Wilma Vinsant

Inleiding

Wilma 'Dolly' Vinsant was een flight nurse in het Amerikaanse Army Nurse Corps. Als verpleegster verzorgde zij gewonde soldaten die per vliegtuig van het front naar ziekenhuizen in Engeland en de Verenigde Staten werden overgebracht. Op 14 april 1945 maakte Wilma haar laatste vlucht. De Douglas C-47 Skytrain waarin zij meevloog stortte op 14 april 1945 neer boven Duitsland: alle zes inzittenden kwamen bij de crash om het leven.

1st. Lt. Wilma Dolly Vinsant. Bron: Valley Morning Star

Geboren en getogen in Texas

Wilma Vinsant werd op 20 februari 1917 als enig kind geboren in het stadje San Benito, in de staat Texas. Ze was klein van stuk en werd daarom door familie en vrienden Dolly genoemd. Haar vader, William Vinsant, was arts en veteraan van de Eerste Wereldoorlog. Haar moeder Nellie was een voormalig verpleegster. Wilma bezocht de lokale middelbare school, waarna ze in de nabijgelegen stad Brownsville studeerde. Haar opleiding tot verpleegkundige rondde ze een stuk verder van huis af: in het John Sealy ziekenhuis in Galveston. Na haar afstuderen ging Wilma aan het werk als stewardess in de commerciële luchtvaart, bij de luchtvaartmaatschappij Braniff Airways. Voor de Tweede Wereldoorlog werden namelijk enkel gecertificeerde verpleegsters als stewardess ingezet. Vele vrouwen die voor de oorlog als stewardess werkzaam waren, dienden tijdens de Tweede Wereldoorlog als flight nurse.

Van stewardess tot flight nurse

In 1942 sloot Wilma zich aan bij het Army Nurse Corps, om haar kennis en kunde als verpleegster in te zetten voor de verzorging van Amerikaanse troepen. Op 1 september 1942, precies 25 jaar nadat haar vader in dienst was gegaan om te vechten in de Eerste Wereldoorlog, sloot zij zich aan bij het ANC. Ze was een van de eerste 39 verpleegsters die kort daarna de gespecialiseerde opleiding tot flight nurse volgden, om gewonde soldaten te kunnen verzorgen tijdens evacuaties via de lucht. Tijdens deze acht weken durende opleiding leerden de verpleegsters onder andere hoe zij moesten handelen in geval van een noodlanding met gewonden aan boord. Zij moesten uiteraard bestand zijn tegen stress en om kunnen gaan met vijandelijke beschietingen, ernstige medische problemen en patiënten die tijdens de vlucht in paniek raakten. Wilma doorstond de opleiding met succes en ontving haar diploma op 18 februari 1943 – twee dagen voor haar 26e verjaardag – op het Bowman Field een vliegveld in Kentucky. Ze werd ingedeeld bij het 806th Medical Air Evacuation Squadron.

De eerste 39 flight nurses ontvangen hun diploma. Bron: This Day in Aviation

Vanaf 27 juli 1943 was Wilma gestationeerd in Engeland. Als flight nurse ontfermde zij zich aan boord van vliegtuigen over gewonde soldaten die van Frankrijk en later van Duitsland naar Engeland en de Verenigde Staten werden gevlogen. Omdat de lege vliegtuigen op de heenweg onder andere gebruikt werden om voorraden te leveren, namen ze actief deel aan de strijd maar genoten geen enkele bescherming. Tijdens evacuatievluchten was het gevaar van vijandelijk vuur dus constant aanwezig. Tussen juni 1944 en april 1945 nam Wilma aan tientallen vluchten deel.

Een flight nurse aan het werk in juli 1943. Bron: National Archives, U.S. Air Force

Flight nurses in 1943. Wilma Dolly Vinsant loopt uiterst links. Bron: National Archives, U.S. Air Force

Een militaire bruiloft

Kort na D-Day leerde Wilma in Engeland Walter Shea kennen. Hij was navigator bij de Amerikaanse luchtmacht en kwam uit New York. Op 15 januari 1945 traden zij met elkaar in het huwelijk in het Engelse Berkshire. De twee bruidsmeisjes waren eveneens flight nurses: Lt. Mary McHugh uit Oklahoma en Lt. Jean Bartholomew uit San Francisco. De bruid droeg haar nette uniform met als enige versiering een orchidee op haar schouder. Het pasgetrouwde stel bracht na hun trouwdag zeven dagen door in Londen, waar ze overnachtten in het Grosvenor Square Hotel. Na hun trouwen gingen zij al snel weer aan het werk.

Jean Bartholomew en Wilma Dolly Vinsant. Bron: US Army Signal Corps via Margraten Memorial

De laatste vlucht

Eigenlijk was het helemaal niet de bedoeling dat Wilma op 14 april 1945 mee naar Duitsland zou vliegen om daar gewonden op te halen. Ze had het van haar verwachte aantal van 30 evacuatievluchten namelijk al bereikt en zou daarom naar de Verenigde Staten terugkeren. Toch nam ze een dienst over van haar collega, Lt. Dolores Dilger. De Douglas C-47 Skytrain waar Wilma die dag in meevloog is nooit teruggekeerd: het vliegtuig stortte rond 12:00 ‘s middags neer in de omgeving van Eschwege. De precieze oorzaak van de crash is nog steeds een raadsel. Wilma en de vijf andere bemanningsleden werden in april begraven in Eisenach. Een maand later werden zij overgebracht naar Margraten. Walter Shea besloot zijn vrouw niet terug te halen naar de Verenigde Staten en liet haar definitief in Nederland begraven.

Wilma is een van de vier Amerikaanse vrouwen die op de Amerikaanse begraafplaats in Margraten hun laatste rustplaats hebben gekregen. Haar graf is te vinden in sectie B, rij 17, graf 4. Een dag voor de fatale crash waarbij Dolly omkwam, verongelukte een andere C-47 in dezelfde regio door slecht weer. Daarbij kwam 1st Lt. Christine Gasvoda op 29-jarige leeftijd om het leven. Ook zij ligt op de begraafplaats in het Zuid-Limburgse Margraten begraven.

Dolly Vinsant Memorial Hospital

Na de Tweede Wereldoorlog werden plannen uitgewerkt voor het bouwen van een nieuw ziekenhuis in San Benito. Op 16 januari 1946 werd unaniem besloten, dat het ziekenhuis naar Wilma vernoemd zou worden om de herinnering aan de jonge verpleegster levend te houden. Pas nadat haar man en ouders hiermee akkoord waren gegaan werd de nieuwe naam, Dolly Vinsant Memorial Hospital, in de lokale krant bekendgemaakt. Op 7 november 1949, vijf jaar nadat Wilma voor het laatst thuis was geweest, werd het ziekenhuis geopend. In de centrale hal van het ziekenhuis hing een portret van Wilma dat geschilderd was door een kunstenares uit haar geboorteplaats. Na bijna zestig jaar werd het ziekenhuis in 2007 definitief gesloten. De herinnering aan Dolly en de honderden andere flight nurses leeft echter voort, in San Benito en ver daarbuiten.