelfs toestemming om naar de bioscoop te gaan of naar het theater. Het was daar beter leven dan thuis.

In het vierde en laatste deel van dit boek heeft Ambrose het over de inval in Duitsland totdat het capituleerde. De overwinning werd door niets in de weg gestaan, want het was al duidelijk geworden dat de Duitsers niet meer opkonden tegen de geallieerde overmacht. Eén hindernis moest nog genomen worden, de Rijn. De rivier was te breed en er was een te hevige stroming om over te kunnen zwemmen. Het gebeurde dat de terugtrekkende Duitsers de bruggen vernietigden. Dit was slechts een poging om tijd te winnen. Met alle middelen hebben de geallieerden geprobeerd de Rijn over te steken, zelf met rubberbootjes… uiteindelijk met succes. Hierna hadden de geallieerden vrij spel waardoor ze snel aan Berlijn stonden. Met de geallieerden in West-Berlijn en de Russen in Oost-Berlijn konden de Duitsers niets anders dan capituleren.

Het boek is geschreven in typische Ambrose-stijl: vlot, snel en helder. Ambrose vond het belangrijk om met zijn boeken de geschiedenis uit te leggen en mensen te informeren en te entertainen: ”Teaching and writing are one to me -- in each case I am telling a story. As I sit at my computer, or stand at the podium, I think of myself as sitting around the campfire after a day on the trail, telling stories that I hope will have the members of the audience, or the readers, leaning forward just a bit, wanting to know what happens next." Met dit boek slaagt Amrbose mooi in zijn opzet. Het jammere aan zijn boeken - en daarop vormt dit geen uitzondering - is dat de populaire schrijfstijl geregeld ten koste gaat van de historische correctheid. Zo vertelt hij in dit boek dat de paratroopers op D-day op de foute plaatsen werden gedropt als gevolg van fouten van de piloten. Een stelling die op zijn minst omstreden is te noemen. De grote verdienste van Ambrose is dat hij, onder meer dankzij dit boek, geschiedenis toegankelijk heeft gemaakt voor een groot publiek. Zijn waarde als historische auteur is echter omstreden.