Duits Vrachtschip d.s. Rio de Janeiro (1914)

Op 8 april 1940 bracht de Poolse onderzeeboot ORP Orzel de Duitse vrachtvaarder d.s. Rio de Janeiro (1914) tot zinken. Noorse schepen redden vele opvarenden. Doordat veel van de opvarenden militairen waren, hadden de Noorse autoriteiten door dit voorval tot inzicht kunnen komen dat een invasie van Noorwegen op handen was. Dit gebeurde echter niet.

De Rio de Janeiro in Hamburg Bron: Wilco Vermeer collection

De Rio de Janeiro was een vrachtvaarder uit de zogenaamde Santa-klasse, varend voor de Duitse Hamburg Südamerikanische Dampfschiffahrts-Gesellschaft (HSDG), ook wel kortweg Hamburg Süd genaamd.

Het schip was op 27 maart 1914 tewatergelaten als d.s. Santa Ines en was het laatste schip uit de Santa-klasse een groep van drie vrachtschepen. Haar zusterschepen, d.s. Santa Isabel en d.s. Santa Clara waren in dienst van dezelfde maatschappij. De Santa Isabel ging tijdens de Eerste Wereldoorlog verloren en de Santa Clara werd in 1931 gesloopt nadat het was uitgebrand.

Rio de Janeiro in volle vaart Bron: Wilco Vermeer collection

De thuishaven van de Santa Ines was Stettin. Het schip had op 16 mei 1914 haar eerste zeereis gemaakt naar La Plata. Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog bevond het schip zich in Valparaiso, waar het door de Chileense autoriteiten werd opgelegd. Toen Chileense militairen het schip in 1918 wilden bezetten, wist de bemanning haar machinerie onklaar te maken. Na de Eerste Wereldoorlog werd het schip naar Duitsland versleept en gerepareerd bij de Blohm & Voss in Hamburg. Na gereedkomen viel het schip onder de controle van de Britse Controlecommissie die het op 15 november 1921 terug verkocht aan Hamburg Süd.

De Hamburg Süd nam het schip nu als Rio de Janeiro in dienst. Op 23 oktober 1934 raakte het in Victoria, nabij Buenos Aires beschadigd door brand, maar kon worden gerepareerd. Op 30 augustus 1939 voer het schip Vigo binnen, waar het tot 12 december bleef liggen. Hierna wist de Rio de Janeiro de Britse blokkade te doorbreken en op 19 januari 1940 Hamburg te bereiken.

Op 7 maart 1940 werd het schip ingelijfd bij de Kriegsmarine ten behoeve van Operatie Weser (Weserübung). Bij Werserübung-Nord, de Duitse inval in Noorwegen, maakte de Rio de Janeiro deel uit van het 1. Seetransportstaffel en was het schip ingedeeld bij de Kriegschiffgruppe 3 met bestemming Bergen.

De opdracht van de Rio de Janeiro was om kort nadat de Duitse troepen Bergen hadden bezet, de haven binnen te varen en haar vracht bestaande uit 330 militairen, zes stuks 20 mm Flak 30 geschut, vier stuks 10,5 cm Flak 38 geschut, 73 paarden, 71 voertuigen en 292 ton goederen af te leveren.

Het schip was op 6 april 1940 uit Stettin vertrokken en werd op 8 april 1940, onderweg naar Bergen, nabij Lillesand, door de Poolse onderzeeboot ORP Orzel tot zinken gebracht. Tot op heden is het wrak nog niet gelokaliseerd. De ondergang van de Rio de Janeiro had de Noorse autoriteiten kunnen waarschuwen voor de aankomende invasie. Waarschuwingen van lokale Noorse politiefunctionarissen die de Duitse militairen van de Rio de Janeiro ondervroegen, werden echter onvoldoende serieus genomen.

Rio de Janeiro na de torpedering door de Orzel Bron: Wilco Vermeer collection