Vector of Memory: Duitse Oorlogsbegraafplaats

Duitse Oorlogsbegraafplaats
Bij de Duitse oorlogsbegraafplaats te Ysselstein staat deze Vector van Liberation Route Europe.
De enige Duitse oorlogsbegraafplaats in Nederland werd in 1946 in opdracht van de Nederlandse regering aangelegd. Bijna 32.000 oorlogsdoden uit de Tweede Wereldoorlog hebben hier hun laatste rustplaats gevonden.

De overgrote meerderheid van de oorlogsdoden zijn Duitse soldaten die tijdens de oorlog hun dienstplicht vervulden. Maar ook SS-leden en oorlogsmisdadigers, Nederlandse collaborateurs, vrijwilligers van de Wehrmacht uit andere landen en burgers, waaronder vrouwen en kinderen, werden in Ysselsteyn begraven

Hoe moeilijk is het niet om je te verzoenen met de vijand? Hoeveel generaties zijn daar wel niet voor nodig? Hier op deze begraafplaats in Ysselsteyn werkte 28 jaar lang Lodewijk Johannes Timmermans onophoudelijk aan de verzoening tussen Nederland en Duitsland. En dat terwijl hij zelf zwaar gewond raakte door een Duitse mijn.

Op verzoek van de Amerikanen wordt kort na de Tweede Wereldoorlog begonnen met het op één centrale plaats in Nederland begraven en herbegraven van Duitse soldaten. De Nederlandse regering wijst daarvoor een grondstuk aan in Ysselsteyn, Limburg. Op dit terrein groeit beetje bij beetje een enorme en indrukwekkende begraafplaats waar ruim 31.500 Duitse gevallenen uit de Tweede Wereldoorlog uiteindelijk hun laatste rustplaats vinden. Zij worden aangevoerd vanuit Ameland tot Maastricht. Vaak zonder enige identificatie. Want in de hectiek van de oorlog hadden de Duitse soldaten die voor deze gevallenen moesten zorgen vaak niet de tijd om hun broeders te identificeren of een begrafenis ‘ met militaire eer’ te bieden. Zij hadden zelf wel andere zorgen en moesten vaak hun eigen hachje zien te redden. Dat verklaart voor een deel het grote aantal grafkruizen hier met de tekst ‘Ein unbekannter Soldat’.

Kapitein b.d. Lodewijk Johannes Timmermans heeft zich vanaf 1948 tot aan zijn pensionering in 1976 ingezet om deze onbekende soldaten te identificeren, een waardig graf te bieden en hun naaste verwanten op te sporen en in te lichten. Daarnaast verzorgde hij rondleidingen en zette zich onvermoeibaar in voor verzoening tussen Nederland en Duitsland.

En hoewel hij zelf slachtoffer was van een Duitse mijn die hem maandenlang blind maakte, had hij geen wraakgevoelens jegens de vijand. Hij kwam uit een sociaal gezin waarin menselijke waardigheid een groot goed was. Bovendien had een Duitse soldaat hem maandenlang verzorgd terwijl hij nog helemaal niets kon zien.

'Goed of fout, we zijn vooral mensen', Kapitein b.d. Lodewijk Johannes Timmermans

Audiospot - Goed of fout, we zijn vooral mensen

Liberation Route Europe is gecertificeerd als Cultural Route of the Council of Europe. Met honderden plekken en verhalen in negen verschillende Europese landen, verbindt de route de belangrijkste regio's langs de dezelfde route van de geallieerden in 1943-1945.
Het gehele traject bestaat uit themaroutes die per fiets, te voet of per auto kunnen worden afgelegd. Deze routes passeren tal van historische- en interessante locaties en vertellen verhalen vanuit een veelvoud aan perspectieven die belangrijk waren in de laatste fase van de Tweede Wereldoorlog.
Iedere route is voorzien van zogenaamde markers.

Een afzonderlijke groep binnen de routes vormen de door de beroemde architect Daniel Libeskind ontworpen Vectors of Memory. Zij vormen een symbolische familie van markeringspunten die mensen, plaatsen en verhalen in het Europese landschap eren. De vectoren zijn een topografie van het geheugen. Ze fungeren als punten in zowel ruimte als tijd en sluiten aan bij het bevrijdingsverhaal. Het is belangrijk dat de markeringen een duidelijke en krachtige boodschap overbrengen.

Er zijn 4 soorten vectoren:
- De Remembrance Site Vector
- De Kruispuntvector
- De Muurvector
- De Vloervector

Voor meer informatie over de Vectors of Memory zie de site van Liberation Route Europe: https://www.lre-foundation.org/vectors-of-memory.
De routes zijn terug te vinden op de website van Liberation Route Europe of in de app via welke ook veel verhalen te beluisteren zijn.

Heeft u zelf meer informatie over deze locatie? Lever het aan!

Gebruikte bron(nen)

• Tekst: TracesOfWar & Liberation Route Europe
• Foto's: Arjan Vrieze