Hoe afschuwelijk of zelfs luguber de feiten ook zijn, de holocaust is ook bijna zestig jaar na het beëindigen van de Tweede Wereldoorlog een historisch onderwerp dat veel mensen bezighoudt. De afgelopen jaren zijn verschillende boeken over de holocaust verschenen, in de kranten lezen we nog regelmatig over herdenkingen van de slachtoffers en ook zijn er recent nog meerdere speelfilms uitgekomen over dit onderwerp. Kennelijk hebben mensen interesse in de wijze waarop de holocaust tot stand kwam en hoe het mogelijk was dat zes miljoen joden gedood konden worden zonder enige vorm van betekenend protest onder de daders, de slachtoffers en de toeschouwers. Hoe vallen de misdaden van de daders te verklaren, welke tragiek ondergingen de slachtoffers en waarom kwamen de toeschouwers niet in protest?

Verschillende historici hebben deze vragen beantwoord, maar veel van hun wetenschappelijke werken zijn voor het grote publiek minder toegankelijk. In veel wetenschappelijke werken wordt je als lezer met weinig achtergrondkennis algauw geconfronteerd met talrijke data, locaties en slachtofferaantallen waartussen het onderlinge verband moeilijk te bevatten is. De terreur van de holocaust spreidde zich namelijk gedurende de periode 1939-1945 over een groot deel van Europa uit en de methode tot massavernietiging maakte meerdere ontwikkelingen door. In elk land dat onder invloed stond van nazi-Duitsland werd de vervolging van joden op een andere wijze in gang gezet en ook de lokale bevolking reageerde op haar eigen manier op de vervolging van hun medeburgers. Tevens valt de oorzaak van de holocaust niet te verklaren als we de voorafgaande periode niet bestuderen en als we dus geen aandacht besteden aan het wijdverspreide antisemitisme aan het begin van de 20e eeuw en de opkomst van het nationaal-socialisme. Als we dan ook nog de passieve houding van de kerk en geallieerde en neutrale landen ter discussie stellen, zal de lezer met minder achtergrondkennis door de bomen het bos niet meer zien. Voor deze lezer kan het boek “Holocaust – massale moord op de Europese joden” van Dieter Pohl duidelijkheid brengen in de duisternis van de holocaust.

Dieter Pohl heeft zijn boek ingedeeld in achttien hoofdstukken waarin afzonderlijke thema’s zeer overzichtelijk aan bod komen. Na enkele hoofdstuk over de aanzet en het begin van de holocaust komen de verschillende landen en regio’s aan bod van waaruit joden, meestal met medewerking van collaborerende personen of regeringen, gedeporteerd werden naar de concentratie- en vernietigingskampen. Vervolgens worden in afzonderlijke hoofdstukken de slachtoffers, de daders, de collaborateurs en de toeschouwers besproken. Tot slot komen de dodenmarsen, de betekenis van concentratiekampen en de gevolgen en de nasleep van de holocaust aan bod. Het boek wordt afgesloten met een beknopt chronologisch overzicht van de holocaust en enkele literatuursuggesties. Helaas ontbreekt in dit boek een register, zodat het opzoeken van informatie lastig is.

Wanneer je redelijk onbekend bent in de studie naar de holocaust is dit boek een zeer goede inleiding tot een verdere bestudering van dit onderwerp. Het onderwerp word beknopt, maar duidelijk en overzichtelijk besproken en meerdere vragen worden beantwoord. Helaas is in dit boek geen geografisch overzichtkaartje opgenomen van alle behandelde locaties, dit had het verhaal namelijk nog aanzienlijk kunnen verduidelijken. Verder is dit boek uiteraard geen uitgebreide onderbouwde studie en voor de lezer die meer wetenschappelijke diepgang verwacht zal dit boek niet bijster interessant zijn. Ben je op zoek naar een duidelijke, maar eenvoudige beschrijving van de holocaust dan is dit boek een aanrader. Als onderdeel van de ‘Verbum Holocaust Bibliotheek’ vormt dit boek uiteraard ook een mooie basis. Dit boek is een duidelijke inleiding of aanvulling op de ander boeken in deze serie. Een serie die in zijn totaliteit een duidelijk en menselijk beeld geeft over de verschrikkingen van de holocaust.