Dasselse dwangarbeiders: Terug naar huis (14/22)

Nederlandse dwangarbeiders in Dassel

Ongeveer een jaar geleden, kreeg ik de brieven van Gerard Schampers in handen. Een student in oorlogstijd, wonend in Helmond en studerend in Tilburg. In 1943 werd hij, met nog 21 andere studenten, tewerkgesteld te Dassel in Duitsland. In Dassel werkte ook een aantal Limburgers, die opgepakt waren tijdens de Kerkrazzia's in oktober 1944. Na vele verhalen over hen te hebben gehoord en gelezen, wilde ik de omgeving waar ze die tijd doormaakten graag met eigen ogen zien. Dus reed ik vier uur richting het oosten. In deze serie beschrijf ik mijn indrukken aan Dassel tijdens die dagen.

Dassel.

Voor mij is het tijd om terug huiswaarts te rijden. Met de auto is het een reis van een kleine vier uur. Vanuit Dassel eerst over een stel binnenwegen door heuvels en bergen, tot je bij Warburg de snelweg tegenkomt. Gelukkig gaat het vanaf daar een stuk sneller.

Op de borden bekende plaatsen, Beverungen, Paderborn, Soest en Unna, allemaal plaatsen die voorkomen in de verhalen van de Nederlanders uit Dassel. Hun terugreis duurde aanzienlijk langer. De bevrijding voor hun kwam op 8 april 1945. Theo Bakkeren schreef: "Tótdat we, tegen de avondschemering, aan de rand van een dorpje, bij de eerste huizen, een met een machinegeweer bewapende stelling zagen, bemand door, na voorzichtig door ons benaderd te zijn, Amerikanen!! We hadden onze BEVRIJDING beleefd!"

Theo vertrok op 24 april uit Dassel: "'s Morgens om 10 uur vertrokken we met z'n zessen uit Dassel, ieder een fiets, plus de bagage. Over Mackensen, Merxhausen, Heinade, Deensen, Arolsen, Lobach, Bevern, en toen bij Heinsen met kleine bootjes over de Weser gezet. Verder, langs Polle, Hummersen, Rischenau, Schwalenberg, Lothe, Steinheim, en 's avonds overnachtten we ergens hier nabij, in Vahlhausen. We hadden 60 km, ongeveer, afgelegd." De volgende dag ging het verder: "'s Morgens weer om 8 uur vertrokken, over Horn, Kohlstädt, Schlangen, en vlakbij Lippspringe werden we opgevangen door Amerikaanse M.P.'s."

Hendrik Baeten uit Sevenum was een van de eerste die thuis kwam. Hij wist na twee weken, op 26 april, zijn dorp weer te bereiken. Theo Bakkeren kwam uiteindelijk op 11 mei in Breda aan, hij was weer thuis! Piet van Maris kwam een maand later thuis, hij arriveerde op 20 juni in Helden.

Ik rij ondertussen de Nederlandse grens over, met een hoofd vol indrukken, herinneringen en gesprekken en een camera vol foto's. Het is een warboel van verhalen van de Nederlanders in Dassel in mijn hoofd. Ik zal nog wel een tijd bezig zijn met deze mannen. Dassel was niet het einde van een reis, maar slechts het einde van een begin.