Vernietigingskamp Treblinka

Het vernietigingskamp Treblinka was in gebruik van juli 1942 tot en met augustus 1943 en lag aan de spoorlijn Warschau-Byalistok, in het noordoosten van Polen. Samen met de eveneens in Polen gelegen kampen Belzec en Sobibor vormde Treblinka het hart van de Aktion Reinhard, het plan van de nazi’s om in zo kort mogelijke tijd zoveel mogelijk Joden door vergassing om het leven te brengen. In de vernietigingskampen van de Aktion Reinhard werden verbrandingsmotoren ingezet. De uitlaatgassen van deze motoren werden direct de gaskamers ingeleid. Op deze manier zijn in Treblinka ongeveer 800.000 Joden door koolmonoxidevergiftiging om het leven gekomen. De slachtoffers kwamen onder andere uit de Poolse districten Warschau en Lublin, maar ook uit bijvoorbeeld Macedonië, Bulgarije en Griekenland.

Treblinka was van de drie vernietigingskampen het verst ontwikkeld. Het kamp werd pas gebouwd toen Belzec en Sobibor al actief waren, waardoor de inmiddels opgedane expertise kon worden toegepast op de planning en constructie van deze laatste moordfabriek.

Op maandag 2 augustus 1943, laat in de middag, vond er een opstand plaats. Na een maandenlange voorbereiding was een groep Joodse werkgevangenen erin geslaagd om wapens en munitie uit een opslagruimte te ontvreemden en over het kamp te verspreiden. Op het moment dat de eerste schoten vielen, brak er overal in het kamp verzet uit. Barakken werden in brand gestoken, er werd met granaten gegooid en er ontstonden vuurgevechten tussen bewakers en gevangenen. Van de 1100 Joden die zich op dat moment in het kamp bevonden, wisten er ongeveer 300 uit te breken. Van hen werd de helft al snel opgespoord en om het leven gebracht. Een zestigtal vluchtelingen heeft uiteindelijk de oorlog overleefd.

De opstand in Treblinka leidde ertoe dat het kamp korte tijd later werd gesloten en afgebroken.

In Treblinka staat een imposant monument en een klein museum. Het monument werd in 1960 als winnaar gekozen van een door het stadsbestuur van Warschau uitgeschreven nationale ontwerpcompetitie. Vele duizenden granieten brokstukken zijn gebruikt om het idee van een enorme Joodse begraafplaats te creëren. Op 10 mei 1964 werd het monument ter nagedachtenis aan de slachtoffers van het vernietigingskamp Treblinka officieel onthuld. Vandaag de dag wordt het stenenveld van Treblinka nog altijd beschouwd als een van de meest indrukwekkende Holocaustmonumenten.

Heeft u zelf meer informatie over deze locatie? Lever het aan!

Gebruikte bron(nen)

• Tekst: Frank van der Elst
• Foto's: Frank van der Elst

< >