Jacobus Groenewoud

Jacobus Groenwoud werd op 8 november 1916 geboren in Amsterdam. Groenewoud was slechtziend, maar werd in 1935 toch opgeroepen voor de dienstplicht. Na een medische keuring werd hij alsnog afgekeurd en twee jaar later kreeg hij officiëel bericht dat hij ongeschikt was voor militaire dienst. Nadat hij, nét voor de invasie van Nederland in mei 1940, emigreerde naar Zuid-Afrika, vond hij het moreel verplicht om zich met 27 andere Nederlanders te melden voor het Koninklijk Nederlands Indisch Leger (KNIL). Hij stuurde een telegram naar de Nederlandse delegatie in Pretoria, waarin hij zijn plannen uiteenzette, maar kreeg geen antwoord terug. Na een tweede telegram werd hij uiteindelijk uitgenodigd voor een gesprek met de consul, maar dit bleek niet het gewenste resultaat te hebben. Ondertussen was hij haastig op zoek naar een baan en in december 1940 werd hem werk als accountant aangeboden bij een bedrijf, met de wetenschap dat hij was afgekeurd voor militaire dienst, waardoor de werkgever verzekerd was van een goede werknemer voor langere tijd.

Toch hadden zijn eerdere aanvragen en gesprekken met diverse ambtenaren op een gegeven toch het gewenste effect. Op 25 september 1941 kreeg hij namelijk bericht dat hij wel geschikt bevonden was voor militaire dienst in Groot-Brittannië en hij was genoodzaakt om, geheel tegen de afspraak en de wens van zijn werkgever in, ontslag te nemen van zijn burgerbaan. Op 20 januari 1942 ging Groenewoud, nu geheel gekleed in Brits uniform, op weg naar Groot-Brittannië. Toen hij op 17 februari in Glasgow arriveerde, werd hem de toegang tot het vasteland geweigerd omdat de lokale autoriteiten niets afwisten van zijn komst en hij daarom als illegale immigrant behandeld werd. Deze situatie was echter snel opgelost en Groenwoud ging op weg naar Wrottesley Park, in de buurt van Wolverhampton, waar hij zich meldde bij de Prinses Irene Brigade.

Zijn verblijf hier was echter van korte duur omdat hij was uitverkoren voor het volgen van een officiersopleiding. Hij wist deze opleiding met succes in oktober 1942 af te ronden, waarna hij werd aangesteld als reserve 2e luitenant. Hij werd vervolgens aangesteld als verbindingsofficier in het Britse leger en uiteindelijk overgeplaatst naar het Canadese Batallion of the Black Watch, waar hij de bijnamen ‘Dutch Joe’ en ‘Amsterdam Joe’ kreeg. Ondanks zijn slechte gezichtsvermogen werd hij in december 1942 naar de Officieren Kadet Training Eenheid in Aldershot gestuurd en in augustus 1943 werd zijn rang definitief bevestigd en werd hij overgeplaatst naar het hoofdkwartier van de 76th Home Guard Division. In februari 1944 werd hij gepromoveerd tot 1e luitenant en werd hij peletonscommandant bij het 18th Welsh Regiment. Hoewel hij een van de beste commandanten was, besloot hij uiteindelijk deze eenheid toch te verlaten om zich aan te melden bij de SOE voor een functie in een van de opgerichte Jedburgh Teams.

Na zijn opleiding te hebben afgerond werd hij begin september 1944 gepromoveerd tot de rang van kapitein en kreeg hij te horen dat hij zou worden ingezet voor een actie in Nederland. Samen met de twee Amerikanen, Harvey Todd en Carl Scott, zou hij worden gedropt om inlichtingen te winnen en contacten te maken met het plaatselijke verzet. Tijdens een heroïsche actie op dinsdag 19 september 1944 in de buurt van de verkeersbrug in Arnhem werd Groenewoud echter door een sluipschutter in zijn voorhoofd getroffen en hij overleed ter plaatse.

Groenewoud kreeg een veldgraf op enkele kilometers afstand van de plaats waar hij sneuvelde en na de bevrijding van Nederland kreeg hij een definitieve rustplaats op het Airborne Cemetery in Oosterbeek met grafnummer 12 in rij 20-B. Op advies van Todd werd Jacobus Groenewoud later postuum onderscheiden met de benoeming tot Ridder in de Militaire Willems Orde 4e Klasse en de gemeente Arnhem eerde hem later met de vernoeming van een plantsoen naar hem, in de buurt van de verkeersbrug in Arnhem waar hij destijds vele dagen strijd had geleverd en zijn leven had opgeofferd om dat van anderen proberen te redden.