Lidice Gedenkplaats

Inleiding
Op zo’n 20 minuten rijden richting het noordwesten van de hoofdstad Praag ligt het martelaarsdorp "Lidice". In de Tweede Wereldoorlog werd dit dorp in het westen van Tsjechië totaal verwoest als vergelding op de aanval op de hoog geplaatste nazi leider Reinhard Heydrich. Er is inmiddels een nieuw dorp verschenen, een museum en de plek waar ooit Lidice lag is een park aangelegd met talloze monumenten.

De slachting
Op 4 juni 1942 stierf de voormalige Reichsprotektor van Bohemen/Moravië (Tsjechië) Reinhard Heydrich aan z’n verwondingen die hij acht dagen eerder opliep bij een aanslag op z’n leven in de buitenwijken in Praag. Een woedende Hitler beval Kurt Daluege, Heydrichs vervanger, om Bohemen door bloed te waden en de moordenaars te vinden. De Duitsers begonnen met een omvangrijke wraakactie tegen de Tsjechische burgerbevolking. Een van de represaille maatregelen viel op het dorpje "Lidice" even buiten Praag waar twee schutters vandaan zouden komen. Ook zou het dorpsbewoners bekend staan als vijandig gezind. Tenslotte zouden in Lidice lokale partizanen verborgen zitten.

Op 10 Juni 1942 werd het dorpje omsingeld door Duitse veiligheidspolitie en werden alle vluchtwegen afgesloten. De gehele bevolking werd uit hun huizen gejaagd en verzameld op het hoofdplein. Alle mannen ouder dan 15 werden in een schuur opgesloten en de volgende dag neergeschoten. Negentien andere mannen die op dat ogenblik in een mijn aan het werken waren en 7 vrouwen werden naar Praag gestuurd, waar ook zij werden neergeschoten. De overgebleven vrouwen werden naar het concentratiekamp Ravensbrück getransporteerd, alwaar een kwart van hen stierf door uitputting of door vergassing. De kinderen werden naar een concentratiekamp in de Gneisenaustraat in Łódź (huidig Polen) gestuurd, alwaar ze volgens raskenmerken werden gesorteerd. Degenen die aan de Arische kenmerken voldeden gingen naar Duitsland (na de oorlog kwamen de meesten van hen terug), de rest werd vergast in Chełmno.

Lidice verdween van de aarde:
Alle goederen, voorraden, dieren, geld en sieraden werden in beslag genomen en het dorp, de oude kerk en het dorpskerkhof werden daarop platgebrand, verwoest of opgeblazen. De grond waarop het dorp had gestaan werd omgeploegd en genivelleerd met bulldozers en er werden zelfs lijken uit zerken gehaald om alles te doen vergeten. Een originele film, gemaakt door een Duitse soldaat, is bewaard gebleven.

Tezamen werden 340 mensen uit Lidice uit wraak vermoord door de nazi's (192 mannen, 60 vrouwen en 88 kinderen).Het totale aantal slachtoffers van de wraakacties wordt op 1300 geschat. Dit cijfer is inclusief verzetsstrijders, hun sympathisanten en willekeurige slachtoffers, zoals de bewoners van Lidice.

Propaganda:

De nazi’s gebruikten de vernietiging van het dorp trots als propaganda zoals ze niet eerder hadden gedaan met eerdere vernietiging van dorpen in Europa. In Engeland werd het bericht opgepikt en de Britten gebruikten het op hun beurt in hun propaganda wat weer door andere luisteraars werd gehoord.

Direct na de verwoesting van het dorp werden wereldwijd acties ondernomen om de naam "Lidice" vooral niet te vergeten. Namen van dorpen en steden werden omgedoopt, het werd een populaire meisjesnaam en er werden liedjes met de naam opgenomen en zelfs films. Na de oorlog werd het dorp "Lidice" herbouwt een paar honderd meter verderop. Op de plek waar het oorspronkelijke dorp stond staan nu gedenktekens en een museum ter nagedachtenis aan de 340 slachtoffers.

Huidig:
Je moet tegenwoordig een goed inbeeldingsvermogen hebben om in het huidige park, een dorp met een kerk en 500 huizen te zien. Een golvend terrein met veel groen, hier en daar een boom en talloze monumenten. Ook liggen hier nog wat fundamenten van huizen gebouwen die verwoest zijn. Hier en daar een infopanel. Het meest indrukwekkend is het kindermonument met de levensechte herinnering aan de kinderen van het dorp.

In het naastgelegen museum kun je indrukken opdoen hoe het hier geweest moet zijn. In het nieuwe dorp is een galerie ingericht met kunstwerken en wordt een 20 minuten durende film over het vreselijke voorval te zien.

Voor de actuele bezoekersinformatie, kunt u terecht op de website van het museum.

Heeft u zelf meer informatie over deze locatie? Lever het aan!

Gebruikte bron(nen)

• Tekst: Cheapskatetravel
• Foto's: Koos Winkelman (1, 2, 3, 4, 5, 6), Cheapskatetravel (7, 8)

< >