Titel: | Soldaat van Hitler - Het dagelijks leven in het Duitse leger van 1939 tot 1945 |
Schrijver: | Rondeau, Benoït |
Uitgever: | Lannoo |
Uitgebracht: | 2020 |
Pagina's: | 456 |
Taal: | Nederlands |
ISBN: | 9789401466929 |
Omschrijving: | Historicus Benoît Rondeau werkte voor het Franse instituut Fondation pour la mémoire de la déportation. Hij geldt als militair specialist op het gebied van de Tweede Wereldoorlog. Hij schreef eerder boeken over het Afrikakorps van Erwin Rommel en een biografie over George Patton. In mei 2019 publiceerde hij Etre soldat de Hitler, een lijvig boekwerk over het Duitse leger. Dat boek is onlangs in het Nederlands vertaald en uitgegeven door Lannoo. Het boek bevat informatie over een veelheid van onderwerpen die allemaal te maken hebben met de Wehrmacht en de Waffen-SS. Rondeau behandelt onderwerpen als de opleiding van soldaten, de uitrusting, de uniformen, de overtuiging, de bevelstructuur, de misdaden, de beeldvorming in de media, het leger na de nederlaag, de relatie met de burgers en de oppositie binnen het leger. In de aankondiging en op de achterkant van dit boek wordt beweerd dat Rondeau met dit boek een mythe ontkracht, namelijk de mythe dat het Duitse leger apolitiek zou zijn geweest en dat de Wehrmacht tijdens de Tweede Wereldoorlog doorgaans correct optrad en zich niet schuldig maakte aan oorlogsmisdaden. Rondeau gaat inderdaad in op deze aspecten en terecht besteedt hij aandacht aan de wel degelijk door de Wehrmacht gepleegde oorlogsmisdaden. Het gaat echter te ver om te zeggen dat Rondeau deze mythe ontkracht. Anderen – bijvoorbeeld Christopher Browning, Tom Segev en French L. Maclean – deden dat al eerder en ook grondiger dan de toch wel heel summiere behandeling door Rondeau. Overigens staan zowel Browning als Segev en Maclean niet genoemd in de bibliografie van "Soldaat van Hitler". De structuur van het boek is helder en overzichtelijk. In acht hoofdstukken – voorafgegaan door een inleiding en een epiloog – behandelt Rondeau per hoofdstuk één hoofdthema uitgesplitst in tien of meer deelonderwerpen. In totaal bespreekt Rondeau meer dan 120 onderwerpen. Zo behandelt hij in hoofdstuk 7 het thema ‘Misdaden’ aan de hand van negentien verschillende onderwerpen, onder meer de Shoah in Rusland, misdaden jegens geallieerde soldaten en de bezettingstijd in het westen van 1940 tot en met 1944. Een beetje verwarrend is dat Rondeau in dit hoofdstuk niet alleen de misdaden bespreekt die de Wehrmacht en de Waffen-SS pleegden in de bezette gebieden, maar ook de door Duitsers gepleegde en als misdaden gekwalificeerde handelingen tegen het naziregime. De simpele eenduidigheid van de structuur zie je terug in de inhoud. Rondeau behandelt vele onderwerpen, maar een onderwerp krijgt hooguit een paar pagina’s. Dat gaat natuurlijk ten koste van de diepgang. Zo besteedt hij aan door Duitse soldaten in Rusland uitgevoerde moorden op Joden en andere als minderwaardig beschouwde personen niet meer dan vier pagina’s. Dat is toch wel heel erg weinig. De vraag naar de invloed van drugs op Duitse soldaten beantwoordt Rondeau wel, maar voor dit onderwerp is slechts één pagina beschikbaar. Ook een fascinerend onderwerp als de wijze waarop Duitse soldaten na de oorlog in westerse films werden en worden geportretteerd, moet het doen met één karige pagina die goeddeels gevuld wordt met een opsomming van filmtitels. Deze karigheid is kenmerkend voor "Soldaat van Hitler". Het is een duidelijk gestructureerd boek, maar bij alle onderwerpen kiest Rondeau voor een oppervlakkige behandeling. Wie meer van zo’n onderwerp wil weten, zal de door Rondeau aangereikte informatie met behulp van andere studies moeten verdiepen. Wat niet onvermeld mag blijven is het feit dat het register onvoldoende kwaliteit heeft. Het boek telt meer dan 400 pagina’s maar voor het register is krap twee pagina’s ingeruimd. Het is alleen een persoonsregister en dan nog uitsluitend voor zogenoemde hoofdrolspelers. Ter illustratie: Rondeau besteedt één pagina aan admiraal Wilhelm Canaris, het hoofd van de Abwehr (de inlichtingendienst van de Wehrmacht). In juli 1944 werd deze man beschuldigd van hoogverraad en opgehangen. Buiten het feit dat het verhaal over Canaris als het ware schreeuwt om een meer grondige behandeling, komen op die ene pagina verschillende andere betrokkenen voor, bijvoorbeeld de kolonels Oster en Lahausen. Wie zijn dat en komen zij ook nog nog elders in het boek voor? Het register is wat dat betreft niet bruikbaar, want beide namen staan daar niet in. Wil je weten wat er over de Shoah of de Holocaust in dit boek staat? Het register help je niet verder, want daar staan immers alleen persoonsnamen in. Dat is jammer, want dat maakt "Soldaat van Hitler" minder geschikt als naslag- en opzoekboek. Wie al over een stevige dosis kennis beschikt, zal weinig nieuws vinden in dit boek behalve dan dat Rondeau wel alles keurig bij elkaar heeft gezet en het goed leesbaar heeft opgeschreven. Aangezien Rondeau zich beperkt tot weinig over veel, is "Soldaat van Hitler" vooral geschikt als eerste kennismaking met de Wehrmacht en de Waffen-SS. Voor mensen die het graag bij zo’n eerste kennismaking willen houden, is "Soldaat van Hitler" een geschikt en leesbaar boek. |
Beoordeling: | Goed |