Inleiding

Tijdens de Tweede Wereldoorlog waren vliegtuigen uitgerust met bommen om gronddoelen aan te vallen. Grondaanvalsvliegtuigen (jachtbommenwerpers) en bommenwerpers waren met name geschikt om bommen te vervoeren. De Britse luchtmacht (RAF: Royal Air Force) maakte gebruik van verschillende soorten bommen. De Britse bommen werden ingedeeld met een type, een nummer (Mark) en het gewicht. De verschillende soorten bommen werden ingedeeld met behulp van hoofdletters (bijvoorbeeld 'F': fragmentatiebommen, 'G.P.': General Purpose bommen, bommen tegen algemeen voorkomende doelwitten, 'M.C.': Medium Capacity bombs, 'H.C.': High Capacity bombs, 'A.P.': pantserdoorborende bommen, etc.). Volgens een primaire bron bestonden er vijftien hoofdgroepen bommen (inclusief rookbommen, brandbommen, oefenbommen, antitankbommen, pantserbommen, semi-pantserbommen, infanterie training bommen en anti-onderzeebootbommen). Britse bommenwerpers maakten vooral gebruik van bommen met een grote explosieve inhoud ('G.P'. bommen) en brandbommen ('I.B.'). Dit artikel behandelt de belangrijkste tegen algemeen voorkomende doelwitten gebruikte bommen ('G.P'.) en 'HE' (explosieve bommen). Die bommen waren over het algemeen gestroomlijnd van vorm en bestonden uit één geheel (cast: gegoten). De meeste soorten bommen waren voorzien van specifieke chemische (explosieve) samenstellingen. De G.P. bommen waren meestal voorzien van Amatol. Ook werd T.N.T. en RDX gebruikt bij sommige soorten ('S.A.P.' bommen tegen gepantserde doelwitten waren voorzien van T.N.T. en 'Medium Capacity Bombs' en 'High Capacity Bombs' van een mix van T.N.T. en RDX (T.N.T./R.D.X.). De meeste Britse bommen waren tevens uitgerust met staartvinnen die een aparte constructie hadden.

Een G.P. 4000-lb. G.P. bom. Bron: Imperial War Museums

Britse G.P. en HE/H.E. bommen

De Britse explosieve bommen (HE) waren meestal donkergroen van kleur en de G.P. bommen hadden een rode band bij de neus/kop. Opgemerkt dient te worden dat de Britse explosieve bommen (HE) eerst een gele kleur hadden. Combinaties met een gele ondergrond en een donkergroene kleur kwamen tevens voor. Op de bommen zelf is het gewicht, het soort bom, het nummer, het type explosief, de vuldatum, en de locatie van het toebrengen van explosief materiaal te zien. Verschillende markeringen werden aangebracht bij de staart. Zo bestonden de types No. 1 Mk II, No. 2 Mk II, No. 2 Mk I, No. 4 Mk I, No. 7 Mk II, etc. De volgende bommen waren van het 'G.P.' type: G.P. 40 lb. (gestabiliseerd), G.P. 40 lb. (parachute), G.P. 250 lb., G.P. 500 lb., G.P. 1000 lb., G.P. 1900 lb., G.P. 4000 lb. De G.P. 4000 lb. (plusminus 1814,37 kilogram) was de zwaarste, tegen algemeen voorkomende doelwitten ingezette Britse conventionele, explosieve bom. De zwaarste, tegen gepantserde doelwitten ingezette bom (A.P.) was de A.P. 2000 lb. pantserbom. Opgemerkt dient te worden dat een aantal G.P. bommen werd vervangen door M.C. en H.C. bommen.

Verschillende types Britse bommen. Bron: British Bombs and Fuzes: Pyrotechnics Detonators., U.S.N.B.D., 1944.

G.P. 40-lb. (Stabilized/gestabiliseerd)

De G.P. 40 was de lichtste (17,46 kilogram) Britse conventionele, explosieve bom die tegen doelwitten ingezet werd. De kleinere bommen werden vooral gebruikt tegen vijandelijke infanterie (net zoals fragmentatiebommen). De bommen zijn vaak donkergroen van kleur met een rode band bij de neus. De G.P. 40 (Stabilized) Mark I, II en III waren ongeveer 69,215 centimeter lang met een lichaamsdiameter van 12,72 centimeter (Mark I/Mk I) tot 12,83 centimeter (Mk II en III). De dikte van de wand bedroeg 1,19 centimeter. De bom is gemaakt van gietstaal en heeft een explosieve inhoud (Mk I, 6.3 lb. Amatol 80/20; Mk II, 6.5 lb. TNT, or 6.7 lb. RDX/TNT 60/40; Mk III, 6.5 lb. Amatol 60/40, or 6.7 lb. of RDX/TNT 60/40) van 2,86 kilogram Amatol bij de Mark I, 2,95 kilogram T.N.T. bij de Mark II of 3,04 kilogram RDX/TNT. De Mark III is voorzien van 2,95 kilogram Amatol of 3,04 kilogram RDX/TNT. De bom werd meestal gebruikt als een fragmentatiebom, die bijna identiek was aan de 20-pond. fragmentatiebom (afgezien van het grotere gewicht).

G.P. 40-lb. (Parachute/parachute)

De G.P. 40 (parachute) was ongeveer 69,22 centimeter lang en had een diameter van 12,73 (Mk I) tot 12,85 centimeter (Mark II en Mark III). De bom woog 17,46 kilogram en de explosieve inhoud bestond uit Amatol (Amatol 80/20) of T.N.T. De bom had een 'Nose Pistol No. 33 Mk I'. De vormgeving van de bom verschilt met die van de G.P. 40 (Stabilized).

G.P. 250-lb. (Mks I, II, III)

De G.P. 250-lb. was een zwaardere conventionele, explosieve bom met een lengte van 71,12 centimeter en een (lichaams)diameter van 26,16 centimeter. De wanddikte van de G.P. 250 was 1,52 centimeter en de bom woog 112,03 kilogram. De bom had een gele kleur met een rode band bij de neus en een lichtgroene band rondom het lichaam. Een longitudinale groene balk op het lichaam en de staart duidt aan dat het om een explosieve bom gaat. De explosieve inhoud woog 28,58 kilogram (Amatol 80/20) tot 30,84 kilogram (TNT). De ontsteking was van het type Nose Pistol No. 19, de Tail Pistol No. 22, of de Tail Pistol No. 17. Drie versies van de G.P. 250 bom bestonden (Mks I, II, III).

G.P. 250-lb. (Mks IV, V, and VI)

De G.P. 250-lb. (versie IV, V en VI) 65,024 centimeter (Mk IV) tot 70,10 centimeter (Mk V) lang met een lichaamsdiameter van 25,91 centimeter. De wanddikte bedroeg 1,32 centimeter en het totaalgewicht lag rond 104,3 kilogram. De explosieve inhoud bestond uit TNT of Amatol en woog 30,39 (Amatol) tot 30,73 (TNT) kilogram. Het type Mk VI werd gemaakt in de V.S. en gebruikte de neusontsteking Mk VII, M3 en Tail Fuze Mk V, M1. De G.P. 250-lb. bommen waren donkergroen van kleur met een rode band bij de neus en een lichtgroene band op enige afstand van de neus.

G.P. 500-lb. (Mks IV, V and VI)

Deze zwaardere explosieve bommen waren ongeveer 92,46 tot 94,49 centimeter lang en wogen 213,19 kilogram. De wanddikte bedroeg ongeveer 1,83 centimeter en de bom was voorzien van 64,86 (Amatol) tot 65,54 kilogram (TNT). De Mark IV (Mk IV) had een staalgegoten lichaam en het neusuiteinde was inwendig van schroefdraad voorzien met een explodeervat. De bom had vier sleuven bij de staart. De Mark V (Mk V) had een centrale explodeerbuis en de ontsteking was in de staart aangebracht. De Mk VI werd gemaakt in de V.S. en gebruikte de Nose Fuze Mk VII, M3; Tail Fuze Mk V, M1.

G.P. 1000-lb. (Mks I - IV)

De G.P. 1000-lb. bommen behoorden al tot de zwaardere conventionele, explosieve bommen van de Britse luchtmacht. De bommen waren ongeveer 133,35 centimeter lang (lichaamslengte), hadden een diameter van 41,02 centimeter, een wanddikte van 1,96 centimeter en wogen ongeveer 486,25 kilogram. De grote explosieve inhoud bestond uit Amatol of een mix van RDX/TNT en woog ongeveer 161,93 (Amatol 60/40) tot 171,46 kilogram (RDX/TNT). Er bestonden verschillen tussen de Mark I en de Mark IV (bijvoorbeeld wat betreft de explodeercontainer). Net als andere G.P. bommen waren de G.P. 1000-lb. bommen groen van kleur (donkergroen) met een rode band bij de neus. De ontstekingen waren bij het type Mk I en Mk II - het Neuspistool nr. 27, 42 of 44, Tail Pistol nr. 28, 30 of 37 en bij de Mks III en IV - staartpistool nr. 28, 30 of 37.

G.P. 1,900-lb. (Mks I and II)

De G.P. 1900-lb. bommen waren zware explosieve bommen (een van de zwaarste die de Britse luchtmacht gebruikte). De bommen waren ongeveer 248,92 centimeter lang, hadden een diameter van 47,5 centimeter, een wanddikte van 2,92 centimeter en wogen ongeveer 809,66 kilogram. De explosieve inhoud woog 213,18 kilogram (Amatol 60/40). De ontsteking was het type Neuspistool nr. 27, 42 of 44 en Tail Pistol nr. 28, 30 of 37.

G.P. 4,000-lb. (Mks I and II)

De G.P. 4000-lb. conventionele, explosieve G.P. bom was de zwaarste G.P. bom die de Britten tijdens de Tweede Wereldoorlog gebruikten (niet de zwaarste Britse bom overigens, dat was de aardbevingsbom 'Grand Slam'). De G.P. 4000-lb bom was ongeveer 270,51 centimeter lang, had een diameter van 62,23 centimeter, een wanddikte van 3,42 tot 3,43 centimeter en woog 1627 tot 1630,45 kilogram. De explosieve inhoud woog 485,34 (Amatol 60/40) of 461,76 kilogram (Amatex 51/40/9). De G.P. 4000-lb bommen waren donkergroen met een 1,27 centimeter brede rode band 5,08 centimeter vanaf de neus. In juli 1943 was de G.P. 4000-lb. bom goedgekeurd voor gebruik. De productie werd in april gestaakt. 245 bommen werden geproduceerd waarvan er 217 werden gebruikt. De bom werd uiteindelijk vervangen door 'Medium Capacity' (M.C.) en 'High Capacity' (H.C.) bommen (zoals de 4000-lb. HC).

De zwaarste Britse H.C. bom (High Capacity). 12,000-lb. Bomb Mk II. Bron: British Bombs and Fuzes: Pyrotechnics Detonators., U.S.N.B.D., 1944.

Samenvatting

Dit artikel heeft laten zien dat de Britse luchtmacht (RAF) gebruik maakte van verschillende soorten G.P. bommen. Afgezien van alle andere soorten bommen (fragmentatie, rook, antitank, pantserbommen, semi-pantserbommen etc.) vormden de G.P. bommen een groot component van de explosieve aanvalskracht van de Britse bommenwerpers. De kleinste en lichtste Britse G.P. bommen wogen ongeveer 17,46 kilogram (G.P. 40-lb.), de zwaarste ongeveer 1630 kilogram (G.P. 4,000-lb.). Meestal gold: hoe zwaarder en groter de bom, hoe zwaarder de explosieve inhoud (TNT, Amatol of een combinatie met RDX). Naast de G.P. 4,000-lb. hadden de Britten ook nog 'High Capacity' (H.C.) bommen waarvan de zwaarste 8,000-lb (3628,73 kilogram) tot 12,000-lb (5443 kilogram) wogen. Die bommen leken op grote containers, hadden dunne wanden en moesten hele gebieden (maximum blast damage) platleggen. In feite waren het 'Blockbusters'. De genoemde bommen konden vaak alleen door zware bommenwerpers vervoerd worden. De zwaarste van die bommen, de H.C. 12,000-lb, had een explosieve inhoud van 3646,88 (Amatex 9) tot 3973,47 kilogram (Torpex 2). Vergeleken met de Amerikanen, de Duitsers en de Sovjets hadden de Britten ongeveer even zware conventionele, explosieve (G.P.) bommen. De zwaarste Britse G.P. 4,000-lb. (Mks I and II) kwamen in de buurt van de zwaarste Duitse bommen (SC 1800 'Satan' en SC 2000), maar waren minder krachtig dan de zwaarste Duitse SC 2500 'Max' bom. Een uitzondering was de superzware, 5443 kilogram wegende Britse aardbevingsbom 'Tallboy' die wat betreft vernietigingskracht (2,400 kg Torpex D1) exceptioneel was en alleen tegen zeer sterke doelwitten ingezet werd, zoals de Roerdammen tijdens operatie Chastise. De nog zwaardere 'Grand Slam' (10 ton) met een explosieve inhoud van 4,144 kg was de sterkste Britse bom. De Italianen (zwaarste bom woog ongeveer 1000 kilogram) en de Japanners (de Japanse No.80 woog ongeveer 798,32 kilogram en de No.80 Model 1 woog ongeveer 825,54 kilogram) hadden wat dat betreft minder zware conventionele, explosieve bommen.

Een 12.000-lb. H.C. Blockbuster bom (‘Cookie’).