Helmondse oorlogsslachtoffers: een aantal correcties

We zijn er al bijna een jaar mee bezig, de Helmondse oorlogsslachtoffers. Naast een aantal toevoegingen zijn er ook een aantal correcties al bekend. Deze zullen we hieronder behandelen. De meest opmerkelijke is die van Willo Martens. 4 mei j.l. stond er een artikel van Hans van de Ven over hem in het ED. Er stond; "omgekomen in Kroatië". Kroatië? Op het monument stond toch Bosnië?



Willo Martens

Dat er inderdaad Bosnië op het monument stond was al snel duidelijk, of het dan Kroatië moest zijn duurde wat langer. Archieven uit de Tweede Wereldoorlog zijn ondertussen veelal openbaar. Sergeant Martens overleed echter door in 1993 op een mijn te rijden in het voormalig Joegoslavië. Krantenartikelen uit die tijd spreken over Kroatië, de Oorlogsgravenstichting ook. Via Hans van de Ven kon ik ook de familie bereiken, die het ook over Kroatië heeft. Voor het monument hanteren we het bevolkingsregister als voornaamste bron, tenzij dat duidelijk niet klopt. Van iedereen die voor de Tweede Wereldoorlog geboren is kunnen we dat tegenwoordig eenvoudig online nakijken. Voor Sergeant Martens geldt dat niet. Onze contacten bij de gemeente Helmond boden gelukkig hierin uitkomst; ook de Basisregistratie Personen (zoals dat tegenwoordig heet) geeft Kroatië als land van overlijden. Verder ontbreken zijn voorletters, W.J.L.M. Martens.

Johannes Filippini

Sommige fouten werden al bijna direct na het plaatsen van het monument opgemerkt. Johannes Filippini is er daar één van. Hij staat als J. Filipini (met een enkele p) op het monument. Zijn overlijdensakte, zoals hierboven weergegeven, geeft Johannes Filippini. Hij overleed op 23 september 1944 aan een schotwond in Helmond.

Franciscus Moorees
Ook deze fout was al snel bekend. Franciscus Moorees staat als Morees op het monument. Hij was onderdeel van de luchtwachtpost in Helmond en werd via Duinkerken met bijna 1500 andere Nederlanders ingescheept in SS Pavon. Dit schip werd voor Calais gebombardeerd waar veel slachtoffers bij vielen. Naast Moorees vielen er nog een aantal Helmondse slachtoffers. Naast zijn naam staat ook zijn overlijdensdatum fout. Deze moet 21 mei 1940 zijn, in plaats van 20 mei 1940.

Willem Rijniers

Willem Rijniers kwam net als Moorees ook om bij de ramp met SS Pavon. Ook hij was onderdeel van de luchtwachtpost in Helmond. Rijniers werd nog gewond uit het ruim van het schip gehaald, maar overleed alsnog op 22 mei 1940, niet op 22 juli zoals op het monument staat vermeld.

Johannes Kreekels

Op 27 februari 1942 zonk de Hr. Ms. De Ruyter tijdens de slag in de Javazee. Johannes Kreekels ging met het schip ten onder. Hij staat als J. Kreekels op het monument vermeld; hierbij ontbreken zijn andere voorletters: J.M.A. Kreekels.

Walter de Graaf

Tijdens de bevrijding van Helmond vielen er helaas ook vele burgerslachtoffers, waaronder Walter de Graaf, slechts 15 jaar oud. Hij overleed aan een schotwond in zijn hoofd bij het voeren van zijn hond op 22 september 1944, niet op 23 september zoals het monument weergeeft.

Maria Hockers

Op dezelfde dag als Walter de Graaf overleed ook Maria Hockers. Zij werd door Duits vuur in de maagstreek geraakt. Het monument geeft in haar geval 21 september aan.

Raymakers of Raijmakers?


Dit werd een verwarrende. Op het monument staat zowel Adam Raijmakers als Marie Raymakers. Marie (Marinus) Raijmakers moet eigenlijk met een IJ geschreven worden. Zo staat hij ook op het monument in Mierlo-Hout. Helaas staat er enkel 1944 als overlijdensjaar op het monument in Helmond. Ook hij is tijdens de bevrijding doodschoten, slechts 10 jaar oud, op 23 september 1944. Adam Raymakers, dit keer juist weer met een Y geschreven, diende in Nederlands-Indië en kwam daar als soldaat om het leven.

Hubertus Sprengens

Hubertus Sprengers overleed op 15 november 1944 in het concentratiekamp Barkhausen. Barkhausen was een van de buitenkampen van het concentratiekamp Neuengamme. Op het monument staat abusievelijk Parkhausen.

Johannes Keijzers
Johannes Keijzers werd in augustus 1944 tijdens een razzia door de Duitsers opgepakt. Op het monument staat enkel dat hij in 1944 in Duitsland is omgekomen. Hij is op 25 oktober 1944 in concentratiekamp Husum-Schwesing omgekomen. Dit was eveneens een buitenkamp van het concentratiekamp Neuengamme.

Johanna van de Kerkhof

Slechts drie jaar was Johanna, toen ze op 30 oktober 1944 door een geallieerd voertuig werd overreden. Niet alleen staat de datum verkeerd op het monument, deze geeft namelijk 31 oktober aan, maar ook haar tussenvoegsels ontbreken.

Paula Stein-Winter

Van Paula Stein-Winter was slechts bekend dat ze in 1944 in Auschwitz was omgekomen. Haar overlijdensakte geeft als datum 8 april 1944 aan.

Johanna Vlemmings - van Woensel

Op 1 september 1944 vond er een bombardement plaats op Helmond, Johanna Vlemmings - van Woensel kwam hierbij om het leven. Zij staat als J. van Woensel op het monument, maar is al op de aanvullingenlijst aangegeven met haar trouwnaam.

Tony Hoogenboom

Op 28 oktober 1944 volgde er een bombardement op Helmond waarbij de broertjes Hardenbroek om het leven kwamen. Tony Hoogenboom raakte zwaargewond en belandde in het ziekenhuis. Daar overleed hij. Het monument geeft als datum de 28ste, maar het bevolkingsregister én een bidprentje uit die tijd geven de 29ste. Aangezien het bombardement in de avond plaatsvond en Hoogenboom in het ziekenhuis is overleden, is de 29ste ook meer aannemelijk.

Ben van Hoof

Ben van Hoof overleed op 11 jarige leeftijd aan een schotverwonding. Hij werd gedood op 11 december 1944. Eén van zijn voorletters ontbreekt op het monument. Deze moeten zijn: B.C.J. van Hoof.

Johan Verweij

Johan Verweij woonde tijdens de Slag om Arnhem in Arnhem en werd geëvacueerd naar Brummen. Daar sloeg op 23 februari 1945 een V1 in, met een aantal dodelijke slachtoffers tot gevolg. Verweij staat als J.J.W. Verwey op het monument. Zowel het bevolkingsregister in Helmond als zijn overlijdensakte uit Brummen geven zijn naam als Verweij.

Sjef Evers

Op de aanvullingslijst in het monument is Sjef Evers de enige waarbij iets meer informatie is opgenomen: "Genoemde overlijdensdatum is dag van arrestatie en overbrenging naar Zwolle. Volgens overlijdensakte d.d. 27 mei 1958 nr. 156 is betrokkene overleden op 31 mei 1945 in Oost-Europa." Veel duidelijker dan dit is het helaas niet geworden. Het oorlogsarchief van het Rode Kruis in Den Haag heeft een enorm dossier over hem, maar hij is nooit gevonden. Hij is als onderduiker gearresteerd en naar Eindhoven gebracht, toen via Kamp Amersfoort verder Duitsland ingevoerd en als laatste wordt aangegeven dat hij naar Letland zou zijn overgebracht. Daar werd hij nog op 8 mei 1945 gesignaleerd, maar daarna verdween elk spoor.

Heeft u meer informatie over deze of over andere Helmondse oorlogsslachtoffers? Neem dan contact met ons op via het formulier of helmond@tracesofwar.com.