Jacob Groenewoud Plantsoen / Airborne Monument Arnhem

Jacobus Groenwoud (1916-1944).

Jacobus Groenwoud maakte tijdens de slag om Arnhem deel uit van Jedburgh Team "Claude". Dit team had als doel om vooral bij het verzet zo veel mogelijk informatie in te winnen die van dienst kon zijn voor de opmars van de 1st British Airborne Division naar de brug. Jedburgh Team "Claude" bestond uit twee Amerikanen en een Nederlander. Na met een C-47 Dakota te zijn overgevlogen landde hij op 17 september rond 14:00 uur die middag op de heide nabij Heelsum en Wolfheze, ook wel bekend als ‘Dropping Zone X’.

Na de landing sloot Groenewoud zich aan bij 1st Parachute Brigade HQ. Samen met hen begon hij aan de opmars naar de brug. Tijdens zijn opmars slaagde hij, samen met andere Britse parachutisten erin om het Rijnpaviljoen in te nemen. Hierbij maakte hij een aantal belangrijke documenten buit, waarin plannen te vinden waren die betrekking hadden op de vernietiging van de havens van Amsterdam en Rotterdam.

Later die dag arriveerde Groenewoud bij de Arnhemse verkeersbrug. De dagen die hierop volgden vormden één van de meest memorabele acties in de geschiedenis van de Britse Airborne eenheden. De Britse eenheden bij de brug, ongeveer 600 in getal, hadden niet of nauwelijks communicatie met het grootste deel van de eenheid, die wanhopig probeerde om ter hoogte van het St. Elisabeth Gasthuis en het Gemeente Museum door te breken en de mannen bij de brug te versterken. Dit was dan ook de reden dat op maandag 18 september Groenewoud zich aan als vrijwilliger aanbood om door de Duitse aanvalslinie rond de brug heen te glippen in de richting van Oosterbeek om zo een aantal belangrijke militaire orders door te geven aan de divisie.

Op slechts een paar honderd meter buiten het bruggenhoofd van de Britten bij de brug sloeg echter het noodlot toe. Groenewoud werd door een Duitse sluipschutter in zijn hoofd geraakt en liet vrijwel onmiddellijk het leven. Op 27 juli 1945 werd Kapitein Jacobus Groenwoud bijgeschreven in het register van de Militaire Willemsorde.

Geboren : 8 november 1916 in Amsterdam
Gesneuveld : 19 september 1944 in Arnhem

Het Jacobus Groenewoud Plantsoen

Het Jacobus Groenewoud plantsoen is gesitueerd midden in Arnhem, nabij de John Frostbrug. Het plein werd een aantal jaren geleden gemaakt toen Paul Scholten burgemeester van Arnhem was (1989-2001).

Op het pleintje zijn een aantal dingen te zien. Ten eerste vind men als je de trapjes opgaat rechts een grote steen met een helm erop. Deze steen is een restant van Eusebius kerk in Arnhem, ook wel bekend als de ‘Grote’ kerk. Deze lag als gevolg van de gevechten in Arnhem helemaal in puin. Wanneer men verder het pleintje rondloopt vind men een grote plaquette. Hierin staat zowel in het Nederlands, Engels als Pools een korte beschrijving van het verloop van de slag om Arnhem. Wanneer men verder doorloopt ziet een men een achttal andere, wat kleinere plaquettes die allemaal een foto of tekening bevatten die aan Arnhem in de Tweede Wereldoorlog zijn verbonden. Zo vind men tekeningen van de slag om Arnhem, maar ook de periode die uiteindelijk leidde tot de bevrijding van Arnhem in april 1945 komt aan bod.

Tussen deze plaquettes in vind men een aantal bankjes, al waaruit de mensen een mooi zicht hebben op de rivier de Rijn en de brug. Eveneens zijn er een aantal andere objecten geplaatst die aan de gevechten uit de Tweede Wereldoorlog herinneren. Zo vind men er een bom van maar liefst 400 kilogram uit 1944 en een ander stuk munitie. Ook is er een stuk van een propeller te vinden die is geschonken door het Museum 40-45 in Schaarsbergen, Arnhem.

Daarnaast vind men nog een groot wit bord aan het uiteinde van het plein. Hierop staat het volgende vermeldt, "Jacobus Groenewoud, reservekapitein der Infanterie, geboren 1916, gesneuveld 18 september 1944, als enige Nederlandse officier tijdens de gevechten om de Rijnbrug. Postuum onderscheiden met de Militaire Willemsorde."

Toch wel het meest in het oog springende object op dit pleintje is het Canadees 25 ponder artilleriegeschut. Onterecht word wel gedacht dat dit een geschut uit de slag om Arnhem is. Dit is niet het geval, omdat dit stuk niet door de lucht vervoerbaar was en de Britse parachutisten dus geen gebruik maakten van dit artilleriegeschut. Op dit geschut vindt men een steen van de 16th Parachute Field Ambulance (RAMC), één van de medische eenheden die tijdens de slag om Arnhem voor een onmogelijke taak zou komen te staan om voor de vele gewonden te zorgen. Op het artilleriegeschut vind men eveneens een plaquette met de volgende tekst erop,"A stone with a badge, a name, a date buried here, brothers, friends and mate they fought their battles to free us all till the bugle sounded their last call."

Op het platsoen staat een steen afkomsrig van de Eusebius kerk die tijdens de slag om Arnhem werd vernietigd. De steen is in 2000 geschonken.

Heeft u zelf meer informatie over deze locatie? Lever het aan!

Gebruikte bron(nen)

• Tekst: Jeroen Niels
• Foto's: Arjan Vrieze (1, 2, 5), Lennard Bolijn (3, 4)

< >