Sd Kfz 250 Leichte Gepanzerte Kraftwagen

Ontwikkeling
Bij de Duitse visie van de pantserdivisie hoorde ook het snel verplaatsen van troepen. Dit werd een specificatie in 1935 voor een gepantserde troepencarrier voor een ‘Gruppe’ (peloton). Dit werd de Mittlere Gepanzerte Mannschaftskraftwagen, Sd Kfz 251. Vanaf 1939 wilde men een grotere flexibiliteit bij de inzet van verkenningseenheden. Hierdoor ontstond de specificatie voor een gepantserde troepencarrier voor het vervoeren van een ‘Halbgruppe’ (half peloton).

Büssing-NAG werd verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de gepantserde opbouw en het onderstel zou door Demag worden ontwikkeld op basis van de bestaande Zgkw It (Sd Kfz 10). Prototypes van dit voertuig waren al gereed met een Maybach NL38 motor. Vanwege diverse vertragingen werd dit voertuig pas in juni 1941 in productie genomen. Van dit voertuig zouden totaal 12 officiële varianten verschijnen, elk voor een specifiek doel. Er zijn echter in het veld vaak allerlei wijzigingen aangebracht en gewijzigd waardoor er ook allerlei voertuigen ontstonden met een specifiek doel of gebruik zonder dat dit een officiële versie is. De officiële varianten staan verderop in dit artikel beschreven.

Alte en Neue versie
In oktober 1943 zouden er in het voertuig kleine wijzigingen worden doorgevoerd om de productie van de onderdelen en assemblage van het voertuig te versimpelen en versnellen. Dit nieuwe model zou bekend worden onder de naam ‘Neue’ (nieuwe) en de oude als ‘Alte’ (oude). De nieuwe versie bestond niet meer uit 19 gepantserde platen, maar nog slechts uit 9. Dit is ook de manier om ze te herkennen, een oude versie heeft de pantserplaten aan de zijkant uit verschillende delen die onder een hoek aan elkaar gelast zijn. De nieuwe versie heeft een rechte pantserplaat aan de onderkant en een iets hellende aan de bovenkant. Ook is het verschil goed te herkennen aan de opbergvakken aan de zijkant. In juli 1944 werd de productie gestaakt om de productie van de Sd Kfz 251 op te kunnen voeren.

Technische specificaties:

Type:	Sd Kfz 250 Alte	Sd Kfz 250 Neue
Gewicht:	5,8 ton	5,38 ton
Lengte:	4,56 m	4,61 m
Breedte:	1,95 m	1,95 m
Hoogte:	1,66 m	1,66 m
Bepantsering
Voorkant:	10 / 14,5 mm	10 / 15 mm
Zijkant:	8 / 8 mm	8 / 8 mm
Achterkant:	8 / 8 mm	8 / 8 mm
Bovenkant:	6 / open	6 / open
Productie:	4.250 jun 41 - okt '43	2.378 vanaf okt '43
Fabrikanten:	Büssing-NAG, Weserhütte, Wumag, Wegmann (Evans + Pistor), Ritscher, Deutsche Werke	Weserhütte, Deutsche Werke, Evans + Pistor tot '45, Wumag tot jul '44

Gebruik
Het merendeel van deze voertuigen ging naar de Panzer Aufklärungs-detachementen van de Panzer- en Panzergrenadierdivisies. Een lichte verkenningseenheid had normaal de beschikking over 28 voertuigen indien toegevoegd aan een Panzerdivisie en 18 bij een Panzergrenadierdivisie. De subvarianten zoals munitievervoer en observatievoertuigen werden gebruikt door Sturmgeschütz-afdelingen met bijvoorbeeld de Stug III.

De verschillende officiële varianten van de Sd Kfz 250:

Sd Kfz 250 / 1 Leichter Schützenpanzerwagen
Gerät:	891
Gewicht:	5,38 ton
Bemanning:	6
Bewapening:	2x MG 34 Machinegeweer
Munitie:	2.010 patronen
Dit was de voornaamste versie gebouwd van 1941 tot 1945. De bemanning bestond uit 6 personen waarvan 4 man gevechtstroepen. Hoofdzakelijk gebruikt voor verkenningsdoeleinden. Van deze versie waren er ook voertuigen met de 2 machinegeweren in een zware bevestiging als Schwere MG.

Sd Kfz 250 / 2 Leichter Fernsprechpanzerwagen
Gerät:	892
Gewicht:	5,44 ton
Bemanning:	4
Bewapening:	1 x MG 34 Machinegeweer
Deze variant werd gebruikt voor het leggen van telefoonkabels. Het had de mogelijkheid tot het leggen van 3 kabels tegelijk waarbij er 3 katrollen waren bevestigd aan het voertuig. De katrollen bevonden zich links en rechts voorop de spatborden en midden achterin.

Sd Kfz 250 / 3 Leichter Funkpanzerwagen
Gerät:	893
Gewicht:	5,35 ton
Bemanning:	4
Bewapening:	1 x MG 34 Machinegeweer
Deze variant werd gebruikt voor radiocommunicatie voor diverse doeleinden zoals gemotoriseerde formaties, luchtondersteuning en divisiecommandolink-up. In deze voertuigen konden de radiotypes FuG 12, 7 en 8 gevonden worden met zowel een frameantenne, sterantenne als een staaf.

Sd Kfz 250 / 4 Leichter Truppenluftschützpanzerwagen (gecanceld)
Gerät:	894
Gewicht:	5,7 ton
Bemanning:	4
Bewapening:	1 x dubbel MG 34 Machinegeweer
Deze variant was bedoeld tegen luchtdoelen door een dubbele MG 34 (Zwillingslafette) te monteren. Maar deze versie is nooit in productie genomen.

Sd Kfz 250 / 4 Leichter Beobachtungspanzerwagen
Gerät:	-
Gewicht:	5,7 ton
Bemanning:	4
Bewapening:	1 x MG 34 of MG 42 Machinegeweer
In 1943 geïntroduceerd als observatievoertuig voor Sturmgeschütz-afdelingen. Hierbij maakte het gebruik van de Fug 15 of 16 radio.

Sd Kfz 250 / 5 Leichter Beobachtungspanzerwagen
Gerät:	895
Gewicht:	5,35 ton
Bemanning:	4
Bewapening:	1 x MG 34 of MG 42 Machinegeweer
Gepantserd observatievoertuig, uitgerust met de FuG 4 en FuG 8. Vroege modellen hadden een frameantenne en late modellen een 2 m sterantenne.

Sd Kfz 250 / 6 Leichter Munitionspanzerwagen Ausf A
Gerät:	896
Gewicht:	5,95 ton
Bemanning:	2
Bewapening:	1 x MG 34 Machinegeweer
Munitievoorraadwagen voor de Sturmgeschütz, Stug III Ausf A t/m E. Nadat de Sd Kfz 252 uit productie werd genomen in september 1941 werd dit de vervanger als munitiewagen. Er konden 70 projectielen worden meegenomen voor de 7.5 cm StuK L/24. Er werd gebruik gemaakt van een munitieaanhanger. Als radio was de FuG 16 aan boord.

Sd Kfz 250 / 6 Leichter Munitionspanzerwagen Ausf B
Gerät:	-
Gewicht:	6,06 ton
Bemanning:	2
Bewapening:	1 x MG 34 of MG 42 Machinegeweer
Munitievoorraadwagen voor de Sturmgeschütz, Stug III Ausf F en G. Er konden 60 projectielen worden meegenomen voor de 7.5 cm StuK 40 L/48. Er werd gebruik gemaakt van een munitieaanhanger. Als radio was de FuG 16 aan boord.

Sd Kfz 250 / 7 Leichter Schützenpanzerwagen (Schwerer Granatwerfer)
Gerät:	897
Gewicht:	5,61 ton
Bemanning:	5
Bewapening:	2 x MG 34 Machinegeweer 1 x 8 cm GrW 34 (42 projectielen)
Pantserwagen ter ondersteuning van de troepen middels een zware mortier. Dit voertuig werd vaak ondersteund door een munitiebevoorradingsvoertuig.

Sd Kfz 250 / 7 Leichter Schützenpanzerwagen (Munitionsfahrzeug)
Gerät:	-
Gewicht:	5,38 ton
Bemanning:	4
Bewapening:	2 x MG 34 Machinegeweer
Deze voertuigen konden 66 projectielen voor de 8 cm GrW 34 meenemen en stonden vaak ter beschikking van pelotons- en sectiecommandanten. In het veld werden ze vaak van extra radioappratuur voorzien.

Sd Kfz 250 / 8 Leichter Schützenpanzerwagen (7,5 cm)
Gerät:	898
Gewicht:	6,3 ton
Bemanning:	3/4
Bewapening:	1 x 7.5cm KwK 37 L/24 (20 projectielen)
In het voorjaar van 1943 werden een aantal 'Alte' voertuigen besteld met het 7,5 cm kanon. In oktober 1944 werd er opnieuw een bestelling geplaatst, maar met de 7,5 cm K51 (Sf). Deze voertuigen waren voor het vierde peloton van Leichter Panzer Aufklärungs-compagnieën.

Sd Kfz 250 / 9 Leichter Schützenpanzerwagen (2 cm)
Gerät:	883
Gewicht:	6,02 ton
Bemanning:	3
Bewapening:	1 x MG 34 of MG 42 Machinegeweer 1 x 2cm KwK 38
In maart 1942 kwam de order tot de bouw van 30 van deze exemplaren. In hetzelfde jaar waren 3 protoypes getest in de Sovjet-Unie om de prestaties in ruw terrein te bekijken en deze waren beter dan de voertuigen met alleen maar wielen. Als resultaat werd de Sd Kfz 222 vervangen door de Sd Kfz 250/9, massaproductie begon in mei 1943. Vroege versies gebruikten de geschutskoepel van de Sd Kfz 222, latere versies kregen de Hängelafette 38. Het 2 cm kanon had een elevatie van - 10 tot + 85 graden en munitie voor 100 schoten. Als radio was een FuG 12 aanwezig.

Sd Kfz 250 / 10 Leichter Schützenpanzerwagen (3,7 cm PaK)
Gerät:	881
Gewicht:	5,67 ton
Bemanning:	4
Bewapening:	1 x MG 34 Machinegeweer 1x 3.7cm PaK 35/36
Het voertuig werd verstrekt aan pelotonleiders voor zware ondersteuning. De PaK had een elevatie van -8 tot + 25 graden en kon 30 graden naar beide zijden draaien. Er was munitie voor 216 schoten aanwezig. Verschillende opstellingen van het geschutsschild waren mogelijk.

Sd Kfz 250 / 11 Leichter Schützenpanzerwagen (schwere Panzerbüchse 41)
Gerät:	882
Gewicht:	5,53 ton
Bemanning:	6
Bewapening:	1 x 2,8 cm sPzB41 1 x MG 34 of MG 42 Machinegeweer
Dit voertuig was een alternatief voor de Sd Kfz 250/10 en werd uitgeleverd aan pelotonleiders. De SpZB 41 was een wapen met een hoge mondingssnelheid dat projectielen met een harde kern afvuurde. Het wapen was gemonteerd op een lichtgewicht onderstel zodat het ook los van het voertuig gebruik kon worden.

Sd Kfz 250 / 12 Leichter Messtruppanzerwagen
Gerät:	899
Gewicht:	5,8 ton
Bemanning:	3/5
Bewapening:	1 x MG 34 of MG 42 Machinegeweer
Dit voertuig werd gebruikt als observatie en afstandsbepaling voor artillerie. Hiervoor had het een FuG 8 radio aan boord bij het begin van de productie, later werd overgestapt naar de FuG 12.

Naast deze officiële varianten werd er vaak in het veld een 2 cm antiluchtdoelkanon gemonteerd op een Sd Kfz 250 onderstel. Ook werden er voertuigen voorzien van een 5cm PaK 38 L/60. Een ook redelijk voorkomende variant was het verwijderen van de pantserplaten aan de achterkant waardoor er een 'laadbak' ontstond.

De Sd Kfz 252 werd tegelijk met de 253 ontwikkeld om de Sturmgeschütz-afdelingen te ondersteunen met een munitievoertuig en een observatievoertuig. Als basis diende hiervoor de Sd Kfz 250 zoals eerder in dit artikel beschreven. In eerste instantie werden er 30 munitievoertuigen besteld tussen juni en augustus 1940. Toen de productie in september 1941 werd gestaakt werd het voertuig opgevolgd door de Sd Kfz 250/6 en waren er inmiddels 413 gebouwd.

De Sd Kfz 252 komt in grote lijnen overeen met de Sd Kfz 250 en 253, maar is makkelijk te herkennen aan de schuin aflopende achterkant. Hiertoe was gekozen om gewicht te besparen. Ook was het voertuig voorzien van een gesloten bovenkant in plaats van de open bovenkant bij de Sd Kfz 250. Verder gebruikte dit voertuig ‘Sonder Anhänger 3 1/1' om de munitielading te vergroten.

Het voertuig werd aan de Sturmgeschütz-batterijen toegevoegd. Deze batterijen maakten veelal gebruik van de Stug III.

Technische specificaties:

Type:	Sd Kfz 252
Gewicht:	5,73 ton
Lengte:	4,7 m
Breedte:	1,95 m
Hoogte:	1,8 m
Bepantsering
Voorkant:	18 mm
Zijkant:	8 mm
Achterkant:	8 mm
Bovenkant:	8 mm
Productie:	413 stuks
Fabrikanten:	Demag / Wegmann en Deutsche Werke

De Sd Kfz 253 werd tegelijk met de 252 ontwikkeld om de Sturmgeschütz-afdelingen te ondersteunen met een munitievoertuig en een observatievoertuig. Als basis diende hiervoor de Sd Kfz 250 zoals eerder in dit artikel beschreven. Een eerste order van 25 voertuigen werden gebouwd tussen maart en juni 1940. Totaal werden er 285 voertuigen gebouwd totdat ook dit gespecialiseerde model werd verlaten om plaats te maken voor de meer gestandaardiseerde Sd Kfz 250.

Dit voertuig was voorzien van een volledig gesloten dak met daarin een luik voor de observatie. Ook was er de FuG 15 en 16 aan boord voor de communicatie met andere voertuigen en het commando. De radioantenne werd ingetrokken als deze niet werd gebruikt.

Het voertuig werd tijdens de Franse veldtocht Operatie Fall Gelb ingezet bij de Sturmartillerie Batterien 640, 659, 660 en 665. En later met andere artilleriebatterijen bij de operaties in de Sovjet-Unie zoals Operatie Barbarossa.

Technische specificaties:

Type:	Sd Kfz 253
Gewicht:	5,7 ton
Lengte:	4,7 m
Breedte:	1,95 m
Hoogte:	1,8 m
Bepantsering
Voorkant:	18 mm
Zijkant:	8 mm
Achterkant:	8 mm
Bovenkant:	8 mm
Productie:	285 stuks
Fabrikanten:	Demag / Wegmann