TracesOfWar heeft uw hulp nodig! Elke euro die u bijdraagt steunt enorm in het voortbestaan van deze website. Ga naar stiwot.nl en doneer!

Zitting 29-01-1946

De PRESIDENT: Meneer Dubost, kunt u het Tribunaal zeggen of de getuige, die u gaat oproepen ons bewijzen gaat leveren die verschillen van de bewijzen die al gegeven zijn? Ik herinner u eraan, dat we met het Franse document, waarvan we goede nota zullen nemen -een lijvig document, ik ben het nummer vergeten, 321 geloof ik dat het is- Document RF-312, al een heel grote hoeveelheid bewijsmateriaal hebben over de toestanden in concentratiekampen. Zal de getuige die u gaat oproepen enig nieuw bewijsmateriaal inbrengen?
M. DUBOST: Heren rechters, de getuige die wij gaan oproepen zal verklaringen afleggen over een aantal medische experimenten waarvan hij getuige is geweest. Hij heeft zelfs bepaalde documenten overlegd.
De PRESIDENT: Zijn deze experimenten waarover de getuige gaat spreken, allemaal opgenomen in document RF-321?
M. DUBOST: Er wordt naar verwezen, maar niet tot in detail over gerapporteerd. Bovendien zal ik, gezien het belang dat wordt gehecht aan verklaringen van Franse getuigen met betrekking tot de kampen, mijn werk sterk beperken en het voorlezen van het gedocumenteerde bewijsmateriaal achterwege laten; het merendeel ervan zal ik inbrengen nadat deze getuigen zijn gehoord.
De PRESIDENT: U kunt uw getuige oproepen, maar probeer het niet te lang te laten duren.
M. DUBOST: Ik zal mijn best doen, meneer de President.
De PRESIDENT: Wat is uw naam?
Dr. ALFRED BALACHOWSKI: (getuige) Alfred Balachowski.
De PRESIDENT: Bent u Fransman?
BALACHOWSKI: Fransman.
De PRESIDENT: Wilt u mij deze eed nazeggen: Zweert u te getuigen zonder haat of nijd, de waarheid te zeggen, de hele waarheid en niets dan de waarheid?
(getuige herhaalt de eed in het Frans).
Wilt u uw hand opsteken en zeggen: Dat zweer ik.
BALACHOWSKI: Dat zweer ik.
De PRESIDENT: U kunt gaan zitten, als u dat wilt.
M. DUBOST: Uw naam is Balachowski, Alfred B-a-l-a-c-h-o-w-s-k-i?
BALACHOWSKI: Dat is juist.
M. DUBOST: U bent hoofd van een laboratorium van het Instituut Pasteur in Parijs?
BALACHOWSKI: Dat is juist.
M. DUBOST: U woont in Viroflay? U bent op 15 augustus 1909 in Korotcha in Rusland geboren?
BALACHOWSKI: Dat is juist.
M. DUBOST: U bent Fransman?
BALACHOWSKI: Ja.
M. DUBOST: Van geboorte?
BALACHOWSKI: Russisch van geboorte, Frans door naturalisatie.
M. DUBOST: Wanneer bent u genaturaliseerd?
BALACHOWSKI: 1932.
M. DUBOST: Bent u op 16 januari 1944 gedeporteerd nadat u op 2 juli 1943 gearresteerd bent. Hebt u 6 maanden in de gevangenis gezeten, eerst in Fresnes, toen in Compiègne? Bent u daarna overgebracht naar Kamp Dora?
BALACHOWSKI: Dat is correct.
M. DUBOST: Kunt u ons snel vertellen wat u over het Kamp Dora weet?
BALACHOWSKI: Het Kamp Dora ligt 5 kilometer ten noorden van de stad Nordhausen, in zuid Duitsland. Het kamp werd door de Duitsers beschouwd als een geheime afdeling, een Geheimkommando; gevangenen die daar verbleven kwamen er nooit meer uit. Dit Geheimkommando had tot taak het vervaardigen van de V-1 en de V-2, de "Vergeltungswaffen", de vliegende bommen die Duitsland op Engeland afstuurde. Daarom was Dora een Geheimkommando. Het kamp was in tweeën verdeeld, het buitenste deel bevatte een derde van het totaal aantal gevangenen in het kamp, het resterende deel bevond zich in de ondergrondse fabriek. Dora was dus een ondergrondse fabriek voor het vervaardigen van de V-1 en de V-2. Ik kwam op 10 februari 1944 in Dora aan vanuit Buchenwald.
M. DUBOST: Wilt u alstublieft langzamer spreken? U kwam in Dora aan vanuit Buchenwald op..?
BALACHOWSKI: Op 10 februari 1944, dat was in een periode waarin het leven in Dora bijzonder hard was.
Op 10 februari werden we met 76 man in een grote Duitse vrachtwagen geladen. We werden gedwongen te knielen, vier SS bewakers zaten op de stoelen voor in de vrachtwagen. We konden niet allemaal knielen, omdat we met te veel waren en zo gauw dus iemand zijn hoofd oprichtte kreeg hij een klap met de kolf van een geweer zodat in de loop van onze vier uur durende reis velen van ons gewond raakten.
Na onze aankomst in Dora brachten we een hele dag en nacht, zonder voedsel door in de kou en in de sneeuw, wachtend op al die formaliteiten bij inschrijving in het kamp -formulieren invullen met naam en achternaam, enzovoort.
In vergelijking met Buchenwald troffen we in Dora een aanzienlijke verandering aan, want de algehele leiding van het kamp was toevertrouwd aan een speciale groep gevangenen die allemaal misdadigers waren. Deze misdadigers waren onze blokleiders, brachten ons onze soep en zorgden voor ons. In tegenstelling tot de politieke gevangenen die een rode driehoek droegen, onderscheidden deze misdadigers zich door een groene driehoek met daarop een zwarte S. We noemden ze de S mannen (Sicherungsverband). Het waren mensen die al lang voor de oorlog door Duitse rechtbanken waren veroordeeld wegens misdaden en die in plaats van na het uitzitten van hun straf niet naar huis werden gestuurd maar levenslang in concentratiekampen werden vastgehouden om toezicht te houden op de andere gevangenen. Onnodig te zeggen dat dat soort gevangenen, die misdadigers met die groene driehoeken, asociale mensen waren. Soms hadden ze vijf, tien of zelfs twintig jaar in de gevangenis gezeten en daarna vijf of tien jaar in een concentratiekamp. Deze asociale paria's hadden geen enkele hoop meer ooit nog het concentratiekamp uit te komen. Deze misdadigers hadden echter, dankzij de steun en samenwerking die ze van de SS kampleiding kregen, nu de kans op een carrière. Deze carrière bestond uit het beroven van andere gevangenen en het bij de anderen eruit persen van de hoogst mogelijke prestatie, die door de SS werd geëist. Ze sloegen ons van 's ochtends tot 's avonds. We moesten om vier uur 's ochtends opstaan en moesten binnen vijf minuten klaarstaan in de ondergrondse slaapzalen waar we zonder ventilatie, in smerige lucht, in ruimten zo groot als deze zaal, met 3.000 tot 3.500 gevangenen opeen gepakt zaten. Er stonden vijf rijen met britsen met rottende stromatrassen. Nieuwe matrassen werden nooit uitgereikt. We kregen maar vijf minuten om op te staan want we gingen geheel gekleed naar bed. We konden nauwelijks slapen want er werd steeds heen en weer gelopen en er vonden bij de gevangenen allerlei diefstallen plaats. Bovendien was het onmogelijk te slapen want we waren overdekt met luizen; het hele kamp was vergeven van het ongedierte. Het was bijna onmogelijk om van de luizen af te komen. In vijf minuten moesten we in de tunnel in het gelid staan en naar een bepaalde plek marcheren.
De PRESIDENT: (tot de getuige) Een moment graag. Meneer Dubost, u zei dat u deze getuige wilde oproepen vanwege experimenten. Hij geeft ons nu alle details over het kampleven, die we bij diverse andere gelegenheden al gehoord hebben.
M. DUBOST: Tot nu toe heeft niemand het over Kamp Dora gehad, Edelachtbare.
De PRESIDENT: Jawel, maar in ieder kamp waarover we hebben gehoord vonden, volgens de getuigen die zijn opgeroepen, dezelfde soort wreedheden plaats, niet waar?
U wilde deze getuige oproepen omdat hij het zou gaan hebben over experimenten.
M. DUBOST: Als het Tribunaal ervan overtuigd is dat in alle kampen hetzelfde regime heerste dan is mijn punt bewezen en zal de getuige nu zijn verklaringen afleggen over de experimenten in Kamp Buchenwald. Ik wilde echter aantonen dat alle Duitse kampen hetzelfde waren. Ik denk dat dat nu wel bewezen is.
De PRESIDENT: Als u dat had willen bewijzen dan zou u een getuige uit ieder kamp moeten oproepen en daar zijn er honderden van.
M. DUBOST: Deze vraag moet worden bewezen want het is de eenvormigheid van het systeem dat deze beklaagden schuldig maakt. In elk kamp was er een verantwoordelijk persoon die de kampcommandant was. Maar we voeren hier geen proces tegen de kampcommandant maar tegen de beklaagden hier op de tribune en we voeren een proces vanwege ....
De PRESIDENT: Ik heb u al duidelijk gemaakt dat er nog nauwelijks kruisverhoor heeft plaats gevonden en ik heb u gevraagd of deze getuige zich zo veel mogelijk wil beperken tot het onderwerp experimenten.
M. DUBOST: De getuige zal zich, volgens de wens van het Tribunaal, beperken tot experimenten in Buchenwald. Het Tribunaal zal de eenheid van behandeling in alle Duitse interneringskampen als bewezen beschouwen. (hij wendt zich tot de getuige)
Wilt u nu getuigenis afleggen over de misdadige praktijken van de medische dienst van de SS in de kampen, misdadige praktijken in de vorm van wetenschappelijke experimenten.
BALACHOWSKI: Ik werd op 1 mei 1944 naar Buchenwald teruggeroepen en in Blok 50 geplaatst, wat in feite een fabriek was voor de productie van vaccins tegen exanthematische typhus. Ik werd vanuit Dora teruggeroepen naar Buchenwald omdat de kampleiding erachter was gekomen dat ik een specialist ben in dit soort onderzoek en ze wilden dus van mijn diensten gebruik maken bij de vervaardiging van vaccins in Blok 50. Ik was er echter tot op het laatste moment niet van op de hoogte.
Ik kwam op 1 mei 1944 in Blok 50 aan en bleef daar tot aan de bevrijding van het kamp op 11 april 1945.
Blok 50, waar de vaccins werden gemaakt, stond onder leiding van SS-Sturmbannführer Schuler, een dokter met de rang van Sturmbannführer. Hij stond aan het hoofd van het blok en was verantwoordelijk voor de vervaardiging van de vaccins. Deze Sturmbannführer Schuler stond ook aan het hoofd van een ander blok in Kamp Buchenwald. Dat andere blok was Blok 46, het beruchte blok voor experimenten, waar gevangenen werden gebruikt als proefkonijn. De Blokken 46 en 50 stonden onder leiding van één bureau, dat was de "Geschäftszimmer." Alle archieven, alle documenten met betrekking tot de experimenten -ook die van Blok 50- werden naar de Geschäftszimmer gestuurd, zeg maar het kantoor van blok 50.
De secretaris van Blok 50 was een Oostenrijkse politieke gevangene, mijn vriend Eugene Kogon. Hij en een paar andere kameraden waren dus in de gelegenheid om alle archieven, die ze onder zich hadden, door te kijken. Daarom wisten ze precies wat er zich elke dag afspeelde in Blok 50, ons blok, maar ook in Blok 46. Ik was in staat zelf de meeste archieven van Blok 46 in handen te krijgen en zelfs het boek waarin de experimenten werden vermeld, is bewaard gebleven. Het is in ons bezit en doorgestuurd naar de Psychologische Dienst van de Amerikaanse strijdkrachten.
In dit boek werden alle experimenten genoteerd die in Blok 46 werden gedaan. Blok 46 werd in oktober 1941 opgezet door een commissie van de medische dienst van de Waffen-SS en we vinden onder de leidinggevenden een aantal namen, want dit blok viel onder Versuchsabteilung 5 van het Oberkommando van de Waffen-SS in Leipzig. Inspecteur Mrugowski, een SS-Obergruppenführer, stond aan het hoofd van deze afdeling. De commissie die Blok 46 opzette bestond uit de volgende leden: Dr. Genzken, SS-Obergruppenführer; Dr. Poppendieck, SS-Gruppenführer en tenslotte vinden we onder de namen ook die van Dr. Handloser van de Wehrmacht en de militaire academie in Berlijn, die ook in verband gebracht werd met de eerste experimenten op mensen. In deze commissie zaten dus leden van de SS en ook Dr. Handloser. De experimenten zelf werden door Sturmbannführer Schuler uitgevoerd, maar alle orders en aanwijzingen met betrekking tot de verschillende experimenten, waar ik het nog over zal hebben, werden door Leipzig uitgevaardigd, dat wil zeggen, door de Versuchabteilung van de Waffen-SS. Er was dus geen persoonlijk initiatief van de kant van Schuler noch van de kampleiding.
Wat de experimenten betreft, alle orders kwamen direct van het OKW in Berlijn. Onder deze experimenten, die we stap voor stap konden volgen (sommige althans) door middel van de dossiers, de resultaten, de registratienummenrs van de mensen die werden opgenomen in en ontslagen uit Blok 46, waren ten eerste diverse experimenten met exanthematische typhus; ten tweede experimenten met verbrandingen door fosfor; ten derde experimenten met uithongering, oedeem of avitaminose en tenslotte kan ik u vertellen over experimenten op het gebied van de forensische geneeskunde. We hebben dus vijf verschillende soorten experimenten.
M. DUBOST: Waren de mannen die aan deze experimenten werden blootgesteld vrijwilligers?*
BALACHOWSKI: De mensen die aan experimenten werden blootgesteld werden niet alleen uit het Kamp Buchenwald geronseld maar ook buiten het kamp. Het waren geen vrijwilligers; in de meeste gevallen wisten ze niet eens dat ze voor experimenten gebruikt zouden gaan worden totdat ze Blok 46 binnen gingen. Het ronselen vond plaats onder criminelen, misschien om op die manier hun grote aantal te verminderen. Maar het ronselen vond ook plaats onder politieke gevangenen en ik moet benadrukken dat er ook recruten voor Blok 46 vanuit Russische krijgsgevangenen kwamen. Onder de politieke gevangenen en krijgsgevangenen die in blok 46 voor experimenten werden gebruikt, waren de Russen altijd in de meerderheid om de volgende redenen: Van alle gevangenen die in concentratiekampen konden overleven waren het de Russen die de grootste lichamelijke weerstand hadden, waarschijnlijk groter dan die van Fransen of van andere west-Europese volken. Ze konden honger en een slechte behandeling veel beter verdragen en vertoonden over het algemeen gezegd in alle opzichten meer lichamelijke weerstand. Om deze bijzondere reden werden Russische poitieke gevangenen in grotere aantallen gerecruteerd voor experimenten dan anderen. Er bevonden zich echter ook andere nationaliteiten onder, in het bijzonder Fransen. Ik zou nu willen ingaan op bijzonderheden van de experimenten zelf.*
M. DUBOST: Ga alstublieft niet te diep in op bijzonderheden, want wij zijn geen specialisten.. Het is voor ons voldoende te weten dat deze experimenten werden uitgevoerd met volledige minachting voor enige vorm van menselijkheid en op niet-vrijwillige basis. Wilt u voor ons de afschuwelijke aard van deze experimenten beschrijven en hun resultaten.
BALACHOWSKI: De experimenten die in Blok 46 werden gedaan dienden ongetwijfeld een medisch doel maar hadden voor het grootste deel niets met wetenschap te maken. Daarom kunnen ze nauwelijks proeven worden genoemd. De mensen werden gebruikt om de effecten van medicijnen, gifstoffen en bacterieculturen te observeren. Ik neem als voorbeeld het gebruik van een vaccin tegen exanthematische typhus. Om dit vaccin te maken moet men culturen van typhusbacterieën hebben. Voor de proeven zoals die in het Instituut Pasteur en vergelijkbare instellingen over de hele wereld worden gedaan, zijn die culturen niet nodig omdat er altijd patiënten met typhus kunnen worden gevonden voor monsters geïnfecteerd bloed. Hier ging dat heel anders. Op grond van rapporten en de kaart die u in handen heeft kunnen we in Blok 46 12 verschillende culturen typhusbacterieën vaststellen, gemerkt met de letters BU -voor Buchenwald- en genummerd Buchenwald 1 tot Buchenwald 12. Er werd voortdurend een voorraad van deze culturen in Blok 46 aangehouden door middel van het besmetten van gezonde personen door geïnfecteerden, dit gebeurde door kunstmatig inbrengen van typhusbacterieën per intraveneuze injectie met 0.5 tot 1 cc geïnfecteerd bloed dat op het hoogtepunt van de ziekte bij een patiënt werd afgenomen. Het is algemeen bekend dat het kunstmatig inbrengen van typhusbacterieën per intraveneuze injectie zonder uitzondering tot de dood leidt. Daarom stierven al deze mannen die gedurende de hele tijd dat deze culturen nodig waren -van oktober 1942 tot aan de bevrijding van het kamp- en die voor deze bacterieculturen waren gebruikt; we hebben 600 slachtoffers geteld die werden opgeofferd alleen maar voor het kweken van typhus bacterieën.
M. DUBOST: Ze werden letterlijk vermoord om typhusbacterieën in leven te houden?
BALACHOWSKI: Ze werden letterlijk vermoord om typhusbacterieën in leven te houden. Daarnaast werden nog andere experimenten gedaan met betrekking tot de werking van vaccins.
In 1944 werden experimenten gedaan om de werking van vaccins te testen. 150 mannen verloren bij deze experimenten het leven. De vaccins die door het Duitse leger werden gebruikt, waren niet alleen die welke in Blok 46 werden gemaakt maar waren ook afkomstig uit Italië, Denemarken en Polen en de Duitsers wilden de werking van deze verschillende vaccins vergelijken. In augustus 1944 begonnen ze dus met experimenten op 150 mannen die in Blok 46 werden opgesloten. Hier moet ik u vertellen hoe men in Blok 46 werkte. Het lag geheel afgelegen en was omgeven met prikkeldraad. De gevangenen kwamen nooit op appêl en mochten niet naar buiten. Alle ramen werden dichtgehouden en de ruiten waren van melkglas. Geen enkele onbevoegde kon het Blok betreden. Een Duitse politieke gevangene had de leiding over het Blok. Deze gevangene was Kapo Dietzsch, een asociaal figuur die al 20 jaar in gevangenissen en kampen had doorgebracht en samenwerkte met de SS. Hij was het die de injecties gaf en op bevel mensen executeerde. Vreemd genoeg waren er wapens in het blok aanwezig, automatische pistolen en handgranaten om een mogelijke opstand, buiten of binnen het blok neer te slaan. Ik kan u ook vertellen dat op een bestelbon van Blok 46 die naar het kantoor in Blok 50 werd gestuurd, gevraagd werd om drie dwangbuizen voor gebruik bij diegenen die weigerden zich te laten inenten.
Ik kom nu terug op de experimenten met typhusvaccins. U zult zien hoe deze werden uitgevoerd.
De 150 gevangenen werden in twee groepen gesplitst: zij die zouden worden gebruikt als controlegroep en zij die voor de de testen zouden worden gebruikt. De laatsten werden gevaccineerd met de verschillende vaccins die getest moesten worden. De controlegroep kreeg geen enkele vaccinatie. Daarna, na vaccinatie van de testgroep, werd iedereen die voor deze test was uitgekozen, -beide groepen dus- ingeënt met typhus bacterieën -altijd per intraveneuze injectie.
Degenen die niet waren gevaccineerd -de controlegroep- stierven ongeveer twee weken na de inenting -ongeveer de tijd die verloopt tot de ziekte zich tot een dodelijk niveau ontwikkelt. Wat de anderen betreft, het tijdstip van hun dood hing af van de doelmatigheid van het vaccin dat ze toegediend hadden gekregen. Sommigen vaccins vertoonden uitstekende resultaten, met weinig sterfgevallen dus, -dat was het geval bij de Poolse vaccins. Bij andere traden in tegendeel veel meer sterfgevallen op. Na afsluiting van de experimenten mochten de overlevenden, volgens de heersende gewoonte in Blok 46, niet in leven blijven. Alle overlevenden van deze experimenten werden in Blok 46 "geliquideerd" en vermoord volgens de gangbare methode die sommige van mijn kameraden al voor u hebben beschreven, namelijk door injecties rechtstreeks in het hart met phenol. Intracardiale injecties met 10 cc zuivere phenol was de gebruikelijke wijze van uitroeien in Buchenwald."
De PRESIDENT: We zijn niet echt geïnteresseerd in de bijzonderheden van die injecties.
BALACHOWSKI: Wilt u dat herhalen?
De PRESIDENT: Zoals ik heb gezegd, we zijn niet echt geïnteresseerd in de hoeveelheden die met die injecties werden gegeven en wilt u zich alstublieft niet met dergelijke details bezig houden?
M. DUBOST: Probeert u maar de getuige zich te laten beperken.
BALACHOWSKI: Ik wil het nu hebben over andere bijzonderheden die u zouden kunnen interesseren. Het zijn experimenten van psychotherapeutische aard, het gebruik van chemische producten om typhus te genezen, in Blok 46, onder dezelfde omstandigheden als zonet. Duitse fabrieken verleenden hun medewerking bij deze experimenten, in het bijzonder I.G. Farben die een aantal medicamenten voor gebruik bij experimenten in Blok 46 ter beschikking stelde. Onder de professoren die deze medicamenten ter beschikking stelden, wetend dat ze in Blok 46 voor experimentele doeleinden zouden worden gebruikt, was Professor Lautenschlidger uit Frankfurt.
Tot zover over typhus.
Ik kom nu aan experimenten met fosfor die werden gedaan op personen van Russische afkomst in het bijzonder. In Blok 46 werden bij Russische krijgsgevangenen brandwonden veroorzaakt door middel van fosfor om de volgende reden. Bepaalde bommen die door Geallieerde vliegers boven Duitsland werden afgeworpen, veroorzaakten bij burgers en militairen brandwonden die moeilijk genazen. Als gevolg daarvan probeerden de Duitsers een hele serie geneesmiddelen te vinden waardoor deze brandwonden sneller zouden genezen. Dus werden in Blok 46 proeven gedaan op Russische krijgsgevangenen bij wie kunstmatig brandwonden werden veroorzaakt met fosforproducten en die dan werden behandeld met de diverse medicijnen die door de Duitse chemische industrie ter beschikking waren gesteld.
Nu wat betreft experimenten met sexuele hormonen.....
M. DUBOST: Wat was het resultaat van deze experimenten?
BALACHOWSKI: Al deze experimenten eindigden met de dood.
M. DUBOST: Altijd met de dood? Elk experiment staat dus gelijk met een moord waarvoor de hele SS gezamenlijk verantwoording draagt?
BALACHOWSKI: Degenen die deze instelling oprichtten zijn verantwoordelijk.
M. DUBOST: Dat is dus de SS als geheel en de Duitse medische dienst in het bijzonder?
BALACHOWSKI: Beslist, want de orders kwamen van Versuchsabteilung 5. De SS was verantwoordelijk omdat de orders door die dienst in Leipzig werden uitgevaardigd en daarom afkomstig waren van het opperbevel van de Waffen-SS.
M. DUBOST: Wat waren de resultaten van de experimenten met sexuele hormonen?
BALACHOWSKI: Die waren minder serieus. Bovendien waren het vanuit wetenschappelijk standpunt belachelijke experimenten. Er waren in Buchenwald een aantal homosexuelen, met andere woorden, mannen die door Duitse rechtbanken voor dit vergrijp waren veroordeeld. Ze werden naar concentratiekampen gestuurd, in het bijzonder naar Buchenwald, en moesten zich onder de andere gevangenen mengen.
M. DUBOST: In het bijzonder met de zogenoemde politieke gevangenen, die in werkelijkheid patriotten waren?
BALACHOWSKI: Met alle soorten gevangenen.
M. DUBOST: Ze waren allemaal in het gezelschap van deze Duitsers?
BALACHOWSKI: Ja, ze droegen een roze driehoek ter onderscheiding.
M. DUBOST: Was het dragen van deze driehoek een goed georganiseerd systeem of bestond er in tegendeel veel verwarring over de indeling?
BALACHOWSKI: In het begin, voor mijn komst was er, naar ik gehoord heb orde en regelmaat met betrekking tot driehoekige badges; maar toen ik in Buchenwald aankwam, in januari 1944 heerste er de grootste verwarring rond die badges en sommige gevangenen droegen er helemaal geen.
M. DUBOST: Of droegen ze soms badges van een andere groep dan hun eigen?
BALACHOWSKI: Ja, dit was het geval bij veel Fransen die naar Buchenwald werden gestuurd omdat het gewone misdadigers waren en die uiteindelijk de rode driehoek van politieke gevangenen droegen.
M. DUBOST: Welke kleur had de driehoek die gewone Duitse misdadigers droegen?
BALACHOWSKI: Die hadden een groene driehoek.
M. DUBOST: Droegen die uiteindelijk geen rode driehoek?
BALACHOWSKI: Nee, want die hadden meer privileges dan de anderen en ze droegen die groene driehoek heel opvallend.
M. DUBOST: En in de werkploegen?
De PRESIDENT: We hebben begrepen dat het allemaal door elkaar liep.
M. DUBOST: Het zal het Tribunaal niet ontgaan zijn dat deze vragen worden gesteld om andere vragen te ontkrachten, die vanmorgen door de Verdediging zijn gesteld met als doel, niet het Tribunaal maar de getuige in verwarring te brengen.
BALACHOWSKI: Ik herhaal dat het één grote smeltkroes van nationaliteiten en soorten gevangenen was.
De PRESIDENT: Dat is precies wat hij gezegd heeft, dat die badges volledig door elkaar lagen.
M. DUBOST: Ik denk dat de verklaring van deze tweede getuige op dit punt voor het Tribunaal beslist verhelderend mag zijn, wat de Verdediging ook mag doen om ons te misleiden.
(hij wendt zich tot de getuige) Weet u iets over het lot van getatoeëerde mannen?
BALACHOWSKI: Ja, zeker.
M. DUBOST: Wilt u ons alstublieft vertellen wat u daarover weet?
BALACHOWSKI: Getatoëerde menselijke huid werd in Blok 2 bewaard, dat werd in Buchenwald het Pathologieblok genoemd.
M. DUBOST: Was er veel getatoëerde menselijke huid in Blok 2?
BALACHOWSKI: Er was altijd getatoëerde menselijke huid in Blok 2. Ik kan niet zeggen of het er veel waren want die gingen voortdurend in en uit, maar er was niet alleen getatoëerde menselijke huid maar ook gelooide, alleen gelooid, niet getatoëerd.
M. DUBOST: Werden er mensen gevild?
BALACHOWSKI: Ze verwijderden de huid en looiden die dan.
M. DUBOST: Wilt u verder getuigen over dit onderwerp?
BALACHOWSKI: Ik zag SS'ers uit Blok 2, het pathologieblok, komen met gelooide huiden onder hun arm. Ik weet van mijn kameraden, die in pathologieblok 2 werkten, dat er bestellingen waren voor huiden; dat deze aan bepaalde bewakers ten geschenke werden gegeven en aan bezoekers die ze gebruikten om boeken in te binden.
M. DUBOST: Ons is verteld dat Koch, die er destijds aan het hoofd stond, veroordeeld is wegens deze praktijken.
BALACHOWSKI: Ik ken het geval Koch niet, dat speelde zich af voordat ik naar het kamp kwam.
M. DUBOST: Dus zelfs nadat hij vertrokken was, waren er nog steeds gelooide en getatoëerde huiden?
BALACHOWSKI: Ja, er waren voortdurend gelooide en getatoëerde huiden en toen het kamp door de Amerikanen werd bevrijd op 11 april 1945, vonden ze gelooide en getatoëerde huiden in het kamp, in blok 2.
M. DUBOST: Waar werden deze huiden gelooid?
BALACHOWSKI: Deze huiden werden in Blok 2 gelooid en misschien ook in de crematoria die niet ver van Blok 2 aflagen.
M. DUBOST: Dus, volgens uw getuigenis was het een normale procedure die zelfs na de executie van Koch werd voortgezet?
BALACHOWSKI: Ja, deze praktijken gingen door maar ik weet niet in welke mate.
M. DUBOST: Bent u getuige geweest van inspecties door Duitse autoriteiten in het kamp en zo ja, wie waren deze mensen?
BALACHOWSKI: Ik kan u wel iets vetellen over Dora met betrekking tot zulke bezoeken.
M. DUBOST: Neem me niet kwalijk, ik wil u nog één ding vragen over die huiden. Weet u iets over de veroordeling van Koch?
BALACHOWSKI: Ik heb van mijn oude kameraden, die op dat tijdstip in het kamp waren, geruchten en verhalen over Koch's veroordeling gehoord. Ik ben er persoonlijk niet bij geweest.
M. DUBOST: Laat maar. Het is voor mij voldoende om te weten dat er na zijn veroordeling nog steeds menselijke huid werd getatoëerd en gelooid.
BALACHOWSKI: Precies.
M. DUBOST: Dat verklaart u uitdrukkelijk?
BALACHOWSKI: Absoluut. Zelfs na zijn veroordeling zagen we nog steeds gelooide en getatoëerde menselijke huid.
M. DUBOST: Wilt u ons nu vertellen wat voor bezoeken aan het kamp werden gebracht door Duitse autoriteiten en wie deze mensen waren?
BALACHOWSKI: Contacten tussen de buitenkant -dat wil zeggen Duitse burgers en zelfs Duitse soldaten- en de binnenkant van het kamp waren mogelijk doordat er mensen vertrokken of doordat sommige politieke gevangenen van de SS verlof kregen om tijd bij hun familie door te brengen en omgekeerd brachten leden van de Wehrmacht bezoeken aan het kamp. In Blok 50 kregen we bezoek van kadetten van de Luftwaffe. Deze Luftwaffe kadetten, leden van de reguliere Duitse strijdkrachten, liepen door het kamp en konden bijna alles zien wat daar gebeurde.
M. DUBOST: Wat kwamen ze in Blok 50 doen?
BALACHOWSKI: Ze kwamen alleen maar de apparatuur bekijken, op uitnodiging van Sturmbannführer Schuler. We kregen diverse bezoeken.
M. DUBOST: Wat was dat voor apparatuur?
BALACHOWSKI: Apparatuur voor de vervaardiging van vaccins, laboratorium apparatuur.
M. DUBOST: Dank u.
BALACHOWSKI: Er waren ook nog andere bezoeken en een paar Duitse Rode Kruis zusters bezochten het blok in oktober 1944.
M. DUBOST: Kent u de namen van de Duitsers die het kamp bezochten?
BALACHOWSKI: Ja, zulke mensen als de Kroonprins van Waldeck Pyrmont, hij was Obergruppenführer in de Waffen-SS; het hoofd van de politie van Hessen en Thüringen, die bij verschillende gelegenheden het kamp bezocht, waaronder ook Blok 46 en Blok 50. Hij was zeer geïnteresseerd in de experimenten.
M. DUBOST: Weet u in wat voor geestestoestand de gevangenen verkeerden, kort voor hun bevrijding door Amerikaanse troepen?
BALACHOWSKI: De gevangenen in het kamp verwachtten de bevrijding op ieder moment. Op 11 april 's ochtends heerste er perfecte orde en voorbeeldige discipline in het kamp. We hadden met enorme moeilijkheden en onder de grootste geheimhouding wat wapens verborgen; kisten met handgranaten en ongeveer 250 geweren, die in twee partijen waren verdeeld, een partij van 100 geweren in het hospitaal en de andere partij van zo'n 150 bij mij in Blok 50. Zo gauw de Amerikanen bij kamp Buchenwald verschenen, om ongeveer 3 uur in de middag op 11 april 1945, stelden de politieke gevangenen zich in een rij op, grepen de wapens en namen de meeste SS bewakers van het kamp gevangen, of schoten al diegenen neer die zich verzetten. Deze bewakers hadden grote moeite te ontsnappen want ze droegen rugzakken vol met spullen van gevangenen, gestolen gedurende de tijd dat ze het kamp bewaakten.
M. DUBOST: Dank u. Ik heb geen vragen meer voor deze getuige.
De PRESIDENT: Ik schors de zitting voor tien minuten.

Definitielijst

Kapo
Een Kapo was een gevangene in een concentratiekamp van nazi-Duitsland in de Tweede Wereldoorlog, die als taak had op de andere gevangenen toe te zien. Een Kapo moest voor de SS het werk van de gevangenen begeleiden en hij was verantwoordelijk voor hun resultaten.
Luftwaffe
Duitse luchtmacht.

Afbeeldingen

Plattegrond KZ Mittelbau Dora Bron: Vincent van Zeijst, CC BY-SA 3.0,.

Tweede deel

De PRESIDENT: Ik heropen de zitting. Wil een van de advocaten van de beklaagden nog vragen stellen aan deze getuige?
Dr. KAUFFMANMN: Bent u gespecialiseerd in onderzoek met betrekking tot de vervaardiging van vaccins?
BALACHOWSKI: Ja, ik ben specialist op het gebied van onderzoek.
Dr. KAUFFMANN: Was naar uw mening de behandeling waaraan deze mensen werden blootgesteld, van enig nut?
BALACHOWSKI: Het was wetenschappelijk niet van belang, het diende alleen een praktisch doel. Het maakte de bepaling van de doelmatigheid van bepaalde produkten mogelijk.
Dr. KAUFFMANN: U moet daar uw eigen mening over hebben, omdat u contact had met deze mensen. Hebt u deze mensen echt gezien?
BALACHOWSKI: Ik zag deze mensen van zeer nabij want ik had in Blok 50 de leiding over een deel van de produktie van vaccins. Ik realiseerde me dus zeer goed wat voor experimenten er in Blok 46 werden gedaan en waarom. Verder realiseerde ik me ook het bijna totale gebrek aan kennis van de SS doktoren en hoe gemakkelijk het voor ons was, de vaccins voor het Duitse leger te saboteren.
Dr. KAUFFMANN: Welnu, deze mensen moeten een hoop ellende en lijden hebben ondergaan voordat ze stierven.
BALACHOWSKI: Deze mensen leden zeker erg, in het bijzonder bij bepaalde experimenten.
Dr. KAUFFMANN: Zegt u dat vanuit uw eigen ervaring of hebt u het van horen zeggen?
BALACHOWSKI: Ik heb in Blok 50 foto's gezien die in Blok 46 gemaakt zijn van fosforverbrandingen en je hoeft geen specialist te zijn om je te realiseren hoe deze mensen, waarvan het vlees tot op het bot was weggebrand, moeten hebben geleden.
Dr. KAUFFMANN: Uw geweten kwam dus in opstand tegen deze zaken?
BALACHOWSKI: Zeker.
Dr. KAUFFMANN: Ik zou u willen vragen hoe u het met uw geweten in overeenstemming kon brengen, deze bevelen op te volgen of deze mensen op een of andere manier te helpen?
BALACHOWSKI: Dat is nogal eenvoudig. Toen ik als gedeporteerde in Buchenwald aankwam, heb ik mijn kwaliteiten niet verborgen. Ik heb gewoon gezegd dat ik laborant was -iemand die geoefend is in laboratoriumwerk maar die geen bijzondere kwaliteiten heeft. Ik werd naar Dora gestuurd waar ik dankzij het SS regime in twee maanden tijd 30 kilo ben afgevallen. Ik kreeg bloedarmoede ....
Dr. KAUFFMANN: Getuige, mij interesseert alleen Buchenwald. Ik wil niets weten over Dora. Ik vroeg u alleen ....
BALACHOWSKI: Het waren de gevangenen in Buchenwald die, door hun contacten binnen het kamp de oorzaak waren van mijn terugkeer naar Buchenwald. Het was Monsieur Julien Cain, een Fransman, directeur van de Franse Nationale Bibliotheek, die mijn aanwezigheid onder de aandacht bracht van een Duitse politieke gevangene, Walter Kummelschein, die secretaris was van Blok 50. Hij vestigde de aandacht op mijn aanwezigheid zonder dat ik er in Dora over gesproken had, Fransman of specialist te zijn. Dat is de reden waarom de SS mij uit Dora terughaalde om in Blok 50 te gaan werken.
Dr. KAUFFMANN: Neem me de onderbreking niet kwalijk. We willen niet teveel over deze zaken uitweiden. Ik geloof dat alles wat u net gezegd hebt, waar is -de reden waarom u naar Dora werd gestuurd en waarom u naar Buchenwald werd teruggehaald- maar ik wil heel ergens anders heen. Ik wil u nogmaals vragen: U wist dat deze mensen praktisch martelaren waren. Is dat juist? Graag met ja of nee antwoorden.
BALACHOWSKI: Ik zal de vraag beantwoorden. Toen ik in Blok 50 aankwam wist ik nergens van, niet van het blok en niet van de experimenten. Pas later, toen ik in Blok 50 was kwam ik, via kennissen die ik in het blok maakte, beetje bij beetje op de hoogte van de experimenten.
Dr. KAUFFMANN: Prima. Nadat u achter de details van deze experimenten was gekomen, voelde u, omdat u tenslotte dokter was, geen groot medelijden met deze arme schepsels?
BALACHOWSKI: Mijn medelijden was heel groot maar het was geen kwestie van wel of geen medelijden hebben, je had de gegeven bevelen maar letterlijk op te volgen, anders werd je gedood.
Dr. KAUFFMANN: Goed. U stelt dus dat wanneer u de u gegeven bevelen op een of andere manier niet had opgevolgd, u gedood zou worden? Is dat juist?
BALACHOWSKI: Daar bestaat geen twijfel over. Aan de andere kant, mijn werk bestond uit het maken van vaccins en noch ik, noch enig andere gevangene in Blok 50 kon ooit blok 46 binnengaan en getuige zijn van de experimenten. We wisten wat er gebeurde met betrekking tot die experimenten uit de dossiers die uit Blok 46 naar Blok 50 werden gestuurd om officieel geregistreerd te worden.
Dr. KAUFFMANN: Jawel, maar ik denk niet dat het voor iemand's geweten verschil uitmaakt of hij het lijden met eigen ogen aanschouwt of dat hij uit eerste hand weet dat er in dat zelfde kamp mensen op een dergelijke manier worden vermoord. Ik kom nu aan een andere vraag ....
De PRESIDENT: Was dat een vraag die u daarnet stelde? Wilt u zich beperken tot het stellen van vragen?
BALACHOWSKI: Neem me niet kwalijk. Ik zou de laatste vraag graag willen beantwoorden.
Dr. KAUFFMANN: Het was geen vraag. Ik ga nu een andere vraag stellen.
BALACHOWSKI: Dan zou ik op die opmerking willen reageren.
Dr. KAUFFMANN: Uw antwoord interessert me niet.
BALACHOWSKI: Ik zou het toch graag willen geven.
De PRESIDENT: Beantwoordt u de vraag alstublieft.
BALACHOWSKI: Er werd overal in de kampen geleden, en niet alleen in de onderzoeksbarakken. In de quarantainebarakken, onder al die mannen die dagelijks bij honderden stierven. Er werd overal in de concentratiekampen geleden.
Dr. KAUFFMANN: Waren er geen uitdrukkelijk bevelen dat er niet over deze experimenten mocht worden gesproken?
BALACHOWSKI: Als regel werden de experimenten streng geheim gehouden. Een onvoorzichtige opmerking met betrekking tot de experimenten zou onmiddellijk de dood ten gevolge hebben. Ik moet eraan toevoegen dat maar weinigen van ons tot in bijzonderheden van deze experimenten op de hoogte waren.
Dr. KAUFFMANN: U noemde bezoeken aan het kamp, u noemde ook dat Duitse Rode Kruis zusters en leden van de Wehrmacht het kamp bezochten, dat aan politieke gevangenen verloven werden toegestaan. Was u ooit aanwezig bij een van die bezoeken aan het kamp?
BALACHOWSKI: Ja, ik was aanwezig bij die bezoeken aan het kamp waarover ik het heb gehad.
Dr. KAUFFMANN: Zagen die bezoekers in dit kamp dat er cardiale injecties werden gegeven? Of zagen de bezoekers dat er menselijke huid werd gelooid? Waren deze bezoekers getuige van enige mishandeling?
BALACHOWSKI: Ik kan deze vraag niet bevestigend beantwoorden, ik kan alleen maar zeggen dat er bezoekers in mijn blok kwamen. Ze moesten daarvoor bijna het hele kamp door. Ik weet niet waar die bezoekers voor of na hun bezoek aan mijn blok heen gingen.
Dr. KAUFFMANN: Vertelde een van uw eigen kameraden u misschien of de bezoekers deze excessen met eigen ogen zagen? Ja of nee graag.
BALACHOWSKI: Ik heb nooit gehoord dat bezoekers aanwezig waren bij experimenten of getuige waren van dergelijke excessen. Het enige wat ik met betrekking tot de gelooide huiden kan zeggen is dat ik met eigen ogen heb gezien dat SS onderofficieren of officieren -ik herinner me niet precies of het officieren of onderofficieren waren- uit Blok 2 heb zien komen met gelooide huiden onder hun arm. Maar dit waren SS'ers, geen bezoekers van het kamp.
Dr. KAUFFMANN: Wisten deze bezoekers, en in het bijzonder Rode Kruis zusters, dat deze experimenten medisch gezien volkomen nutteloos waren of wilden ze alleen maar de laboratoria en de uitrusting inspecteren?
BALACHOWSKI: Ik herhaal nogmaals dat deze bezoekers naar mijn afdeling van het laboratorium kwamen waar ze zagen wat er werd gedaan, namelijk het steriel vullen van de ampullen. Ik kan niet zeggen wat ze daarvoor of daarna zagen. Ik weet alleen dat de bezoekers waarover ik het heb, de Luftwaffe kadetten of de Rode Kruis mensen, het hele blok bezochten. Ze moeten zeker echter hebben geweten wat de bron van deze culturen was en dat er misschien mensen voor deze experimenten werden gebruikt, want er waren kaarten en grafieken aanwezig die het verloop van de culturen bij die mannen aangaven; maar dat kon ook afkomstig zijn van bloed dat eerder bij typhuspatiënten was afgenomen en niet noodzakelijk van patiënten die kunstmatig met typhus waren besmet.
Ik denk niet echt dat deze bezoekers in algemene zin onkundig waren van wreedheden in de vorm van experimenten die in blok 46 werden gedaan, maar het was voor bezoekers die het kamp binnenkwamen onmogelijk om de afschuwelijke toestanden waarin de gevangenen verkeerden niet te zien.
Dr. KAUFFMANN: Weet u misschien of mensen die met verlof gingen, ik bedoel gevangenen die toestemming kregen, tijdelijk het kamp te verlaten, over hun bevindingen binnen het kamp mochten spreken en deze ervaringen met de buitenwereld mochten delen?
BALACHOWSKI: Alle concentratiekampen waren uiteindelijk enorme doorgangskampen. De bevolking wisselde voortdurend, ze gingen van het ene kamp naar het andere. Er waren dus altijd nieuwe gezichten. Maar meestal wisten we niets van diegenen die kwamen of gingen, behalve van mensen die we voor onze arrestatie kenden of een paar andere kameraden.
Dr. KAUFFMANN: Misschien heb ik me niet duidelijk uitgedrukt. Ik bedoel het volgende: zoals u hebt gezegd werd het politieke gevangenen soms toegestaan, het kamp tijdelijk te verlaten. Wisten deze gevangenen van de excessen en als ze ervan wisten, mochten ze in de rest van Duitsland over deze experimenten spreken?
BALACHOWSKI: De politieke gevangenen (zeer weinig en allemaal Duitsers) die ooit verlof kregen waren gevangenen die de SS belangrijke functies had toevertrouwd en die al tenminste 10 jaar in het kamp zaten opgesloten. Dit was bijvoorbeeld het geval bij Karl, de Kapo, hoofd van de kantine van Kamp Buchenwald, de kantine van de Waffen-SS. Hij kreeg 14 dagen verlof om zijn gezin thuis in de stad Zeitz te bezoeken. Deze Kapo was dus 10 dagen op vrije voeten en kon zijn familie alles vertellen wat hij wilde, maar ik weet natuurlijk niet wat hij deed. Ik kan wel zeggen dat hij natuurlijk voorzichtig moest zijn. In ieder geval zaten de gevangenen die werd toegestaan het kamp te verlaten al langdurig vast, zoals ik al zei en die wisten bijna alles wat er gebeurde, inclusief de experimenten.
Dr. KAUFFMANN: Nog een laatste vraag. Als ik aanneem dat de mensen die u net beschreef ook maar iets aan hun gezinnen vertelden, zelfs onder eed van geheimhouding en de kampleiding kwam achter die loslippigheid, denkt u niet dat ze dan de doodstraf zouden krijgen?
BALACHOWSKI: Als er door de familie op die manier uit de school werd geklapt -en zulke verhalen kunnen onder kennissen rondgaan- of wanneer de SS achter zo'n loslippigheid kwam, is het wel duidelijk dat deze gevangenen de doodstraf riskeerden.
Dr. KAUFFMANN: Ik dank u wel.
De PRESIDENT: Is er een andere raadsman voor de Verdediging die vragen wil stellen?
HERR BABEL: Ja, ik heb een vraag. U verklaarde dat er wapens, 50 geweren als ik het goed heb begrepen, in Blok 46 of 50 werden binnengebracht. Wie bracht deze wapens naar binnen?
BALACHOWSKI: Wij, de gevangenen, brachten ze naar binnen en verborgen ze.
HERR BABEL: Voor welk doel?
BALACHOWSKI: Om onze huid te redden.
HERR BABEL: Ik hoorde u niet.
BALACHOWSKI: Ik zei dat we deze wapens verborgen omdat we onze huid op het laatste moment zo duur mogelijk wilden verkopen -met andere woorden, ons tot de dood wilden verdedigen, liever dan te worden uitgeroeid, zoals de meeste van onze kameraden in de kampen, met vlammenwerpers en mitrailleurs. In dat geval zouden we ons hebben verdedigd met de wapens die we hadden verborgen.
HERR BABEL: U zei "wij, de gevangenen", wie waren deze gevangenen?
BALACHOWSKI: De geïnterneerden binnen het kamp.
HERR BABEL: Welke geïnterneerden>
BALACHOWSKI: Wij, de politieke gevangenen.
HERR BABEL: Dat waren toch voornamelijk Duitse concentratiekamp gevangenen?
BALACHOWSKI: Ze waren van alle nationaliteiten. Wat de SS niet wist was dat er een internationale geheime verzetsorganisatie met knokploegen binnen het kamp bestond.
HERR BABEL: Het waren Duitse concentratiekamp gevangenen die u wilden helpen?
BALACHOWSKI: Duitse gevangenen behoorden ook tot deze knokploegen -Duitse politieke gevangenen en in het bijzonder Duitse voormalige communisten die al 10 jaar gevangen zaten en tegen het einde een enorme steun waren.
HERR BABEL: Prima, dat wilde ik weten. Dan: met uitzondering van de criminelen die een groene driehoek droegen, u en de andere gevangenen, zelfs die van Duitse afkomst, gingen vriendschappelijk met elkaar om en hielpen elkaar; is dat juist?
BALACHOWSKI: Het probleem van de "groenen" kwam niet aan de orde want de "groenen" werden in de laatste dagen voor de bevrijding door de SS afgevoerd. De meesten werden uitgemoord, in ieder geval, ze verlieten het kamp en we weten niet wat er van hen geworden is. Ongetwijfeld verschuilt zich nog een aantal onder de Duitse bevolking.
HERR BABEL: Mijn vraag betrof niet degenen met de groene driehoeken maar uw verstandhouding met de Duitse politieke gevangenen.
BALACHOWSKI: De politieke gevangenen, of ze nou Duits, Frans, Russisch, Hollands, Belgisch waren of uit Luxemburg kwamen, vormden binnen het kamp geheime knokploegen die op het laatste moment de wapens opnamen en deel hadden aan de bevrijding van het kamp. De wapens die we verborgen kwamen van de Gustloff wapenfabriek, die vlakbij het kamp lag. Deze wapens werden gestolen door de arbeiders die daar werkten, die elke dag een kolf meebrachten, verborgen in hun kleding of een loop of een sluitstuk. Daarna werden in het geheim en onder grote moeilijkheden, de wapens met de diverse onderdelen in elkaar gezet en verborgen. Dit waren de wapens die we in de laatste dagen van het kamp gebruikten.
HERR BABEL: Dank u. Ik heb geen verdere vragen.
De PRESIDENT: Wil een andere Duitse raadsman nog vragen stellen? Hebt u nog vragen, Monsieur Dubost?
M. DUBOST: Ik heb geen verdere vragen, Edelachtbare.
De PRESIDENT: Getuige, u kunt gaan.
(getuige verlaat de beklaagdenbank)

Definitielijst

Kapo
Een Kapo was een gevangene in een concentratiekamp van nazi-Duitsland in de Tweede Wereldoorlog, die als taak had op de andere gevangenen toe te zien. Een Kapo moest voor de SS het werk van de gevangenen begeleiden en hij was verantwoordelijk voor hun resultaten.
Luftwaffe
Duitse luchtmacht.

Informatie

Vertaald door:
Arnold Palthe
Geplaatst op:
04-09-2006
Laatst gewijzigd:
17-01-2019
Feedback?
Stuur het in!

Gerelateerde thema's

Gerelateerde personen

Bronnen

International Military Tribunal, Neurenberg, 1947