Het was in het jaar 1946 en het proces van Neurenberg was in volle gang. Gewapend met een notitieboekje ging de 34-jarige Amerikaans-Joodse legerpsychiater Leon Goldensohn (1911-1961) in de gevangenis van Landsberg vrijwel dagelijks van cel naar cel om daar te spreken met de prominente gevangenen. Het was zijn taak de lichamelijke en geestelijke gezondheid van de beklaagden te waarborgen. Het waren allemaal hooggeplaatste nazi’s, waaronder Hermann Göring, Hans Frank en Julius Streicher. De jonge psychiater probeerde door middel van de gesprekken te weten komen hoe zij tot hun misdaden kwamen waarvoor ze in Neurenberg terecht stonden. Waren zij geesteszieke moordenaars, hadden gebeurtenissen in hun jeugd of volwassen leven hen tot hun daden gebracht of was er op de geestesgesteldheid van de mannen eigenlijk niets aan te merken? De antwoorden op deze vragen en zijn andere waarnemingen bleven bewaard in Goldensohns notitieboekjes, maar werden pas in 2004 gepubliceerd in het zeer leesbare boek “Neurenberg-gesprekken".

In de oorspronkelijk Franse documentaire “The Secret Neurenberg Notebooks" wordt een beknopt beeld geschetst van het werk van Leon Goldensohn als gevangenispsychiater in Landsberg van januari tot juli 1946. Hoewel hij veel meer verdachten sprak, worden er slechts vier personen uitgelicht. Behalve het eerder genoemde drietal behoort ook getuige Rudolf Höss, de kampcommandant van Auschwitz, tot de personen die behandeld worden (op de hoes van de DVD wordt hij verward met Rudolf Hess, Hitlers plaatsvervanger). Door middel van nagespeelde gesprekken, die in het Duits en Engels worden gevoerd, wordt een indruk gegeven van wat de psychiater met zijn “patiënten" besprak. Heel opmerkelijk zijn de bevindingen van Goldensohn voor de hedendaagse kijker niet. Klinisch gezien mankeerde er aan de geestesgesteldheid van de mannen niets. Een psychiatrische stoornis lag dus niet ten grondslag aan hun daden. Göring en Frank beschikten zelfs over een opvallend hoog IQ. Bij Julius Streicher constateerde Goldensohn enkel dat hij onverwerkte seksuele problemen had die hadden geleid tot zijn rabiate antisemitisme.

Eigenlijk waren de mannen menselijker dan de manier waarop ze toentertijd in de algemene opinie voorgesteld werden. In plaats van door moordzuchtigheid werden ze geleid door heel algemene drijfveren. Zo waren het bij Göring macht- en hebzucht die hem dreven. Kampcommandant Höss voerde slechts kritiekloos bevelen uit, zoals hij gewend was uit de tijd dat hij tijdens de Eerste Wereldoorlog aan het front vocht en daarna in een Freikorps actief was. Ook Frank verschuilde zich tijdens de gesprekken met de psychiater achter de bevelen van Hitler. Hij had nooit gewild dat het met de misdaden van nazi-Duitsland zo uit de hand zou lopen. Geloofwaardig of niet, net zo min als de andere mannen kwam Frank op Goldensohn over als een sadistische moordenaar. Het is geen baanbrekende conclusie, want over de banaliteit van de daders is de afgelopen decennia volop geschreven. Desalniettemin wordt in deze korte documentaire voor een breed publiek, dat het boek van Goldensohn nog niet gelezen heeft, nog eens duidelijk uitgelegd dat het Derde Rijk niet bestuurd werd door gekken of monsters, maar door doorsnee mensen. Om herhaling te voorkomen blijft het belangrijk deze onaangename boodschap te benadrukken.