Britse Slagschepen van de King George V-klasse

Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, waren de vijf slagschepen van de King George V klasse nog in hun afbouwfase. In de jaren 1940 tot 1942 werden de schepen in dienst genomen en waren daarmee de modernste Britse oorlogsschepen in de beginjaren van de oorlog. Alle schepen werden ingezet tijdens de strijd in de Tweede Wereldoorlog. Alleen HMS Prince of Wales ging hierbij verloren. HMS King George V, HMS Howe, HMS Duke of York en HMS Anson overleefden de oorlog en werden eind jaren 1950 gesloopt.

HMS Duke of York Bron: Public Domain (onbekend)

Het in 1922 afgesloten Washington Naval Treaty, had tot gevolg dat de Royal Navy sinds de afloop van de Eerste Wereldoorlog tot eind jaren 1920 slechts twee Nelson-klasse slagschepen had laten bouwen. In 1928 werd besloten te komen tot het ontwerp van een nieuw klasse slagschepen waarvan de bouw voor 1931 werd voorgenomen^[20]. In de jaren die volgden, werd het ontwerp diverse malen aangepast. In 1931 liep het Washington Naval Treaty af en werd in Londen in 1930 een First London Naval Treaty vastgesteld. Hierin was vastgelegd tot 1937 geen grote oorlogsschepen te bouwen. Anticiperend hierop waren de Britten wel begonnen aan het ontwerpen van de nieuwe klasse. Als grootte werd gekozen voor het maximum dat in het nieuwe verdrag was vastgelegd, 35.000 ton waterverplaatsing. Qua hoofgeschut werd uit de mogelijkheden voor 356 mm (14 inch), 381 mm (15 inch) of 406 mm (16 inch) aanvankelijk gekozen voor 381 mm^[21]. Bij herziening van het ontwerp in 1935 werd gekozen voor 356 mm omdat in de Internationale onderhandelingen voor een nieuwe verdrag dit het meest haalbare bleek. Bij het Second London Naval Treaty werd deze 14 inch (356mm) ook als standaard limiet voor hoofdgeschut vastgesteld^[22].

Het ontwerp was traditioneel voor Britse marineschepen. Een lang voordek met twee geschutskoepels met hoofdgeschut en een korter achterdek met één geschutskoepel met hoofdgeschut. Tussen het voordek en het achterdek was de bovenbouw gesitueerd met daarbij het secundair- en luchtafweergeschut. Voor de bescherming van het schip was op basis van de ervaringen uit de Eerste Wereldoorlog en proefnemingen daarna, gekozen voor een relatief zware bepantsering, waarbij extra aandacht was gegeven aan de munitie magazijnen^[23]. Bij de constructie van de machinekamer was rekening gehouden met gevechtsschade. De motoren en boilers waren zodanig opgesteld dat indien een combinatie door schade uitviel, andere combinaties niet bedreigd werden^[24].

Voor de hoofdbewapening was gekozen voor het BL 14-inch Mk VII geschut (355,60 mm). Op het voor- en achterschip werd een koepel gesitueerd met elk vier stuks van dit geschut^[25]. Achter de voorste koepel, op een verhoging werd op het voorschip een tweede koepel gesitueerd met twee stuks geschut. Als secundaire bewapening was gekozen voor het QF 133mm Mk. 1 DP geschut. De schepen kregen er 16 in acht koepels van twee stuks, vier aan elke zijde van de bovenbouw. Dit geschut had een maximale elevatie van 70 graden. Het luchtafweergeschut ten slotte had bij ontwerp 12,7 mm geschut in vierlingopstellingen toegewezen gekregen. In 1939 werd dit echter al gewijzigd in twee QF Mk. VI 40 mm pom-pom opstellingen. In de loop van de Tweede Wereldoorlog werden bij de diverse schepen aanvullend luchtafweer toegevoegd waardoor hierin de schepen gingen verschillen. Dit kon oplopen tot 64x QF 40 mm Mk VIII luchtafweer, 10x 40 mm Bofors geschut en 36x 20 mm Oerlikon geschut.

De aandrijving van het schip was verdeeld over vier turbinekamers en vier boilerkamers. Deze kamers vormden acht compartimenten waarbij telkens een turbine en boiler met elkaar gekoppeld waren^[26]. De machinerie was ontworpen om maximaal 125.000 shp te kunnen leveren^[27].

Bij het toepassen van de bepantsering was lering getrokken uit de ervaringen opgedaan tijdens de Eerste Wereldoorlog en experimenten tussen de beide wereldoorlogen^[28]. De pantsergordel en het dek, kregen een bepantsering van respectievelijk 373 mm en 124-149 mm^[29]. Het hoofdgeschut had aan de voorzijde een bepantsering van 324 mm, aan de zijkanten 174-225 mm en het dak was 149 mm dik. Beneden de waterlijn was een Side Protection System (SPS) aangebracht bestaande uit twee omhullende compartimenten en een binnen compartiment. De omhullende compartimenten waren met lucht gevuld terwijl het binnenste compartiment met vloeistof was gevuld. De met lucht gevulde ruimten waren bedoeld om de explosie van een torpedo op te vangen terwijl de met vloeistof gevulde ruimte tot doel had het eventueel opvangen van metaalfragmenten van de torpedo.

Van de vijf schepen in deze klasse, werd alleen HMS Prince of Wales tijdens de Tweede Wereldoorlog tot zinken gebracht en wel op 10 december 1941 in de Zuid-Chinese Zee. De overige schepen overleefden de oorlog en werden in 1958 en 1959 gesloopt.

Noten

1. Konstam, 2020, pag. 19
2. Konstam, 2020, pag. 7
3. King George V / Tyne built Ships
4. King George V / Tyne built Ships
5. Konstam, 2020, pag. 19
6. Konstam, 2020, pag. 7
7. Konstam, 2020, pag. 7
8. Konstam, 2020, pag. 19
9. Konstam, 2020, pag. 7
10. Konstam, 2020, pag. 7
11. Garzke, 1980, pag. 222
12. Konstam, 2020, pag. 19
13. Konstam, 2020, pag. 7
14. Konstam, 2020, pag. 8
15. HMS Howe (32) / Wikipedia (Eng)
16. Konstam, 2020, pag. 19
17. Konstam, 2020, pag. 7
18. Konstam, 2020, pag. 8
19. Garzke, 1980, pag. 223
20. Brown, 2006, pag 25
21. Brown, 2006, pag 25
22. Raven, 1976, pag. 275
23. Raven, 1976, pag. 415
24. Brown, 2006, pag 164
25. Garzke & Dulin, 1980, pag 176
26. Brown, 2006, pag 165
27. Dumas, 1979, pag. 14
28. Raven & Roberts, 1979, pag. 263
29. Raven & Roberts, 1979, pag. 154 en 284