In de meeste boeken geschreven door Holocaustoverlevenden, oftewel kampliteratuur, worden we getroffen door de meest afschuwelijke verhalen. Doodsangst, leed en rouw vormen meestal de vaste bestanddelen. Tussen alle ellende door lezen we soms echter ook over de mooiere elementen uit ons bestaan, zoals hoop, vriendschap en liefde. Dood en ellende spelen echter vrijwel altijd de hoofdrol. Het boek “Tussen de barakken…” vormt daar een opmerkelijke uitzondering op, want hier is de hoofdrol weggelegd voor één van de allermooiste componenten uit het leven: de liefde.

In tegenstelling tot de meeste kampliteratuur is de basis van “Tussen de barakken…” al geschreven tijdens de oorlogsjaren. Het belangrijkste onderdeel van dit boek zijn namelijk de liefdesbrieven die Jaap Polak en Ina Soep aan elkaar schreven gedurende hun periode van gevangenschap in Westerbork en Bergen-Belsen. Zij waren verliefd op elkaar geworden gedurende hun gevangenschap in deze concentratiekampen. Niet alleen de omstandigheden gedurende hun gevangenschap vormden een beperking op hun relatie, want er was een tweede probleem: Jaap was een getrouwd man en bovendien ruim tien jaar ouder dan Ina. Het zijn vooral de problemen die ze ondervonden in hun relatie die ze bespreken in hun brieven, maar ook de dagelijkse nieuwtjes uit het kamp, de onzekerheid over de naderende deportaties en hun gezamenlijke toekomst worden door het liefdespaar uitgebreid besproken. De brieven in het boek zijn hoofdzakelijk geschreven door Jaap, omdat bijna alle brieven van Ina in de oorlog verloren zijn gegaan.

De brieven geven ons een puur en indringend beeld van de onmogelijke liefde tussen Jaap en Ina, maar vertellen ons in vergelijking met andere kampliteratuur niet zoveel over de Holocaust. Als je niet beter zou weten, zouden sommige brieven zelfs geschreven kunnen zijn onder vrij gewone omstandigheden. Natuurlijk beschrijven Jaap en Ina soms ook nare belevenissen, zoals ziekte en onzekerheden, maar hoe valt het te verklaren dat in deze brieven minder ellende beschreven is dan in andere kampliteratuur? Hiervoor zijn verschillende redenen aan te dragen. Jaap en Ina waren beide bijvoorbeeld bevoorrechte Joden. Ze verbleven in kampen waar tot enkele maanden voor de bevrijding de levensomstandigheden nog draaglijk waren en van de vernietigingskampen kwamen ze pas laat op de hoogte. Toch was hun bestaan, zeker in vergelijking met hun leven voor de oorlog, zwaar, want enkel al het feit dat ze zonder enige rechtvaardige reden opgesloten waren als beesten, was mensonterend. Een betere reden om te verklaren waarom deze liefdesbrieven niet somber, maar eerder optimistisch te noemen zijn, is dat Jaap en Ina, gemotiveerd door hun liefde voor elkaar, de hoop nooit verloren hebben. Liefde was voor hen de motor van hun positieve instelling en hun hoopvolle verwachting van de toekomst.

De ware aard van de Holocaust dringt in “Tussen de barakken…” pas door in de laatste brieven. Op 19 februari 1945 schreef Ina bijvoorbeeld dat ze voor het eerst hoorde van de vergassingen in Auschwitz. Ze was verbijsterd en hield zichzelf, vermoedelijk tegen beter weten in, voor dat de bezorgers van dit vreselijke nieuws de opdracht hadden gekregen om dit te vertellen om hen nog ongelukkiger te maken dan dat ze al waren. Jaap geeft in zijn brief op 9 juni 1945 - op dit moment was de oorlog reeds voorbij, maar Jaap en Ina waren nog niet verenigd - een opsomming van de familieleden, waaronder Jaaps zusje, bekenden en vrienden die overleden waren aan tyfus en ondervoeding. Jaap en Ina prezen zichzelf gelukkig dat ze deze enorme tragedie overleefd hadden, maar rouwden om de dood van vele Nederlandse Joden die waren omgekomen in de concentratie- en vernietigingskampen.

Meer informatie over de tragiek van de Holocaust komt ook aan bod in de toelichtingen van Jaap en Ina op hun brieven. Omdat de boodschap in sommige brieven slechts een herhaling is van datgene wat eerder beschreven is, vormen deze toelichtingen een interessante en nuttige afwisseling op de brieven. Verder worden de brieven in dit boek onder andere aangevuld door een voorwoord van Dirk Mulder, directeur van het Herinneringscentrum Westerbork, en een naschrift van Margrit Betty Polak, de dochter van Jaap en Ina (op 29 januari 1946 waren Ina en Jaap getrouwd, ze kregen twee zoons en één dochter). Op de laatste pagina’s van het boek zijn tevens meerdere zwart-wit foto’s te vinden van Jaap, Ina en de andere hoofdpersonen uit hun liefdesbrieven.

Alhoewel de brieven soms gaan vervelen omdat vaak dezelfde onderwerpen aangesneden worden, geven ze een intrigerend en bijzonder beeld van het leven in een concentratiekamp. In tegenstelling tot de meeste kampliteratuur ligt de nadruk niet op de ellende van het dagelijkse leven, maar op het liefdesleven achter prikkeldraad. Vooral de boodschap die uit de inhoud van deze brieven getrokken kan worden, zal op de meeste lezers grote indruk maken. De kracht van de liefde kan op geen enkele manier krachtiger uitgedrukt worden dan in deze liefdesbrieven.