Erik Somers en René Kok zijn historici die werkzaam zijn bij het NIOD en samen een groot aantal fotoboeken op hun naam hebben staan, zoals ‘Nederland en de Tweede Wereldoorlog’ (2005), ‘Het grote 40-45 boek’ (2016), ‘Stad in oorlog. Amsterdam 1940-1945 in foto's’ (2017) en ‘De Jodenvervolging in foto's. Nederland 1940-1945’ (2019). Daarnaast verschenen van hen fotoboeken over de naoorlogse jaren. Somers publiceerde afzonderlijk in 2010 de publicatie ‘Voorzitter van de Joodse Raad. De herinneringen van David Cohen 1941-1943’. Voor dit nieuwe boek over Adolf Hitler hebben ze gespeurd in diverse internationale fotoarchieven en -collecties; niet verwonderlijk vooral in Duitsland. Een niet onbelangrijk deel van het gepresenteerde materiaal komt van Heinrich Hoffmann, Hitlers hoffotograaf, en van Walter Frentz, de hofcineast die ook graag het fototoestel gebruikte. Op de achterzijde de niet ongebruikelijke ronkende teksten als: "Een fascinerend en indringend beeld van de opkomst en ondergang van de dictator" of "Niet eerder verscheen een zo veelomvattend fotoboek over Hitlers leven en werk gebaseerd op diepgaand fotohistorisch onderzoek".

Heinrich Hoffmann (1885-1957) was een van de eerste leden van de NSDAP; hij werd in 1920 lid en werd al vroeg door Adolf Hitler persoonlijk als zijn officiële fotograaf aangewezen. Hij werd vervolgens een goede vriend van Hitler, die er absoluut op vertrouwde dat Hoffmann precies wist hoe de Führer gefotografeerd wenste te worden en dat de fotograaf ook geen misbruik van zijn positie zou maken. Een vertrouwen waarin hij nooit werd beschaamd. De foto’s van Hoffmann werden gebruikt voor onder meer postzegels, ansichtkaarten, posters en fotoboeken. Tijdens het nazibewind verschenen van Hoffmann diverse boeken, die in miljoenenoplage over de toonbank gingen, zoals ‘Hitler, wie ihn keiner kennt’ (1933) en ‘Jugend um Hitler’ (1934). Via Hoffmann leerde Hitler ook Eva Braun kennen, die als zeventienjarige als assistente in Hoffmanns studio in München werkzaam was.

Als cameraman, filmproducent en fotograaf was ook Walter Frentz (1907-2004) zeer betrokken bij de beeldpropaganda van nazi-Duitsland. Frentz werkte aanvankelijk voor Leni Riefenstahl, filmde en fotografeerde tot het eind van de oorlog de kopstukken van de NSDAP en was tot 24 april 1945 bij Hitler in de Führerbunker. Twee diehards dus, die van groot belang waren bij het creëren van de Führer-mythe. De auteurs refereren aan twee aan Heinrich Hoffmann gewijde boeken als de zeldzame kwaliteitsrijke fotohistorische studies van Adolf Hitler. Het feit dat veelvuldig gebruik wordt gemaakt van fotowerk van dit duo, plus van enthousiasme amateurfotografen die elke gelegenheid pakten om hun charismatische leider te fotograferen, wijst er al op dat het de auteurs van het boek meer ging om het zorgvuldig documenteren van de imago-opbouw van Adolf Hitler dan om via fotowerk een biografie te ‘schrijven’. ‘De Führer-mythe in beeld’ was dan ook een veel betere titel voor de uitgave geweest.

Maar de auteurs gebruiken zelf de term biografie en spreken zelfs over een beeldbiografie, maar wat onbescheiden over dé beeldbiografie. Dus even voor alle duidelijkheid: een biografie is een op schrift gestelde levensbeschrijving van een persoon, waarin het werkelijke leven van een (vaak beroemd) bestaand persoon wordt beschreven, van jongsaf aan tot aan het overlijden. Het is geen droge opsomming van feiten, maar een verhalend beschrijven om een goed inzicht te krijgen in de persoonlijkheid van het onderwerp, met al zijn goede en slechte eigenschappen. Dat lukt niet altijd, want soms is de bewondering van de auteur voor zijn onderwerp zo groot dat een zeer onkritisch verhaal wordt gepubliceerd. Daarvoor wordt de term hagiografie gebruikt, waarmee oorspronkelijk de beschrijving van een heiligenleven werd bedoeld. Het is een behoorlijke uitdaging om een fotobiografie (a person's biography as revealed through photographs) te fabriceren.

Ondank de vaak schitterende foto’s op groot formaat zijn de auteurs daarin niet geslaagd. Wellicht hadden ze die term beeldbiografie dus beter niet kunnen gebruiken, want dat is het simpelweg niet. Aangezien ze zelf die titel hebben gegeven, moet het boek daarom beoordeeld worden op het uitgangspunt dat het leven van Adolf Hitler in al zijn facetten wordt behandeld. Dat leven van Hitler wordt hier geïllustreerd aan de hand van negen thema’s: Kampfzeit, fotografie, dictator, Volkskanzler, privéleven, staatshoofd, opperbevelhebber, aftakeling en nederlaag-overwinning (dat ‘overwinning’ in de titel doet wat vreemd aan). Hitlers leven lijkt pas in september 1923 te beginnen, als hij toch al 34 jaar oud is. Niets over zijn jeugdjaren in Linz, niets over zijn ouders of andere familie, niets over zijn bedelaarsbestaan in Wenen die zo bepalend voor hem zijn geweest, niets over de Eerste Wereldoorlog toen hij als ‘Etappenschwein’ vlak achter de loopgraven diende en ook niets over de duistere eerste naoorlogse jaren toen hij gevormd werd als persoon en politicus.

De eerste foto is van september 1923, uiteraard van Heinrich Hoffmann. De eerste officiële portretfoto van de jonge agitator, die steeds meer aanhang krijgt in een rumoerig München. Een speldje met het hakenkruis al op de revers. Alsof hij uit het niets is neergedaald. Bij het laatste hoofdstuk (nederlaag-overwinning) is hij alweer in datzelfde niets verdwenen. Hij heeft al zelfmoord gepleegd en we zien nu vooral de feestvreugde die overal uitbrak, met de overbekende beelden van opgehangen Hitlerpoppen, kaalgeschoren moffenmeiden en soortgelijk volksvermaak. En in de hoofdstukken daartussen veel foto’s van de bewierookte Hitler, omringd door honderden bewonderaars, allemaal met de rechterarm in de lucht. Heel veel foto’s met die opgeheven rechterarm.

Soms lijkt het meer op een hagiografie, maar gelukkig is er bij elke foto een tekst, die duidelijk maakt dat de auteurs zeker geen bewondering voor de man en zijn hele beweging hebben. Aan de tekst is veel research voorafgegaan, hoewel ook daar soms een kritische noot en kanttekening geen kwaad had gekund. ‘Adolf Hitler: de beeldbiografie’ is simpelweg geen beeldbiografie, maar wel een meer dan schitterend vormgegeven fotoalbum. Al die kwalitatief sterke foto’s hebben onmiskenbaar wat betoverends , al weten de meeste lezers welke kwaadaardigheid er achter deze mooie kiekjes schuilt. Iets minder foto’s en veel meer tekst, plus aandacht voor Hitlers vroege jaren en concentratie op de persoon en minder op de publieke functies, dat zou een aanzienlijke verbetering hebben betekend.