Brits Slagschip HMS King George V (41)

HMS King George V was het eerste schip binnen haar King George V-klasse. Gedurende de Tweede Wereldoorlog werd het schip diverse malen gemoderniseerd op basis van de oorlogservaringen waarbij met name haar luchtafweergeschut werd uitgebreid. Na eerst bij Home Fleet te hebben gediend, werd het schip in december 1944 toegevoegd aan de nieuwe Britse Pacific Fleet. Na de Tweede Wereldoorlog heet de King George V terug naar Home Fleet. In 1957 werd het afgevoerd van de sterkte en in 1959 gesloopt.

Het eerste schip in de King George V-klasse, was naamgever HMS King George V. De kiel van het schip werd op 1 januari 1937 aan de Walker Naval Yard van Vickers-Armstrong in Newcastle upon Tyne als bouwnummer 10. Op 21 februari 1939 werd het schip te water gelaten waarna het op 11 december 1940 in dienst werd gesteld.^[1]

Net als de rest van de Britse schepen uit die tijd, was bij het ontwerp rekening gehouden met de beperkingen die waren opgelegd door het Washington Naval Treaty uit 1923 waarbij de maximale waterverplaatsing niet boven de 35.000 ton mocht komen. Dit zou bij latere aanpassingen ten gevolge van lessen opgedaan tijdens de Tweede Wereldoorlog tot gevolg hebben dat de ontwerp specificaties ver werden overschreden.^[2] Het 227 meter lange schip had bij haar indienststelling al een waterverplaatsing van 38.031 ton (standaard) en zou in 1944 al een waterverplaatsing van 39.100 ton (normaal) krijgen. Met een bereik van 7.400 km en een maximale snelheid van boven de 50 km/u was het schip het snelste slagschip van de Britse vloot maar langzamer dan gelijksoortige schepen van concurrerende marines.^[3]

De hoofdbatterij bewapening bestond bij King George V uit tien stuks BL 360 mm Mk VII geschut, verdeeld over een Mk II dubbelloops koepel op een verhoogd platform voor de brugopbouw, een vierloops Mk III koepel hiervoor en eenzelfde vierloops koepel op het achterschip. De opwaartse elevatie was 40 graden en de neerwaartse 3 graden. "A" koepel kon 286 graden draaien, "B" en "Y" beide 270 graden. De koepels werden hydraulisch aangedreven. Met een goede training kon ieder 30 seconden een nieuw salvo worden afgegeven.^[4] Zestien stuks QF 133 mm Mk I geschut vormden de secundaire bewapening. Deze waren verdeeld over acht dubbelloops koepels gerangschikt rondom de bovenbouw. Dit geschut had een elevatie tot 70 graden waardoor het ingezet kon worden als luchtafweer. De vuursnelheid was echter laag hiervoor, slechts 7 tot 8 schoten per minuut.^[5] Met de in dienststelling van HMS King George V werd bij de Royal Navy het nieuwe High Angle Control System Mark IVGB vuurleidingssysteem voor luchtafweer ingevoerd. Bij indienststelling waren vier 1,27 cm, vierloops machinegeweren geïnstalleerd als luchtafweer. Deze werden in 1939 al vervangen door twee Mk VI 40 mm acht loops pom-pom geschut. In 1940 werden als aanvullend luchtafweer Unrotated Projectile (UP) installaties gemonteerd. Hiervan kwam er één op de "B" koepel, twee op de "Y" koepel en één in plaats van één van de twee pom-pom installaties op het achterschip.^[6]

Op 16 oktober 1940 voer HMS King George V operationeel naar Rosyth voor bevoorrading om vervolgens haar operationele proefvaarten te ondernemen. Eind 1940 voegde het schip zich te Scapa Flow bij Home Fleet en bracht begin februari de Britse ambassadeur, Lord Halifax, naar de Verenigde Staten. In maart 1941 nam de HMS King George V deel aan haar eerste grote operatie, de raid op de Lofoten, om daarna als konvooibescherming in de Noordelijke IJszee dienst te doen.^[7] Vanaf 1 april 1941 werd HMS King George V het vlaggenschip van Home Fleet en was het in mei betrokken bij de jacht op het Duitse slagschip de Bismarck (Operatie Rheinübung). In februari 1942 nam King George V, samen met de HMS Victorious (38), deel aan de operatie naar Tromsö ter onderschepping van de Prinz Eugen en de Admiral Scheer. Op 1 mei 1942 raakte het schip beschadigd door dieptebommen van de Britse torpedobootjager HMS Punjabi (L21). Tijdens konvooidienst in zware mist waren de schepen namelijk met elkaar in aanvaring gekomen waardoor de HMS Punjabi zonk en haar dieptebommen explodeerden. HMS King George V ging hierna in reparatie te Liverpool.^[8]

HMS King George V met schade na haar aanvaring met HMS Punjabi Bron: Imperial War Museum

Tijdens deze reparatie kreeg het schip nieuwe radar en werd het luchtafweergeschut weer uitgebreid. In juli kon ze haar taak weer opnemen. Konvooidiensten volgden tot mei 1943, toen het schip werd verplaatst naar Force H te Gibraltar. Hier neemt het deel aan de invasie van Sicilië om hierna in oktober terug te keren naar Scapa Flow.^[9]

Vanaf februari 1944 tot juli 1944 onderging de HMS King George V een grootscheepse verbouwing om haar geschikt te maken voor operaties in het Verre Oosten. Op 15 december 1944 voegde ze zich bij de nieuwe gevormde Britse Pacific Fleet. In de Pacific volgden in januari 1945 luchtaanvallen op Palembang waar het schip als escorte optrad en in februari en maart 1945 nam het deel aan operaties van de Amerikaanse 5th Fleet bij Okinawa. Bij aanvallen in juli 1945 op het vasteland van Japan verkreeg het de eer om als laatste Britse schip haar geschut tegen een vijand te hebben ingezet tijdens de Tweede Wereldoorlog. Haar laatste actie was de aanwezigheid in de baai van Tokio bij de Japanse capitulatie op 2 september 1945.^[10]

Na de Tweede Wereldoorlog keert de HMS King George V terug naar de Home Fleet en ging ze in september 1949 in reserve. In 1957 werd het schip afgevoerd van de actieve lijst.^[11] Op 20 januari 1958 arriveerde het schip bij Arnott Young & Co te Dalmuir voor onttakeling, waarna het op 20 mei 1959 werd aangeboden bij West of Scotland Shipbreaking Co Ltd in Troon voor sloop.^[12]

Noten

1. Chesneau, 1980, pag. 15
2. Tarrant, 1992, pag. 30
3. Garzke, 1980, pag. 237
4. Garzke, 1980, pag. 227
5. Garzke, 1980, pag. 228-229
6. Campbell, 1985, pag. 71
7. Chesneau, 1980, pag. 7
8. Garzke, 1980, pag. 214
9. Garzke, 1980, pag. 214
10. Chesneau, 1980, pag. 10
11. Chesneau, 1980, pag. 10
12. King George V / Tyne Built Ships