Titel: | Apocalypse World War II |
Redactie: | Isabelle Clarke, Daniel Costelle, Jean-Louis Guillaud en Henri de Turenne |
Voice-over: | Peter Cremers (Engelstalig) |
Uitgebracht: | 2009, op DVD en Blu-Ray in 2010 |
Uitgever: | A-Film |
Speelduur: | 312 minuten |
Extra's: | de dvd en Blu-ray bevatten niet op tv vertoond beeldmateriaal (vooral vanuit Frans perspectief) en een “making-of”. |
Omschrijving: | Na uitgezonden geweest te zijn op National Geographic en Canvas is de van oorsprong Franse zesdelige documentairereeks “Apocalypse World War II” nu op dvd en Blu-ray uitgebracht. In 312 minuten komt de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog voorbij. Een bekend verhaal, maar dankzij de nooit eerder vertoonde beelden is de serie toch vernieuwend ten opzichte van andere oorlogsdocumentaires. Het gaat om opnamen die recent vrijgegeven zijn uit archieven of amateuropnamen die beschikbaar gekomen zijn. In totaal maakten de documentairemakers gebruik van 650 uur aan filmmateriaal, waarvan na montage en restauratie nog geen 6 uur over bleef. Niet alleen werden de beelden gerestaureerd, maar ook ingekleurd. Al spreken de makers liever van “kleurenherstel”, omdat ze heel nauwkeurig hebben getracht de kleuren van toen terug te brengen. Het resultaat doet dan ook heel natuurlijk aan en maakt de beelden intensiever. Het bloed, de vuurzeeën, de propagandavlaggen en de landschappen van het strijdtoneel maken in hun eigenlijke kleur veel meer indruk dan in zwart-wit.
De oorlog komt een stukje dichterbij en daarmee ook de gruwelijkheden en het leed, want dat wordt uitgebreid voor het voetlicht gebracht. Getoond worden beelden van opgegraven lijken uit het massagraf in Katyn, soldaten die aan het Oostfront op afschuwelijke wijze gesneuveld zijn en een strand op één van de eilanden in de Pacific bezaaid met omgekomen soldaten. Opvallend is ook dat veel fragmenten het burgerleed tonen: vluchtelingenstromen, de vervolging van Joden en zigeuners, burgerdoden en het verdriet om gesneuvelde familieleden. Hiermee wordt duidelijk benadrukt dat burgers de hoogste prijs betaalden van de oorlog: er vielen maar liefst twee keer meer burgerdoden dan militaire doden, zo wordt benadrukt. Ook het kleine leed komt aan bod, bijvoorbeeld de tranen van vrouwen en kinderen als hun echtgenoten en papa’s met de trein vertrekken naar het front. Niet de politieke en militaire kopstukken of het wapengeweld spelen de hoofdrol, maar de gewone burgers en militairen. Dat wordt nog eens extra benadrukt door de citaten uit hun dagboeken en brieven die als ondersteuning van het beeldmateriaal dienen. Dat dit een Franse productie is, blijkt enigszins uit de naar verhouding wat grotere aandacht die besteed wordt aan de rol van Frankrijk tijdens de oorlog. In de meeste Amerikaanse en Britse producties is er voor Charles de Gaulle slechts een bijrol weggelegd en is Frankrijk weinig meer dan één van de door de nazi’s overwonnen en onderworpen landen. Uitvergroot of verdraaid wordt de rol van Frankrijk in deze documentaireserie echter niet en de zwarte kant, in de vorm van het collaborerende regime van maarschalk Petain, wordt niet verzwegen. Ook wat andere onderwerpen betreft is het beeld dat wordt neergezet vrij objectief en neutraal en komen alle belangrijke strijdende machten voldoende in beeld, inclusief de Sovjet-Unie, Japan en Duitsland. Recht wordt ook gedaan aan de massale inzet van (Franse) koloniale troepen en aan andere min of meer verzwegen geschiedenissen, zoals de internering van Japanners met de Amerikaanse nationaliteit in de Verenigde Staten. Ongelukkig is alleen wel de vergelijking van deze interneringskampen met de concentratiekampen van nazi-Duitsland. In een documentaire waar in minder dan zes uur een veelomvattend beeld gegeven moet worden van de oorlog, is het soms moeilijk om voldoende nuances aan te brengen. Dat de Endlösung vorm kreeg tijdens de Wannseeconferentie, zoals beweerd wordt, is bijvoorbeeld net wat te kort door de bocht. Slordiger is het dat gesteld wordt dat Poolse cavaleristen het op hun paarden opnamen tegen Duitse tanks, ook al is dat een bewezen mythe. Onzorgvuldig is het dat enkele foto’s die de massaslachting in Babi Jar in Kiev moeten tonen, eigenlijk elders genomen zijn. Dit zal de gemiddelde kijker allemaal niet zo gauw opvallen, maar de meer deskundige kijkers kunnen dit wel als enigszins teleurstellend ervaren. De indrukwekkende en kwalitatief mooie beelden, maken echter veel goed, net als de opzet van de documentaire, waarbij de beelden worden ondersteund door pakkende citaten, meeslepende (soldaten)liederen en een duidelijk commentaar (Engelstalig + Nederlandse ondertiteling). De samenstellers van de serie zijn er in geslaagd om een vrij complete samenvatting van de Tweede Wereldoorlog aan alle fronten te geven. Door de nadruk sterk te leggen bij het leed van burgers en de verliezen aan het front geven ze de kijker bovendien een belangrijke boodschap mee. Ze besluiten de documentaire met een kort eerbetoon aan de cameramensen die niet zelden hun leven waagden voor de getoonde fragmenten en dragen de documentaire op aan de slachtoffers van totalitaire regimes. |
Beoordeling: | (Goed) |