TracesOfWar heeft uw hulp nodig! Elke euro die u bijdraagt steunt enorm in het voortbestaan van deze website. Ga naar stiwot.nl en doneer!

Hendrikus Franciscus Swinkels, dagboek Beek en Donk 1940-1949

Hendrikus Franciscus Swinkels werd geboren op 11 november 1878[1] in het Beekse deel van Beek en Donk. Hij was zeer nauw betrokken bij zijn parochiekerk, de Sint Michaëlkerk in Beek. Hier was hij organist. Tevens was hij directeur van de plaatselijke harmonie. Hij overleed op 79-jarige leeftijd op 26 augustus 1958 in Beek en Donk.

1940

10 mei (Vrijdag): inval in ons land door de Duitsers.

11 mei: Zaterdags (daags voor Pinksteren) 's morgens vanaf 4 uur alle bruggen in de lucht. Acht alleen al in ons plaatsje Beek en Donk. Oorverdovend lawaai en schrik onder de bevolking.

11 mei: Met het wijwater wijden, om 6 uur 's morgens, was de pastoor (P. v. Riel[2]) zo van streek, dat Zijn Eerwaarde dit niet heeft kunnen voltooien. In de sacristie gekomen zijnde, moesten hem schrijver dezes (organist en zanger H.S., intussen van het koor naar beneden gekomen) en de koster ondersteunen. Na enige minuten was Zeereerwaarde echter weer gewoon, nadat hij met au-de-cologne enz. was opgefrist. Hij heeft omstreeks 7 uur toch nog de mis gelezen.

11 mei: 's namiddags 4 uur de eerste Duitsers in het dorp, de zogenaamde stoottroepen met de doodskoppen op hun helmen.

12 mei: Pinksterdagen. Maar een stil misje gelezen en geen lof gedaan.

13 mei: De meeste mensen maakten die dagen schuilkelders, uit vrees voor aanvallen uit de lucht. Bijna drie dagen trokken hier de Duitse soldaten in auto's en op motoren voorbij. Over sluis 6 – noodbrug – zo langs de muziektuin en de Beekse kerk St. Michael[3] op Lieshout aan. Een ander deel (niet gemotoriseerd) ging over Heereind – Donk – zo naar Lieshout en een gedeelte daarvan nam zijn weg weer vanaf Heereind achterom naar Beek door de zogenaamde Pater Becanusstraat. Er woei die twee Pinksterdagen een koude Noordenwind.

19 mei: was de dag der herdenking van het 25-jarig Priesterfeest van Pastoor, P. v. Riel. Wegens de oorlogstoestand was er geen uiterlijk vertoon. Met een plechtige mis op die dag was alles besloten. Het oudste koorlid (dus onze deken) Alf. Swinkels sukkelt dit jaar erg met zijn gezondheid. Op Maandag 4 november '40 werd hij ten volle bediend, en werden de zangers verzocht zo veel mogelijk de rozen krans mee te gaan binnen in de kerk.

Mei '40: In de derde week dezer maand moesten alle klokken in Nederland Duitse tijd hebben, dat is 1 uur en 40 minuten voor de zonnetijd. Deze tijd werd ook in de winter gehandhaafd.

15 oct.: Dinsdag in deze kerk gevormd door Mgr. Diepen[4] uit 's-Bosch, 's morgens om 10 uur voor de kinderen van Beek, Lieshout en Mariahout. Dezelfde dag werd ook nog gevormd op de Donk maar alleen voor de Donkse jeugd.

7 nov.: Ons koorlid en penningmeester, de heer Hendrikus Peters viert heden zijn zilveren feest als lid van het kerkbestuur. (Kerkmeester en secretaris.)

6 nov.: Eerste repetitie van het koor werd hem door het koor een barnstenen sigarenpijp aangeboden onder een vlotte toespraak van het lid M. v.d. Elzen. Peters had zulks niet verwacht, doch was er blij om en dankte hartelijk onder belofte van een tegenprestatie van de zangers. Tevens werd de Ceciliaviering besproken. In verband met de levensmiddelenschaarste werd besloten een vismaaltijd te nemen, bijvoorbeeld palingsoep en gebakken paling en snoek met aardappelen etc.

Zie bijliggende twee bedankkaartjes van door de oorlog geruïneerde Koren aan wie ons koor geldelijke en materiële bijstand heeft verleend.

12 nov.: Heden overleed onze deken van het koor op 73-jarige leeftijd de heer Fons Swinkels. Op zaterdag 16 november had de begrafenis plaats. Ons koor zong de Requiemmis van Ptorsi[5]. Op de begraafplaats werd gezonden: "Op het kerkhof" van C.C.A. de Vliegh.

27 nov.: Viering St. Cecilia-feest[6] 1940 werd een klein speechje door M. v.d. Elzen (koorlid) op dit feit gewezen evenals op het verlies van onze deken Fons Swinkels; en het zilveren Kerkmeestersfeest op 7 november van dhr. Peters (zie notulen 7/11). Peters tracteerde op 8 flessen wijn bij de palingmaaltijd, terwijl Pastoor van Riel ook 8 flessen op de eerst volgende repetitie te drinken, in verband met zijn zilveren priesterfeest op 19-5-'40.


De Sint Michaëlkerk in Beek en Donk, hier was Swinkels organist. Bron: Jeroen Koppes

1941

Gedurende de Vastentijd werd 's zondags om 6 uur een boetelof gehouden met aparte gebeden en gezangen hoofdzakelijk tot intentie van een spoedige vrede.

10 mei: nog woedt steeds de oorlog, die vandaag voor een jaar terug over ons land is gekomen. Levensmiddelen schaars en duur en bijna alles op bonnen. Schoenen en fietsbanden bijna niet meer te krijgen. Vergeten is te vermelden dat op last van de bezettende overheid vanaf het begin van de oorlog – op heden (11 mei 1941) nog voortdurende – alle klokkengelui verboden is. Zodoende zijn de gelovigen op hun eigen uurwerken aangewezen om op tijd in de kerk – op het werk enz. aanwezig te zijn.

28 mei: (Woensdag) Vandaag overleed ons medelid en onderdirecteur Mathieu Knapen op 71-jarige leeftijd na een ziekte van 13 weken. Hij was vanaf de oprichting van het Beek en Donkse mannenkoor de directeur (ruim 10 jaar).

31 mei: (Zaterdag) Begrafenis van de onderdirecteur van het zangkoor (M. Knapen). De driestemmige mis van "Pfijl" werd gezongen. Op het kerkhof werd door zangkoor en Mannenkoor gezamenlijk gezongen "op het kerkhof" van C.C.A. de Vliegh. Dit was daags voor Pinksteren.

15 juni: (2e Zondag na Pinksteren) Plechtige eerste H. Mis van Harrie Peters, zoon van ons medekoorlid (tevens Secretaris en penningmeester, en kerkmeester) Hendrikus Peters. De 4-stemmige mis "St. Fredericy" van Jos. Gruber wordt gezongen en een priestercantate van A.Th. Vris[7].

22 nov.: Heden, Ceciliadag, is de heer H. Peters 50 jaar zanger. De gezamenlijke zangers lieten deze dag een bloemenmand bezorgen.

26 nov.: De viering van het St. Ceciliafeest; alleen 's avonds heb ik al op: hazenpeper met aardappelen en appelmoes, met pudding na. De Zeereerw. Heer Pastoor en de Eerw. Heer Harrie Peters (zoon van de gouden jubilaris) teerden dezen avond mee. Namens het Koor werd deze avond de gouden jubilaris een prachtige meerschuimen pijp aangeboden. Ook de Zeereerwaarde Heer Pastoor wilde een stoffelijke blijk van hulde aan de jubilaris aan bieden. Hiertoe was het nodig dat de heer Peters (gouden jubilaris) maar eens opgaf wat hij alsnog graag wilde hebben. Een "lang zal hij leven" werd staande aangeheven en uit volle borst gezonden gevolgd door "Hij leve lang". De heer Peters en zijn Eerwaarde zoon dankten en verzochten de zangers op Zondag 30/11 '41 na de hoogmis op de borrel.

26 nov.: Het dit jaar overleden lid M. Knapen werd nog herdacht. Ten slotte dankt Eerwaarde Heer Pastoor de zangers voor de bewezen diensten en herinnerde aan de spreuk dat goed zingen dubbel bidden is. Nog steeds wordt de oorlog, vooral op het moment in Rusland, het helst om Moskou en Leningrad. En wij leven in bezet gebied. Levensmiddelen, kleren enz. zijn zeer duur en erg schaars. Het gaat op het kantje van honger lijden reeds voor vele mensen, vooral in de steden.

5 dec.: Oorlog uitgebroken tussen Japan enerzijds en de Verenigde Staten van Amerika, Groot-Brittannië en Nederlands-Indië anderzijds.[8] Nu vecht bijna de hele wereld.

1942

24 nov.: Het Ceciliafeest werd gevierd op dinsdag 24 november bij van Zutven[9] (ons gewoon repetitielokaal). Er werd geteerd op kippensoep, kippen regout en hazenpeper met wat groenten en appelmoes en nog pudding na. Het smaakte alles uitermate heerlijk. De tijdsomstandigheden lieten niet toe, om zoals voorheen gebruikelijk was, 2 dagen volop te teren. Drank was er geen te bekomen dan bier of limonade en bij uitzondering was er voor de oudere leden voor twee cognacjes gezorgd. Om 5 uur na middag kwamen we bij elkaar. Iedere zanger kreeg F. 5,- reductie op zijn te betalen boete. Als nieuwe koorleden werden aangenomen: 1. Cor Swinkels. 2. Jos Swinkels. 3. Luciën Knapen. 4. P. v.d. Elsen, welke leden zich bij terug te keren normale tijdsomstandigheden nog aan een klein zangersexamen hebben te onderwerpen. Na een woordje door het lid M. v.d. Elsen tot de nieuwe en oude zangers gesproken te hebben en ook de Zeereerwaarde Heer Pastoor daarbij niet vergetende, nam deze laatste het woord om de zangers te bedanken voor hunne diensten aan de Kerk en O.L. Heer bewezen, de vier nieuwe leden aansporende om getrouwe koorleden te zijn. Hij roemde nog eens de goede geest die hier altijd op het koor bestaan heeft en hoopt dat die voort zal blijven leven. Tot circa 10½ uur bleven we gezellig bijeen.

2 dec.: Heden is men op Duits bevel (wegens gebrek aan metaal) begonnen met de klokken uit de toren te halen, nadat dit in de buurt al op verschillende plaatsen geschied is. Door heel Nederland worden de toren-klokken weggehaald.[10]

4 dec.: Ook uit de oude toren in de Akker[11] zijn de drie schone klokken meegenomen. Daaronder is er een die reeds in 1801 hergoten was, door het oorlogsvuur gescheurd allang daarvoor, hetgeen daarop te lezen staat. Op het koor in de grote stenen boog zijn ongeveer in het midden daarvan twee stenen door de stalen kabels, waarmee de klokken omlaag gelaten werden, ieder door twee diepe sleuven uitgeschuurd.

6 dec.: Toen stonden de klokken nog beneden in het portaal de gelovigen in de weg bij het binnentreden der kerk.

6 dec.: Zondag: St. Nicolaas. 's Middags circa 12.30 uur (begin 12.20 uur) bombardement door 100 Engelse vliegtuigen van Eindhoven, voornamelijk van de Philipsfabrieken.[12] Een kolossale vernieling van het gedeelte "De Demer", vele doden en gewonden.

14 dec.: Maandag; de klokken zijn op een auto geladen en alzo vervoerd naar Duitsland om vergoten te worden, wellicht tot oorlogsmateriaal.


Sporen van de klokkenroof in de Sint Michaëlkerk in Beek en Donk. Bron: Jeroen Koppes

1943

29 apr.: (Donderdag) Oproep van de Duitse overheid (generaal Christiansen[13]) tot terugkeer in Duitse krijgsgevangenschap van alle Nederlandse oud-militairen die in mei 1940 onder de wapenen waren.

30 apr. / 1 mei: Staking in bijna alle bedrijven om hiervoor genoemde maatregel.

3 mei: Na afkondiging van het politie-standrecht zijn weer zo goed als alle bedrijven in werking, gedeeltelijk onder dwang. Heel Nederland moest binnen blijven van 's avonds 8 tot 's morgens 6. Na twee dagen werd dit van 's avonds 8 tot 's morgens 4 uur.

7 mei: Tunis en Bizerta[14] door de Engelsen – Amerikanen en Fransen op de Duitsers en Italianen veroverd.

8 mei: Zaterdag. Nieuwe Duitse oproep aan alle mannelijke personen van 18 tot 35 jaar om zich te melden bij de arbeidsbeurzen. (voor Beek en Donk is dat te Helmond.) Daar zal waarschijnlijk bepaald worden wie er nog naar Duitsland moet gaan werken, behalve de duizenden die er al eerder heengezonden zijn van de verschillende fabrieken enz.

15 mei: Zaterdag, om 6 uur politie-standrecht opgeheven en men mag weer vanaf heden tot 11 uur 's avonds buiten dus van 's morgen 4 tot 's avonds 11.

15 mei: Heden bekend gemaakt dat alle radio's moeten worden ingeleverd; deze toestellen zijn door de Duitsers verbeurd verklaard. Een enorm ongemak en gemis voor het Nederlandse volk.

15 mei: Heden was men in die grote plaatsen (o.a. te Eindhoven) weer bezig met het opvorderen der fietsen voor de Duitsers! Dat was vorig jaar in september ook al.

26 juli: Mussolini, de Italiaanse dictator afgezet en gevangen door Maarschalk Badoglio[15]. Hiermee is een eind gekomen aan het "fascisme".

29 juli: (Donderdag) Vandaag weer één der klokken, die op 24 december 1942 waren weggehaald, teruggebracht en in de toren opgehangen (niet de grootste).[16]

5 aug.: (Donderdag) Verjaardag van Prinses Irene in Amerika én val van de vesting Cataina[17] op Sicilië en de egel-vesting "Orel"[18] in Rusland; én Bjelgorod[19] (ook in Rusland) én Moenda,de voornaamste vliegbasis van de Japanners op de Salomonseilanden. Deze dag is de zwartste dag van de gehele oorlog voor de Duitsers.

2 sept.: Nadat de Engelsen en Amerikanen Sicilië reeds veroverd hebben zijn de Engelsen (het 8e leger) vandaag op 3 plaatsen in Zuid-Italië geland.[20]

8 sept.: (Woensdag) Ongeluksdag van de Duitsers want: Italië heeft zich heden onvoorwaardelijk aan de geallieerden (de Engelsen en Amerikanen) overgegeven. Ook is heden door de Russen de stad "Stalino"[21] veroverd, waardoor het gehele Donetzbekken (het voornaamste industrie-gebied) weer in Russische handen is gekomen.

10 sept.: Rome door de Duitsers bezet. Deze zeggen "Vaticaanstad" te zullen beschermen!!??

13 sept.: Heden maakten de Duitsers bekend dat ze de Duce (Mussolini) die door generaal Bardoglio in de gevangenis was gezet, weer bevrijd[22] hebben met behulp van valschermtroepen en S.S. mannen. Aanvankelijk meende men dat b.g. naar een eilandje (Gaëta[23]) was ontvoerd, doch – aldus de Duitsers – zat hij in Rome gevangen[24], de koning van Italië met kroonprins Umberto en generaal Bardoglio zouden naar Sicilië gevlucht zijn.

24 nov.: Woensdag. Vandaag het Ceciliafeest gevierd. Om 4 uur bij van Zutven bijeen. Circa 6 uur maaltijd, bestaande uit kippensoep, kippenregoet, aardappelen met konijnenvlees (omdat er wegens de oorlog geen ander is) en daarna nog pudding en fruit. Het smaakte alles heerlijk. Per hoofd kregen we bovendien nog 10 kaartjes á 13 cent waarde, voor bier of limonade. Pastoor van Riel was ook present. Juist vandaag hadden zangers examen afgelegd: Jos Swinkels en L. Knapen. (Zie notulen vorig jaar) terwijl Cor Swinkels van dit examen was vrijgesteld – omdat die intussen drie warddiploma's[25] heeft behaald, terwijl de v.j. Gen. P. v.d. Elsen sindsdien in Oirschot als onderwijzer is gestationeerd. Door het lid M. v.d. Elsen werd een woordje tot Pastoor en zangers gezegd en de twee geslaagden gelukgewenst. Pastoor van Riel dankte spreker, de oude en nieuwe zangers voor de diensten in de kerk aan de O.L. Heer bewezen en sprak nog de hoop uit dat we het volgend jaar (1944) het Cecilia-feest onder betere omstandigheden zouden mogen vieren, n.l. dat dan de oorlog voorbij en een rechtvaardige vrede daarvoor in de plaats zou zijn. Wordt die wens bewaarheid, dan hebben de zangers van de Pastoor een extra tractatie te verwachten. Nog zij gemeld dat iedere zanger een reductie van f. 3,- op zijn boete werd toegestaan over het verlopen jaar.


De toren van de voormalige Sint Michaëlkerk in Beek en Donk. Bron: Jeroen Koppes

1944

19 mrt.: (halfvasten Zondag) St. Jozeffeest, door Pastoor en Koorbestuur benoemd tot "deken – ordebewaarder" van het koor de heer Mart v.d. Elsen (2e tenorzanger), die dan tegelijk medebestuurslid is. Op deze dag is het 19 jaar geleden dat de heer H.F. Swinkels tot organist benoemd is door Pastoor Thijssen z.g. (dat was dus 19-3-1925). Laatstgenoemde is tevens de schrijver van deze notulen.

29 mei: Parochie Donk bestaanfeest van 50 jaar en 25-jarig pastoraat van Pastoor Th. Stouten (1919-1944).

6 juni: Dinsdag. De lang verwachte invasie der geallieerden in Frankrijk. Heden nacht circa 2 uur begonnen. Engelsen en Amerikanen aan land gegaan. Of ze het zullen houden?

7 juni: Woensdag. Onder de mis van 7 uur werd Pastoor van Riel bij de offerande onwel. Deze viel languit op het altaar neer. Onderwijzer van Gestel, een misdienaar en de koster hebben hem toen deze weer bijkwam, naar de sacristie geleid, en ook werd dokter Suijs gewaarschuwd die spoedig kwam. Pastoor van Riel moet nu voorlopig 14 dagen rusten. Pater Th. Rooijakkers begon de ten halve gebleven mis opnieuw.

11 juni: Zondag. Plechtige eerste H. Missen van de Gebroeders Iven om 7 uur door de neomist[26] Bartus, om 10 uur door de neomist Antoon. Kapelaan Ketelaars (van de Donk) hield om 7 uur de feestpredicatie terwijl in de mis van 10 uur Pater van den IJssel dit deed. Op een apart bijliggend programma kan men vinden wat er in die missen door ons koor gezongen is.

25 juni: Heden werd voor de eerste maal in onze kerk een Gregoriusmiddag gehouden waaraan 7 koren deelnamen.

20 juli: (Donderdag) Aanslag[27] op de Führer in zijn eigen hoofdkwartier. Mislukt!

30 juli: (Zondag) Vandaag vanaf de kansel bekend gemaakt, dat onze Pastoor een kapelaan heeft aangevraagd, en dat Mgr. Mutsaers[28] daarop goedgunstig heeft beschikt. Hij verzoekt vooral de boeren er op aan te leggen, dat de a.s. kapelaan niet van de honger behoeft om te komen en aan alle parochianen dat ze hem met volle sympathie zullen ontvangen. Binnenkort heeft onze parochie dus weer zoals weleer een tweede geestelijke.

27 aug.: Heden, zondag, werd vanaf de preekstoel meegedeeld, dat met ingang van 8 september '44 tot kapelaan dezer parochie benoemd is de Weleerw. Heer Theodorus Versteegden[29] uit Volkel. 25 jaar is onze parochie zonder kapelaan geweest.

26 aug.: Parijs gevallen; is door de geallieerden ingenomen. Vandaag een grote parade op de Plaçe de la Concorde voor de Franse generaal de Gaulle.

1 sept.: Vrijdag, begin terugtocht van de Duitsers. De eerste auto's rollen langs de kerk op de brug aan. Sommigen willen naar Venlo en rijden recht naar de brug over het Wilhelmina kanaal; Weer anderen moeten naar Volkel (waar een groot vliegveld is) en rijden links over de brug van de Zuid-Willemsvaart in de richting Gemert.

2 sept.: Zaterdag, steeds nog terugtocht van allerhande auto's – gecamoufleerd met groene takken, gekleurde netten enz.

3 sept.: Zondag, steeds maar terugtocht.

4 sept.: Maandag, hetzelfde.

5 sept.: Dinsdag[30], kwamen er verschillende colonnes paarden en wagens voorbij. Ze hielden hier een goed uur halt, verzorgden de paarden en kregen zelf ook eten van de keukenwagen. Een stel Hitler-jugend-wielrijders hebben bij de zusters in de meisjesschool geslapen en hebben verschillende fietsen van de mensen afgenomen. Deze waren zelfs zo brutaal, dat ze achter de woningen kwamen zoeken naar fietsen. Het trekken van paarden en wagens, auto's heeft de gehele dag en nacht geduurd. De laatste nacht (dat is tussen dinsdag en woensdag) zijn er in de buurt zo'n ontzettende ontploffingen geweest, dat de huizen schudden, en dat de meeste mensen opstonden en deuren en ramen openzetten om ongelukken te voorkomen. Zeer waarschijnlijk is het vliegveld te Eindhoven nog door de Duitsers voor hun aftocht opgeblazen omdat de Engelsen en Amerikanen er geen gebruik van zouden kunnen maken met hun vliegtuigen. De Amerikaanse generaal "Dempsey"[31] is in Breda aangekomen, nadat deze stad reeds in handen der geallieerden gevallen is. Volgens de laatste radioberichten rukt het geallieerde leger op Rotterdam aan. Het bericht dat generaal Dempsey al in Breda[32] was en dat de geallieerden op Rotterdam aanrukten is vals geweest. Zeer waarschijnlijk is dat leger vandaag 8 september nog niet op Nederlandse bodem. Wel zijn Brussel[33] en Antwerpen[34] gevallen.

15 sept.: Vrijdag. Vandaag is de stad Maastricht[35] in handen der geallieerden gevallen en het plaatsje Eijsden.[36]

17 sept.: (Zondag) Landing van Engelse[37] parachute-troepen te Son.[38]

19 sept.: (Dinsdag) Heden de eerste Amerikaanse soldaten in Beek en Donk tot aan de oude toren. Het waren er slechts enkelen die op verkenning kwamen.

22 sept.: Weer een dergelijk bezoek.

23 sept.: 's Morgens reeds om 8 uur weer een verkenningspatrouille en zo elke dag weer. Deze schoten dan enkele moffen dood van uit tuinen aan deze kant (zuidzijde) van het kanaal.

25 sept.: Maandag, Engelsen in grote getalen in Beek en Donk gekomen voornamelijk voor bewaking en bruggenbouw.

27 sept.: Nood-bruggen over kanaal en Aa klaargekomen! Van nu af rollen alle soorten legerauto's met honderden over deze bruggen op Gemert aan. Ontzaggelijke gevaartes (tanks, lopende op zware ketting banden) trekken dag in dag uit voorbij. Vanaf woensdag 27 september de nieuwe tijd ingegaan. Dit is de Engelse tijd die een uur achter de Duitse is. Alle klokken gingen één uur terug. De moffen schoten 2½ dag lang op de burgers met hun geweren vanaf de andere kant van de Zuid-Willemsvaart. Dit was op 22, 23 en zondag 24 september. Deze middag trokken ze af en was dat geschiet gedaan.

27 oct.: Vandaag kwamen hier 500 vluchtelingen uit Venraij aan met Engelse auto's, die hier ingekwartierd moesten worden. In die plaats is alles verwoest door de moffen.

22 nov.: St. Ceciliafeest op een dag zelf gevierd. Bij van Zutven zo goed mogelijk geteerd d.w.z. op konijnen met aardappelen, tweederhandse groenten en appelmoes en een soort pudding na. Iedere zanger kreeg zes kaartjes á 15ct. waarde voor slecht bier en dito likeurtje. Alleen het eten was naar omstandigheden goed en de rest was niks! De tijdsomstandigheden (de oorlog) maken een fatsoenlijk teren onmogelijk. Pastoor en thans ook weer een kapelaan (Versteegden genaamd) teerden mee. Onze deken zei een woordje hetgeen door Mhr. Pastoor beantwoord werd.

1945

1 mei: Dinsdag, sterfdag van Hitler[39] volgens de radio. Hitler zou tot zijn opvolger nog benoemd hebben Admiraal Dönitz. Deze zet de strijd tegen het bolsjewisme voort.

5 mei: Vrijdag, capitulatie van alle Duitse troepen in Nederland bekend gemaakt. Deze gaat in morgen zaterdag 's morgens om 8 uur.

7 mei: Maandag algehele capitulatie van Duitsland. Uitbundige feestvreugde overal. Er wordt verteld en in de couranten geschreven, dat Hitler niet dood zou zijn. Hij zou nog getrouwd zijn met een zekere Eva Braun en nog met andere Duitsers in een onderzeeër gevlucht zijn naar Argentinië. Men gelooft over het algemeen niet aan de dood van de booswicht Hitler.

15 aug.: Maria Hemelvaart. Heden werd over de radio het blijde nieuws meegedeeld, dat ook de laatste AS-tegenstander "Japan" de volledige capitulatie heeft aangeboden. Nadat Rusland dezer dagen nog de oorlog aan dat land verklaard had en met millioenen legers, gemotoriseerd, binnen rukten, en nadat Amerika twee van zijn nieuwe atoombommen op twee steden had afgeworpen, zag Keizer Herohito[40] wel in dat het met hem gedaan was. Voor ons is het voornaamste, dat nu Nederlands-Indië ook weer volledig vrij wordt.

29 sept.: (st. Michael, patroon onzer kerk) werd in Beek en Donk het bevrijdingsfeest gevierd. Dit wil zeggen dat op 25 september 1944 bleek, 's morgens vroeg, dat de Duitse bezetters verdwenen waren. Thans zijn op vele plaatsen versieringen – opschriften en extra lichtinstallaties aangebracht. Om 2 uur na middag grote optocht.

30 sept.: Zondag werd het feest nog voorgezet met kinderspelen enz. en tot slot om half 12 's avonds Taptoe. Zie bijliggend programma.

22 nov.: Ceciliafeest 1945 werd gevierd op woensdag 28 november, zoals ieder jaar bij van Zutven. Het menu was ongeveer als vorig jaar. Iedere zanger kreeg acht kaartjes á 20 cent waarde. Er was thans ook weer een cognacje of een oude klaartje á 40 cent per stuk. Zes nieuwe leden, die een week tevoren geëxamineerd waren worden door Pastoor van Riel aangenomen. Het waren: 1. Jan van den Heuvel. 2. Willij Aarts. 3. Mar. v.d. Boogaard. 4. Johan v.d. Boogaard. 5. Johan v.d. Aa. 6. Jan v.d. Eijnde. Onze kapelaan Th. Versteegde teerde mee. Onze deken sprak een woordje hetgeen door Pastoor van Riel beantwoord werd. Alle boeten t/m f. 10,- werden de zangers kwijtgescholden zodat iedere zanger nog geld beurde, zonder zelf maar iets te hebben hoeven betalen.

1946

17 juli: Gestorven te Veghel na een operatie ons koorlid (baszanger) Gerardus Vlemmings op 17 Juli. Hij was vele jaren (meer dan 25) lid van ons kerkkoor, was bij leven Machinist op de boterfabriek.

13 nov.: Geslaagd te Gemert voor het zangersexamen 1. Lamb. v.d. Eijnde. 2. Johan van Vijeijken.

27 nov.: Het Ceciliafeest op de ouderwetse manier gevierd. Bovenste 2 zangers werden door Pastoor van Riel geinstalleerd. Alle zangers kregen kwijtschelding van Boeten tot 10 gulden. Er werd doorgetamboerd tot 's nachts 12 uur. Kapelaan Versteegden gaf mee de laatsten man de zak op!

1947

14 mrt.: Overleed ons medelid, ruim 57 jaar zanger op ons koor en 32 jaar kerkmeester, de Heer Hendrikus Peters in de leeftijd van ruim 73 jaren. Hij werd begraven op 18 maart, daags voor St. Jozef. We zongen de 3 stemmige mis van "Dom Pfijl" op 3, terwijl het koor bij het graf nog zong ten afscheid "op het kerkhof " van C.C.A. de Vliegh. Hij was een voorbeeldig lid van ons koor, die bijna iedere morgen mee de mis zong.

31 oct.: Sneuvelde te Tjikoewit op Java de eerste Beek en Donkse soldaat, sergeant Henricus Antonius Swinkels[41] (mijn zoon) in de leeftijd van bijna 22 jaar. Hij gaf zijn leven voor God, Koningin en Vaderland en werd op Allerheiligen begraven, 's middags op 3 uur op het ere-kerkhof te Tasikmalaha[42], Indonesië. Hij werd gewond met een dum-dum kogel in schouder en dijbeen. De plechtige uitvaartdienst werd gehouden in Beek op zaterdag 15 november '47.

19 nov.: Reeds de eerste sneeuw gevallen 's morgens omstreeks 7 uur.

26 nov.: Vandaag, Woensdag St. Ceciliafeest gevierd, als naar gewoonte bij van Zutven. Alle zangers kregen f. 8,- reductie op hun boeten. Tot nieuwe bestuursleden werden door Pastoor van Riel benoemd de heren Johan van Vijfeijken en Jan van den Eijnden. Deze kwamen in plaats van M. Knaapen en H. Peters, beide overleden. M. v.d. Elsen heeft sinds de dood van Hendrikus Peters het secretaris- en penningmeesterschap waargenomen en hebben we hem dit voor goed laten behouden, omdat deze de zaak goed voor elkaar had. Er werd een woordje gezegd door M. v.d. Elsen met een aansporing tot trouw repetitieboek hetgeen beantwoord werd door Mhr. Pastoor, die een stukje uit het "Motu proprio" voorlas.

1948

Nadat in onze Parochie in 19 jaar geen missie meer geweest was werd er dit jaar door de Paters Capucijnen een gegeven die zaterdag 8 mei werd geopend en op zondag 16 mei (eerste Pinksterdag) werd gesloten. Het missieliederenboekje en de programma's van die dagen (door die paters geschreven) zijn wel ergens in deze muziekkast te vinden. Missiegegeven door de Paters Melchier en Amideus.

6 juni: Zondag, werden de kinderen van deze parochie gevormd door Bisschop Mutsears uit Den Bosch. Om 6 uur n.m. Gebeurde dat en om half 7 was de zaak afgelopen. Peter en meter waren Janus Aarts, Kerkmeester, en Anna van der Leemputten, vrouw van Lenard (ook kerkmeester). Om 4 uur had diezelfde plechtigheid plaats gehad op de Donk. September: Viering 50 jaren Koningin Wilhelmina; als Koningin afgetreden en in de plaats op 6 september gekroond hare dochter Juliana echtgenote van Prins Bernhard, tot Koningin-moeder van 4 dochtertjes. Voorheen Koningin Wilhelmina heet nu voortaan Prinses.

15-16-17 nov.: Werd voor de Korenbond "Gemert en omstrek" in het kasteel-missiehuis der Paters van de H.Geest een triduum gegeven door Pater van de Ven van de Franciscanen te Alverna, waaraan 6 onzer zangers deelnamen. Het slotwoord werd, na een kort lof en zegen van het Allerheiligste, gesproken door Pater van der Glas uit Boerdonk – Pater Berkers, overste van b.g. missiehuis en nog door e.g. Pater van de Ven.

24 nov.: Ceciliafeest gevierd op woensdag 24 nov. als naar gewoonte bij van Zutven. Alle zangers kregen wederom f. 8,- reductie op hun boete, zoals vorig jaar. Het heeft er gezellig naar toe gegaan. Kapelaan Versteegde hield er de moed in tot 12 uur, middernacht. Toen allen voldaan naar huis.

1949

17 juli: Plechtige eerste H. Mis van Pater P. Leopold van Berkel, assumptionist.[43] Het koor zong de 3-stemmige mis van Arnfelser en een 2-stemmig priestercantate van Vis met solo voor bariton. Voor en na de mis trok de Harmonie voorop en bracht namiddag om 5 uur nog een serenade bij de neomist.

12 aug: Vandaag is kapelaan Versteegden naar zijn nieuwe standplaats Geldrop (Braakhuizen) vertrokken. Hij was 5 jaar kapelaan in Beek. Nu hebben we in de plaats gekregen een Tilburger – zekere van Huijgevoort[44] van het seminarie. Wat is die man langzaam! Drie kwartier een gewoon miske!! Dat zijn we hier niet gewoon.

1 nov.: Toen hield eindelijk de distributie van levensmiddelen, die wegens de oorlog tien jaar geduurd heeft op. Alleen koffie en kolen blijven voorlopig nog op de bon. 't Is ook wel geweest, zoo 10 jaar lang elke maand in de rij staan voor broodkaarten enz.

22 nov.: Vandaag is het de trouwdag van ons medelid Joh. v. Vijfeijken (1e tenor) die op de Donk gaat wonen. Zodoende raken wij hem kwijt.

Einde.

Programma der bevrijdingsfeesten te Beek en Donk op zaterdag 29 september en zondag 30 september 1945.

Zaterdag 29 september 1945

7.30 Reveille door de plaatselijke rijvereniging "St. Leonardus" met voorlezing der Oorkonde.
9.00 Plechtige gezongen H.Mis inde St. Leonarduskerk te Beek en Donk met predicatie van de Zeereerwaarde Pater Heijnen.
11.30 – 12.30: Receptie op het gemeentehuis met kinderaubade.
    1. Openingswoord v.d. Voorzitter der Oranjevereniging.
    2. Voorlezing van de Oorkonde aan den Burgemeester.
    3. Liederen van Jongens- en Meisjesschool.
    4. Herdenkingsrede door de Burgemeester.
    5. Wilhelmus.
    6. Receptie op het gemeentehuis.
13.00 Opstelling optocht bij Café Theunissen[45].
14.00 Vertrek met opluistering van de Harmonie "Oefening en Uitspanning" van Beek en Donk en "St. Cecilia" van Lieshout.

Zondag 30 september 1945

6.30 Reveille door Herauten.
8.30 Gelezen H. Mis voor de gevallenen in de parochiekerk van "St. Leonardus" te Donk.
7.00 Gelezen H. Mis voor de gevallenen van Beek en Donk in de parochiekerk van "St. Michael" te Beek.
15.00 Diverse Kinderspelen te Beek en Donk, met prachtige uitgeloofde prijzen.
17.00 Prijsuitreiking van de Kinderspelen op de betrokken terreinen, zowel te Beek als te Donk.
19.00 Prijsuitreiking van de optocht, gevel- en etalagewedstrijd aan het gemeentehuis.
23.00 Taptoe te beginnen bij Café Heinsbergen[46]. Einde gemeentehuis.

Wenken en verzoeken:
Straat- en huisversieringen en vooral vlaggen worden zeer op prijs gesteld.
Werkt allen spontaan mede en houdt aan de vastgestelde regeling.
Bederf het feest niet door enig wanklank.

Moge de bevolking van Beek en Donk op waardige wijze dit tweedaags Oranjefestijn vieren, dan zullen de aangenaamste herinneringen aan deze Oranje dagen bewaard blijven.

Leve de Koningin! Leve het Oranjehuis! Leve ons Vaderland!

Het bestuur.

Noten

  1. Volgens het bidprentje, het bevolkingsregister geeft 13 november 1878 aan.
  2. Pastoor Petrus Adrianus Cornelius Maria van Riel (06-06-1889 – 15-07-1975) was pastoor van 1934 tot 1963.
  3. Kerkstraat 1, Beek en Donk.
  4. Arnold Diepen (12-03-1860 – 18-03-1943) was Bisschop van 's-Hertogenbosch van 1919 tot 1943.
  5. Onduidelijk, kan Lorenzo Perosi of Johannes Prioris zijn.
  6. Beschermheilige van muziek, instrumentenmakers en zangers.
  7. Onduidelijk.
  8. De aanval op Pearl Harbor vond plaats op 7 december 1941. Japan verklaarde die dag de oorlog aan de Verenigde Staten en aan Groot-Brittannië. Het was toen al 8 december in Japan. Nederland verklaarde op de 8ste de oorlog aan Japan.
  9. Café Van Zutven zat op Prins Hendrikstraat 4 in Beek en Donk.
  10. De klokken werden omgesmolten voor de Duitse oorlogsindustrie.
  11. Toren van de voormalige Sint-Michaëlkerk aan de Dokter Timmerslaan in Beek en Donk.
  12. Bekend als het Sinterklaasbombardement.
  13. General der Flieger Friedrich Christiansen (12-12-1879 – 03-12-1972) was de opperbevelhebber van de Wehrmacht in het bezette Nederland.
  14. Beide in Tunesië.
  15. Pietro Badoglio (28-09-1871 – 01-11-1956) werd door de Italiaanse koning benoemd tot premier.
  16. De twee grote klokken zijn in de oorlog verdwenen, vermoedelijk is dit een kleinere alarmklok geweest. De twee huidige klokken in de toren zijn van 1955.
  17. Catania, Sicilië, Italië.
  18. Orjol, Rusland, werd bevrijd tijdens de Russische operatie Kutuzov.
  19. Belgorod, Rusland.
  20. De landingen in Zuid-Italië begonnen op 3 september 1943 met operatie Baytown.
  21. Tegenwoordig Donetsk, Rusland.
  22. Deze Gran Sasso raid werd uitgevoerd op 12 september 1943.
  23. Gaete is geen eiland, maar een havenstad tussen Rome en Napels.
  24. Mussolini zat gevangen in Hotel Campo Imperatore, ongeveer 140 kilometer ten noord-oosten van Rome.
  25. Diploma’s met betrekking tot een 4-jarige muziek- en zangopleiding.
  26. Een net gewijde priester.
  27. Complot van 20 juli 1944, later ook bekend geworden onder operatie Walküre.
  28. Wilhelmus Mutsaerts (18-06-1889 – 16-08-1964) was Bisschop van 's-Hertogenbosch van 1943 tot 1960.
  29. Martinus Theodorus Adrianus Versteegde was kapelaan van 1944 tot 1949.
  30. Beter bekend als "Dolle Dinsdag".
  31. General Miles Dempsey (15-12-1896 – 06-06-1969) was een Britse generaal, bevelhebber van het Britse Second Army.
  32. Breda werd uiteindelijk op 29 oktober 1944 door Poolse troepen bevrijd.
  33. Brussel werd op 3 september 1944 bevrijd.
  34. Antwerpen werd op 4 september 1944 bevrijd.
  35. Maastricht werd op 14 september 1944 bevrijd.
  36. Eijsden werd op 13 september 1944 bevrijd.
  37. Dit waren Amerikanen van de 101st Airborne Division.
  38. Dit was de start van operatie Market Garden.
  39. Hitler pleegde op 30 april 1945 zelfmoord.
  40. Keizer Hirohito (29-04-1901 – 07-01-1989).
  41. Geboren op 9 december 1925.
  42. Nederlands ereveld Menteng Pulo te Jakarta.
  43. Een lid van de Paters Assumptionisten, een in 1850 in Nîmes opgerichte congregatie binnen de Katholieke Kerk.
  44. Thomas van Huijgevoort was kapelaan van 1949 tot 1950.
  45. Tegenwoordig Chinees restaurant YuanDong, Herendijk 37, Beek en Donk.
  46. Zat op Kapelstraat 15 in Beek en Donk.

Definitielijst

capitulatie
Overeenkomst tussen strijdende partijen met betrekking tot de overgave van een land of leger.
fascisme
De oorspronkelijke naam van de antidemocratische politieke beweging in Italië onder leiding van de dictator Benito Mussolini. Mussolini was leider van Italië van 1922 tot 1943. Tegenwoordig is fascisme een veelgebruikte term voor antidemocratische politieke stromingen. Ook het Duitse nationaalsocialisme wordt in de geschiedenis wel eens fascisme genoemd.
Führer
Duits woord voor leider. Hitler was gedurende zijn machtsperiode de führer van nazi-Duitsland.
geallieerden
Verzamelnaam voor de landen / strijdkrachten die vochten tegen Nazi-Duitsland, Italië en Japan gedurende WO 2.
invasie
Gewapende inval.
Maarschalk
Hoogste militaire rang, legeraanvoerder.

Informatie

Geplaatst door:
Jeroen Koppes
Geplaatst op:
24-11-2020
Laatst gewijzigd:
27-11-2020
Feedback?
Stuur het in!

Gerelateerde thema's

Nieuws

Boekpresentatie Beeldverhaal van de oorlog op 25 september

22aug

Boekpresentatie Beeldverhaal van de oorlog op 25 september

AARLE-RIXTEL - Op 25 september, precies tachtig jaar na de bevrijding van Aarle-Rixtel, presenteren heemkundige Jeroen Arts, historicus Arnoud-Jan Bijsterveld en schrijfster Jola Prinsen hun boek Beeldverslag van de oorlog. Johan Prinsen fotografeert Aarle-Rixtel, 1939-1944.

Lees meer

nov2020

"Drie kwartier een gewoon miske!! Dat zijn we hier niet gewoon."

Oorlogsdagboeken. Het blijven één van de primaire bronnen die je in een onderzoek kunt gebruiken. Opgeschreven op het moment dat ze plaatsvonden, met de gebruikelijk ‘fog of war’ die gebeurtenissen niet helemaal kunnen duiden. Er zijn er velen, vele zijn al gepubliceerd of beschikbaar in archieven. Maar niet allemaal. Dit is het verhaal van een herontdekking en het daaropvolgende onderzoek.

Lees meer

Gerelateerde bezienswaardigheden