• Slag om Stalingrad

Geboortedatum:

1 december 1896 (Strelkovka/oblast Kaloega, Rusland)

Overlijdensdatum:

18 juni 1974 (Moskou, Sovjet-Unie)

Begraven op:

Kremlinmuur Necropolis

Nationaliteit:

Sovjets

Georgi Konstantinowitsch Zhukov (Knight Grand Cross) 19 november 1896 in Strelkowka (vandaag deel van de stad Schukow), Ujesd Malojaroslawez, Gouvernement Kaluga, Russisch Keizerrijk – 18 juni 1974 in Moskou) was generaalstafchef van het Rode Leger, maarschalk van de Sovjetunie en van 1955 tot 1957 Sovjets minister van defensie. Zhukov werd door de succesvolle verdediging van Moskou (1941/42) en overwinnaar van de Slag van Stalingrad (1942/43) en de Slag om Berlijn (1945) internationaal bekend. In de nacht op 9 mei 1945 eistte hij in Berlijn-Karlshorst als vertegenwoordiger van de Sovjetunie de onvoorwaardelijke capitulatie van de Duitse Wehrmacht.

„Grote Vaderlandse Oorlog"
Zhukov had ongeveer een half jaar tijd om zich in te werken toen duidelijk werd dat zich een Duitse opmars tegen de Sovjetunie zou voordoen. Op 29 december 1940 – elf dagen nadat Adolf Hitler met bevel nr. 21 de voorbereiding voor operatie Barbarossa, de aanval op de Sovjetunie had bevolen, gaf de Duitse diplomaat Rudolf von Scheliha het Sovjetse militairattaché, generaal Wassili Tupikov uitleg over de inhoud van dit bevel. Hoewel het Kremlin een misleidende manoeuvre niet uitsloot, werden alle maatregelen getroffen, om een aanval succesvol tegemoet te zien. Beschuldigingen dat er geen plan zou zijn, wijst Zhukov af:

„In werkelijkheid waren er bij de generaalstaf natuurlijk operatie- en mobilisieringsplannen van de strijdkrachten. Zij werden langzaam uitgebouwd en ononderbroken gecorrigeerd, daarna werden ze zonder vertraging onder de leiding van het land verdeeld en na haar bevestiging bij de legeronderdelen uitgedeeld."

Hoewel Josef Stalin door de agenten Richard Sorge en andere bronnen zeker van de Duitse oorlogsplannen geweten zou hebben, zouden er volgens moderne onderzoeken zware fouten gemaakt zijn bij de voorbereiding door het Rode Leger voor een Duitse aanval.

Na een serie van oorlogsdemonstraties waarin Zhukov de mogelijkheid van een Sovjetse aanval op de Duitse macht had laten zien, werd hij in februari 1941 door Stalin tot chef van de generaalstaf en vertegenwoordigende minister van defensie benoemd. In deze positie was hij voor de uitwerking van de plannen van de Sovjetse opmars aan de westelijke grenzen verantwoordelijk. Stalin had een plan dat generaal Wassilewski uitgewerkt en Zhukov en minister van defensie Timoschenko vervolgens ondersteunden. Een preventieve aanval in mei op erkende Duitse troepenmassa’s aan de Sovjetse grenzen werd openbaar afgekeurd.

Zuhkov en Timoschenko moesten aan de vooravond van de oorlog meermaals bij Stalin spreken, zodat hij maatregelen zou goedkeuren die de gevechtsbereidheid zouden verhogen. Stalin was overtuigd dat de Duitsers in geen geval geprovoceerd moesten worden, om de Duitsers geen excuus te geven in oorlog te gaan. Daarom wees hij zelfs kleine beslissingen af, wat hij later tegenover Churchill zo rechtvaardigde:

„Ik rekende met een maand (… uitstel… ) en hoopte op zes."

Pas in de nacht van 22 juni 1941 om 00:30 uur werd het bevel tot volledige gevechtsbereidheid aan de troepen gegeven.

1943
Op 18 januari 1943 werd Zhukov als eerste Sovjetse generaal tijdens de oorlog de rang van een "maarschalk van de Sovjetunie" verleend. Beide fronten die bij Stalingrad succesvol waren (het centrale front en het Vronejski front) stootten in het voorjaar van 1943 verder door naar het westen, maar hadden te lijden onder zware verliezen en moesten opgefrist werden. De Duitse tegenaanval tijdens de slag op Charkov ontstane frontbogen om Koersk werd doel van het Duitse zomeroffensief. Ook bij deze succesvolle slag van het Rode Leger, waarbij de Duitsers voorgoed het militaire initiatief aan het Oostfront verloren was Zhukov één van de bepalende leiders. Zhukov voorspelde vroegtijdig een grote Duitse aanval op het Koerske frontboog en stelde een verdedigende strategie voor, om na het breken van de Duitse aanvalsgolven met klaarstaande reserven een tegenoffensief aan te gaan. Dit werd met de Belgorod-Charkovse operatie en de Orjole operatie verwerkelijkt. Vanaf augustus 1943 coördineerd Zhukov de voorgangen van de Woronesche en het Steppenfront tijdens de slag bij Dnepr en de herovering van Kiev in november. Daarna leidde hij de Schitomir-Berditschewe operatie.

1944
Na de omsingeling van een grote Duitse groepering bij Korsun en een zware verwonding van Watutin kreeg hij de leiding van zijn eerste Oekraïense front. In het teken van de Proskurov-Czernowitz operatie bereikten zijn troepen in april de Karpaten. Op 10 april ontving Zhukov als eerste de onderscheiding van de hoogste Sovjetse militaire orde, de Orde van de Overwinning. In de zomer van 1944 bereikte het Sovjetse leger door het instorten van de Duitse legergroep Mitte als gevolg van operatie Bagration grote successen. Deze operatie was wat betreft tijd afgestemd met de invasie in Normandië. Zhukov coördineerde het samenwerken van het eerste en het tweede Witrussische front en later oko het eerste Oekraïense front tijdens de Lwiw-Sandomierz operatie. In augustus 1944 kreeg Zhukov een bijzondere opdracht van het Statelijke Verdedigingscomité, om naar de staf van het derde Oekraïense front te vliegen, om dit front op een oorlog voor te bereiden tegen Bulgarije.

1945
Vanaf november 1944 commandeerde Zhukov het eerste Westrussische front dat Rokossovski had moeten opgeven. Met dit front en het eerste Oekraïense front leidde hij begin 1945 de Weichsel-Oder-Operatie, terwijl Warschau werd ingenomen en de Duitse legergroepen werden verslagen. In april en mei 1945 leidde hij met ondersteuning van Rokossovski zijn tweede Witrussische front en Konevs eerste Oekraïense front de slag om Berlijn dat onder zware verliezen (vooral aan tanks) werd veroverd. In de nacht op 9 mei ondertekende Zhukov voor de Sovjetse kant de oorkonde over de onvoorwaardelijke capitulatie van de Duitse Wehrmacht. Op 24 juni 1945 nam Georgi Zhukov in Moskou als vertegenwoordiger van Stalin op een schimmel een overwinningsparade waar.

Heeft u zelf meer informatie over deze persoon? Lever het aan!

• Foto 1: Wilco Vermeer
• - Warheroes
  - Eva Fiolet (vertaling)

Helaas geen map gevonden.