TracesOfWar heeft uw hulp nodig! Elke euro die u bijdraagt steunt enorm in het voortbestaan van deze website. Ga naar stiwot.nl en doneer!

Scheepsrampen en Jappenkampen

Titel:Scheepsrampen en Jappenkampen - Cor Boot overleefde de torpedering van de Wangi Wangi en Junyo Maru, de Jappenkampen op Java en Sumatra en de Pakanbaroe-spoorweg
Schrijver:Boot, H.
Uitgever:Eigen beheer
Uitgebracht:2020
Pagina's:360
ISBN:9789090333366
Omschrijving:

Cor Boot ging in 1937 als jongen van achttien jaar oud varen bij de Stoomvaart Maatschappij Nederland (SMN). Twee jaar later brak in Europa de Tweede Wereldoorlog uit en Cor kreeg net als alle andere zeelieden een vaarplicht opgelegd. Cor voer op Nederlands Oost-Indië en werd in juni 1940 op een inbeslaggenomen, Duits schip geplaatst dat van de SMN de naam Wangi Wangi kreeg. Aan boord van dit schip maakte Cor verschillende levensgevaarlijke trans-Atlantische oversteken mee als onderdeel van de Britse oorlogsbevoorrading. Op 14 mei 1941 werd de Wangi Wangi door de Duitse onderzeeboot U-103 getorpedeerd en tot zinken gebracht voor de West-Afrikaanse kust. De 92 schipbreukelingen wisten met twee sloepen de kust te bereiken en na een barre tocht door de snikhete jungle kwamen ze zes weken later aan in Freetown, Sierra Leone. Van daaruit gingen ze via Kaapstad naar Nederlands Oost-Indië.

Na de Japanse aanval op Java probeerde Cor Boot vanuit Soerabaja via Tjilatjap per boot te vluchten. Dit mislukte waarna hij door de Japanners geïnterneerd werd. Na de verovering van Java werden alle blanken en mensen van gemengde afkomst uit de Indische samenleving gehaald en opgesloten in kampen, ook vrouwen en kinderen. Cor verbleef onder andere als dwangarbeider in het landbouwkamp Kesilir op Oost-Java, in de strafgevangenis Banjoe Biroe op Midden-Java en in een KNIL-kazerne in Batavia.

Op 15 september 1944 werd Cor Boot met 7.600 romusha`s (Aziatische mannen en jongens die door de Japanners onder valse voorwendselen tot slaaf gemaakt waren), geallieerde krijgsgevangenen en zeelieden aan boord van de Junyo Maru gebracht. Dit was een zogenaamd ‘hellship’ omdat de levensomstandigheden aan boord van de roestbakken onmenselijk waren. Ook Willem Punt, de zeeman wiens levensverhaal wordt verteld in "Survivor", was aan boord van deze schuit. Drie dagen later werd de Junyo Maru door de Britse onderzeeboot HMS Tradewind tot zinken gebracht. Bij deze ramp kwamen ruim 5.640 opvarenden van het ‘hellship’ om het leven. De overlevenden werden gered, maar meteen opgesloten in kampen en gevangenissen op Sumatra.

Op Sumatra werd ook de bestemming van de opvarenden van de Junyo Maru duidelijk; ze moesten als dwangarbeiders meebouwen aan de Pakan Baroe-spoorlijn. Tijdens de aanleg van deze spoorlijn door de Sumatraanse jungle stierven dagelijks romusha`s en krijgsgevangenen aan ziekten, ondervoeding en mishandeling. Uiteindelijk overleefden slechts 96 gevangenen de ondergang van de Junyo Maru en de aanleg van de Pakan Baroe-spoorlijn. Na de oorlog ging Cor Boot op 3 augustus 1946 alweer varen, wat hij nog 40 jaar vol hield. In 2005 overleed hij op 86-jarige leeftijd.

Cor Boot sprak tijdens zijn leven weinig over zijn gruwelijke oorlogsverleden, de herinneringen waren te pijnlijk. Pas in 1997 gaf hij zijn eerste interview dat als basis diende voor zijn zoon Hendrik Boot die het levensverhaal van zijn vader reconstrueerde en in eigen beheer uitbracht als "Scheepsrampen en Jappenkampen". Het levensverhaal van Cor Boot heeft veel overeenkomsten met dat van Willem Punt. Ook hij kwam als jonge Nederlandse koopvaardijer terecht in Jappenkampen, op de Junyo Maru en werd uiteindelijk tewerkgesteld aan de Pakan Baroe-spoorlijn. Zijn verhaal werd door hemzelf en zijn aangetrouwde kleindochter opgetekend in "Survivor".

Net als "Survivor" is "Scheepsrampen en Jappenkampen" geen gemakkelijk of vermakelijk leesvoer, daar is het beschreven leed van de hoofdpersonen te gruwelijk voor. Maar het staat buiten kijf dat dit soort boeken heel belangrijk is om geschreven en gelezen te worden. Ze leren ons, neutrale lezers, te relativeren en zetten ons aan na te denken over de zinloosheid van oorlog en geweld.

Hendrik Boot weet het oorlogsverleden van zijn vader goed samen te vatten en zet die uit tegen historische beschrijvingen en geschiedkundige achtergronden. Daardoor kan de lezer alles goed plaatsen en zich inleven in hetgeen de gevangenen van de Japanners tijdens de Tweede Wereldoorlog moesten meemaken. "Scheepsrampen en Jappenkampen" geeft een goed, maar ook ijzingwekkend beeld van de Japanse oorlogsmisdaden en maakt duidelijk dat de bijdrage van de Nederlandse koopvaardij aan de geallieerde zaak nooit onderschat mag worden. De Nederlandse koopvaardijers worden niet voor niets beschouwd als oorlogsveteranen.

Is dan alles goud wat er blinkt in "Scheepsrampen en Jappenkampen"? Nee, helaas niet. Hoe goed het boek inhoudelijk ook is, taalkundig gezien klopt het niet helemaal. De tegenwoordige en verleden tijd worden steeds door elkaar gehaald, soms zelfs in één zin, terwijl de chronologie van de alinea`s niet altijd logisch is. Dit zou de potentiele lezer echter niet tegen mogen houden, want daarvoor zijn de boodschap en de nalatenschap van het boek te belangrijk.

De schrijver meldde ons dat er een tweede druk is verschenen, waarin enkele aanpassingen zijn verwerkt mede n.a.v. deze bespreking.

Beoordeling: Zeer goed

Informatie

Artikel door:
Peter Kimenai
Geplaatst op:
12-08-2020
Laatst gewijzigd:
24-09-2020
Feedback?
Stuur het in!

Afbeeldingen

Gerelateerd nieuws

Verzwegen herinneringen van een zeeman in Japans gevangenschap

jun2020

Verzwegen herinneringen van een zeeman in Japans gevangenschap

In het nog te verschijnen boek ‘Scheepsrampen en Jappenkampen’ vertelt Hendrik Boot het verhaal van zijn vader Cor Boot. Het is het verhaal dat zijn vader, machinist op de ′grote vaart′, niet vertelde omdat het te moeilijk was er over te praten. Hendrik werkte er jaren aan en reconstrueerde het na veel research. De werkelijkheid is niet te achterhalen maar wat hij vond was een ongelofelijke geschiedenis. Cor ging in 1937, als jongen van 18 jaar, varen bij de Stoomvaart Maatschappij Nederland. Twee jaar later brak de oorlog tussen en Cor kwam er middenin. We stelden de schrijver via e-mail enkele vragen over zijn boek en het verhaal van zijn vader.

Lees meer