Pieter Wondergem (1923-2012) was vanaf oktober 1944 de persoonlijke chauffeur en lijfwacht van prins Bernhard. In het rijk geïllustreerde boek "In het spoor van Bernhard", geschreven door de journalist drs. Herman Spinhof (1951), wordt zijn levensverhaal verteld. Coauteur is Marco van Doeland, de kleinzoon van de hoofdpersoon.

Pieter Berend Wondergem werd in 1923 geboren in Eindhoven. Hij was de jongste zoon van een groente- en fruithandelaar. Na afronding van de lagere school moest hij, gedwongen door de economische crisis van de jaren 30, direct gaan werken bij de schoenenfabriek Bata in Best.

Op de dag van de Duitse inval in Nederland (Fall Gelb, 10 mei 1940) was hij 17 jaar oud. Na het intreden van de Duitse bezetting verliep het leven in Eindhoven gedurende de eerste jaren nog vrij normaal. Wondergem bleef gewoon werken en merkte in het begin niet al te veel van de veranderingen. Na de April-meistakingen van 1943 nam de Duitse repressie echter toe.

Pieter Wondergem was genoodzaakt onder te duiken om te ontsnappen aan tewerkstelling in Duitsland. Hij besloot toen om zich aan te melden bij het verzet. Wondergem kwam terecht in een verzetsgroep die onder leiding stond van Johannes Borghouts (verzetsnaam Peter Zuid). De groep hield zich voornamelijk bezig met het plegen van sabotagedaden en het verzorgen van onderduikers.

Toen Eindhoven in september 1944 werd bevrijd door de geallieerden meldde hij zich als vrijwilliger bij de stoottroepen. Hij werd ingedeeld bij de militaire politie en werd als chauffeur belast met het vervoer van hoge officieren. In november 1944 werd hij de persoonlijke chauffeur en lijfwacht van prins Bernhard zur Lippe-Biesterfeld. In die baan begeleidde hij de prins onder meer bij de capitulatieonderhandelingen tussen de geallieerde en de Duitse troepen in Nederland (de Duitsers werden hierbij vertegenwoordigd door Reichskommissar Arthur Seyss-Inquart en Generaloberst Johannes Blaskowitz).

Na de oorlog werd Pieter Wondergem naar Nederlands-Indië gestuurd om kwartier te maken voor prins Bernhard. Bernhard probeerde volgens Wondergem namelijk om onderkoning te worden van dit overzeese rijksdeel, hetgeen, onder andere door de uitgebroken onlusten aldaar, niet werd toegestaan door de Nederlandse regering.

Op de achterkant van het boek wordt geschreven dat het verhaal nieuwe feiten over de Duitse bezettingsperiode naar boven heeft gebracht. Dat is een gewaagde bewering, zeker voor een boek van maar 128 pagina's. Het klopt dat de episodes die zich afspelen tijdens de capitulatieonderhandelingen en later in Indië in eerdere werken over de Tweede Wereldoorlog in Nederland niet veel ter sprake zijn gekomen. Maar de bewering dat er echt nieuwe feiten boven water komen, gaat wel wat te ver. Bovendien had de periode in Nederlands-Indië iets meer uitgewerkt mogen worden. Wat wilde prins Bernhard precies bereiken met het door hem gewenste onderkoningschap en waarom precies ging het niet door? Deze vragen worden niet of slechts ten dele beantwoord.

Ook staan er in het boek een paar kleine foutjes. Wanneer Pieter Wondergem bijvoorbeeld verhaalt over de explosie van een V-1 die neerstortte op een stadswijk in Eindhoven, wordt in de toelichting geschreven dat de Duitse Vergeltungswaffen de eerste onbemande vliegtuigen ter wereld waren. Deze bewering klopt echter alleen voor de V-1, de V-2 was namelijk een geleide raket en de V-3 een meerkamerkanon bedoeld voor de beschieting van Londen. Het betreft hier echter geen grote onvolkomenheden en zeker de fout betreffende de V-wapens wordt vaker gemaakt.

"In het spoor van Bernhard" is in de eerste plaats een biografie van de chauffeur annex lijfwacht Pieter Wondergem. Alhoewel hier moet worden opgemerkt dat er in het boek alleen gesproken wordt over het feit dat Wondergem chauffeur was, over de taak als lijfwacht en wat die precies inhield wordt niets gezegd. Het boek biedt geen nieuwe inzichten over de rol van prins Bernhard gedurende de Tweede Wereldoorlog, maar is wel een interessante aanvulling op eerdere literatuur over hem. Alhoewel er misschien wel iets meer geschreven had mogen worden over de prins. Als biografie slaagt het boek goed. Het is op een vlotte manier geschreven en geeft een goede indruk van het leven en karakter van Pieter Wondergem. De paar onvolkomenheden die het boek heeft, neemt men daarbij voor lief.