Volgens de Brits-Amerikaanse historicus Alex Kershaw was 6 juni 1944 "de belangrijkste dag van de twintigste eeuw". Zevenduizend schepen, twaalfduizend vliegtuigen en honderdzestigduizend manschappen werden toen ingezet bij de geallieerde invasie in Normandië. Het was het begin van de door de Amerikanen, Britten en hun westerse bondgenoten zwaar bevochten bevrijding van West-Europa van de nazidictatuur. D-day, onder deze naam staat dit historische moment, waarvan onlangs de vijfenzeventigste herdenking plaatsvond, bekend. Kershaw schreef er een boek over, waarin hij zich richt op de mannen die met de eerste landingsgolf aan land gingen, zowel vanaf zee als vanuit de lucht.

"Ze hebben meer schepen dan wij soldaten", zo tekent de auteur op uit de mond van een Duitse soldaat die vanuit een kijkgat in zijn bunker de geallieerde armada zag opdoemen voor de kust van het strand dat de geallieerden aanduidden als Omaha Beach. Dat mocht zo zijn, maar de Amerikanen die hier met landingsvaartuigen aan land zouden worden gezet, waren zeker niet minder bang dan hij. Eén van hen was luitenant John Spalding, een sportjournalist uit Kentucky. Het lukte hem als eerste om zijn mannen, nadat ze aan land waren gegaan, van het onveilige strand af te krijgen. Omaha Beach lag onder zwaar Duits vuur. Mannen werden "systematisch afgeschoten door de Duitse sluipschutters en machinegeweren", aldus Kershaw. Het was een slachtpartij. Overal lagen doden en kermende gewonden.

Dat de landing op Omaha Beach slaagde, was volgens de auteur te danken aan mannen zoals Spalding, "jonge mannen die keer op keer hun leven op het spel hadden gezet en zo doodsbange tieners van het strand af hadden weten te krijgen". Als het aan Kershaw ligt zou Spalding zeker, een Medal of Honor hebben verdiend. Volgens hem vonden ver van het front gestationeerde bureauofficieren echter "dat niet al te veel mannen deze hoogste onderscheiding moesten krijgen, omdat dat af zou doen aan de waarde ervan." Vijfenzeventig jaar later, vanuit het comfort van een veilige woonkamer, is het hoe dan ook nauwelijks voor te stellen welke heldendaden en offers op deze junidag gebracht werden, door mannen – of jongens – die in veel gevallen slechts begin twintig waren. Stel het je eens voor; hoe je zoon, neefje, buurjongen of de studenten op het terras, gestoken in een uniform en bewapend met een geweer, Europa moeten bevrijden…

Een andere militair die door Kershaw gevolgd wordt, is de Canadese majoor Elliott Dalton van de Queen’s Own Rifles. Met zijn manschappen landde hij op Juno Beach. Van zijn originele compagnie uit 1940 was na D-day nog maar de helft over, de rest was gesneuveld of gewond geraakt. In het boek komt één van Daltons sergeanten aan het woord, die de betekenis van al deze verliezen beklemmend onder woorden brengt. "Vier jaar trainen", zo begint hij. "Vier jaar samen, met een gemeenschappelijk doel. Vrienden die broers werden. En dan is meer dan de helft er niet meer." Toen Dalton laat op de avond van 6 juni hoorde van het overlijden van iemands broer, was het enige dat hij dacht: pech. Hij vond het "sneu voor zijn vrouw en zijn dochtertje van drie. Veel meer voelde ik niet. Er waren die dag zoveel jongens gesneuveld. Mannen uit mijn eigen compagnie. Nu was er nog een ander dood."

Behalve de landingen op Omaha en Juno Beach worden in het boek ook de beklimming van Pointe du Hoc door Amerikaanse Rangers en de parachutelanding van de 101st Airborne Division beschreven. Laatstgenoemde gebeurtenis beschrijft hij aan de hand van de ervaringen van kapitein Frank Lillyman uit New York, de eerste militair die op D-day zijn voeten op Franse grond zette. Kort beschrijft Kershaw ook de gevechten in het Normandische binnenland, waar de geallieerden werden opgehouden door het bocagelandschap, waarin landbouwgrond en plattelandswegen waren omsloten door dicht struikgewas, waarachter Duitse mitrailleurschutters zich hadden verschanst. Het was volgens de auteur "alsof je in een doolhof strijd moest leveren – een claustrofobische nachtmerrie". Met name de 12e SS-divisie "Hitlerjugend" bood krachtige tegenstand. De eenheid was – in de woorden van de schrijver – opgebouwd uit "jongens die nog een luier droegen toen Hitler hun een ‘judenrein’ Duizendjarig Rijk beloofde."

Op D-day vielen aan geallieerde zijde 10.500 doden en gewonden. Ondanks grote verliezen was de operatie geslaagd en was de bevrijding van West-Europa begonnen. Wat Kershaw in zijn boek nauwelijks noemt is het grote aandeel dat het Rode Leger had in het verslaan van de nazi’s. Als hij hier enige aandacht aan had besteed en daarmee de geallieerde landing in Normandië meer in de context van het totale verloop van de oorlog had geplaatst, was zijn boek minder eenzijdig geweest. Als eerbetoon aan de mannen die deelnamen aan de geallieerde landing is zijn boek echter geslaagd, hoewel het de doorgewinterde kenner van dit onderwerp geen nieuwe feiten of inzichten biedt. Het is vooral een goede introductie, min of meer in de stijl van "De langste dag" van Ryan Cornelius, voor diegene die tijdens de vijfenzeventigste herdenking geïnteresseerd is geraakt in deze geschiedenis en meer wil weten over de bijna onmenselijke prestaties die op deze dag verricht zijn.