“Hoe kon het gebeuren?” Deze vraag blijft de gemoederen nog altijd bezig houden als het Derde Rijk ter sprake komt. Het is moeilijk te begrijpen hoe een geciviliseerd, democratisch land in korte tijd kon veranderen in een dictatuur die de wereld in een oorlog stortte en verantwoordelijk was voor een systematische genocide van een nooit eerder vertoonde omvang. Over geen andere periode zijn zoveel boeken geschreven. Hierin worden verklaringen gegeven voor de desastreuze gedaanteverandering van Duitsland. Richard Overy voegt met “Kroniek van het Derde Rijk” een nieuwe publicatie toe. Hij geeft een overzicht van de belangrijkste gebeurtenissen uit het twaalfjarige bestaan van nazi-Duitsland en beschrijft hij de ontstaansgeschiedenis en de nalatenschap van het Derde Rijk. Dit met als doel om lezers te helpen te begrijpen hoe het zo ver heeft kunnen komen.

Richard Overy is geen onbekende voor de lezers van boeken over de Tweede Wereldoorlog en de nazi-periode. De in 1947 geboren Britse historicus publiceerde een hele reeks aan publicaties over deze tijdsperiode. Boeken van hem die in het Nederlands vertaald werden zijn onder andere: “Dictators”, “Waarom de geallieerden wonnen”, “Ruslands oorlog” en “De verhoren - de nazi-elite ondervraagd”. Hij kreeg veel lof voor zijn boeken en ook over zijn nieuwste boek is niets negatiefs te zeggen. Het is logisch opgebouwd in zeven hoofdstukken die elk een verschillende tijdsperiode behandelen. In de eerste drie hoofdstukken behandelt Overy de periode van 1923 tot 1939, oftewel van Hitlers mislukte putsch tot het begin van de oorlog. De daarop volgende hoofdstukken gaan over de Tweede Wereldoorlog, in het bijzonder over de Duitse overwinningen tussen 1939 en 1941 en de ondergang van het Derde Rijk.

Terwijl veel overzichten van het Derde Rijk niet verder gaan dan 1945, voegt Overy een nabeschouwing toe over het Duitsland van na de oorlog. Behalve het proces van Neurenberg, het denazificatiebeleid en de Duitse tweedeling en hereniging, beschrijft hij hoe er in de loop der tijd in Duitsland omgegaan werd met het verleden. Na jarenlang zwijgen wilden nieuwe generaties antwoorden. Overy legt bijvoorbeeld uit welke invloed het controversiële boek “Hitlers gewillige beulen” heeft gehad op het debat in Duitsland over de rol van de Duitse burgers bij de Holocaust. Het is een interessante afsluiting waarin Overy toont welke blijvende invloed het verleden heeft op het heden. Ter sprake brengt hij ook de nog immer aanhoudende fascinatie voor het Derde Rijk, vooral buiten Duitsland. Hij schrijft: “Het Derde Rijk is het symbool geworden voor het vermogen van de mens om grotesk geweld te gebruiken tegen andere mensen, en op een schaal die nog steeds moeilijk te bevatten of verklaren valt, ondanks de oorlogen en volkenmoorden in de zeventig jaar daarna.”

Nieuwe informatie biedt Overy in zijn nieuwste boek niet, maar dat is ook niet de bedoeling van een kroniek. Alle belangrijke gebeurtenissen worden door hem chronologisch behandeld, aangevuld met korte biografieën van de belangrijkste personen en beschrijvingen van overige relevante onderwerpen, variërend van het Volksgerechthof tot de vergeldingswapens. Interessant zijn ook de toegevoegde fragmenten uit officiële documenten en persoonlijke verhalen. Opgenomen zijn bijvoorbeeld een rapport van de Sicherheitsdienst over de stemming in Duitsland na de nederlaag bij Stalingrad, een persoonlijk verslag van de gruwelen in Hamburg na een geallieerd bombardement en een ooggetuigenis van een gevangene uit Auschwitz-Birkenau. Het boek is rijkelijk geïllustreerd, ook met enkele paginagrote foto’s. Dit alles maakt het een goed verzorgd en gevarieerd naslagwerk, geschikt voor de (jongere) lezer die voor het eerst een toegankelijk en beknopt overzicht wil krijgen van de geschiedenis van het Derde Rijk of voor de (oudere) lezer die zijn of haar kennis nog eens goed wil bijspijkeren. Het geeft de lezer antwoord op de vraag hoe Hitler aan de macht heeft kunnen komen en hoe hij een genocidale en oorlogszuchtige dictatuur heeft kunnen vestigen, waarmee hij Duitsland tot op de rand van de afgrond bracht.