Gedurende de Tweede Wereldoorlog maakten de SS en de Wehrmacht zich op grote schaal schuldig aan misdaden tegen de burgerbevolking in de bezette gebieden van Oost- en West-Europa. Miljoenen burgers, waaronder Joden en gehandicapten, werden op gruwelijke wijze vermoord in dorpen, steden en concentratiekampen. Slechts een klein gedeelte van de schuldigen zou zich na de oorlog moeten verantwoorden voor een geallieerd tribunaal. Verschillende processen werden door de overwinnaars gevoerd tegen Duitse oorlogsmisdadigers en hun niet-Duitse collaborateurs die direct of indirect betrokken waren bij misdaden tegen Europese burgers. In de driedelige documentaire “Duitse oorlogsmisdadigers: Nazi’s aan de galg” wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste processen van de Sovjet-Unie, de Amerikanen en de Britten. De documentaire bevat gruwelijke beelden van nazi-oorlogsmisdaden.

In december 1943 vond één van de eerste grote processen plaats in de Oekraïense stad Charkov, zo wordt getoond in de documentaire. Gedurende de Duitse bezetting werden in deze stad op grote schaal burgers vermoord en gebouwen en ziekenhuizen verwoest. Sovjetarchiefopnamen van het proces laten zien hoe drie Duitse verdachten en een Kazachstaanse collaborateur zich tijdens een openbare rechtszitting moesten verantwoorden voor hun directe bijdrage aan deze misdaden. Deze en ook andere beklaagden tijdens andere Sovjettribunalen werden niet of nauwelijks bijgestaan door onafhankelijke advocaten. Getuigen waren meer dan eens niet in staat de daders aan te wijzen. De uitkomst van deze showprocessen en dus de veroordeling van de beklaagden stond meestal van tevoren al vast. Zelfs voor misdaden die niet gepleegd waren door het Duitse leger, zoals de moord op 22.000 Poolse officieren en intellectuelen bij Katyn, werden onschuldigen veroordeeld. In de Sovjet-Unie werd het merendeel van de verdachten ter dood veroordeeld en onder grote belangstelling opgehangen tijdens openbare executies in verschillende Sovjetsteden. Filmopnamen van deze executies laten zien dat toeschouwersaantallen van vele tienduizenden bij openbare executies geen uitzondering waren.

Naast processen op Sovjetgrondgebied werden tussen 1945 en 1949 ook processen gevoerd door de Amerikanen, de Fransen, de Britten en de Sovjets in de geallieerde bezettingszones in Duitsland. Waar rechtszaken in de Sovjet-Unie vaak in het teken stonden van wraak, waren beklaagden tijdens Amerikaanse, Franse en Britse processen vaak verzekerd van een eerlijk(er) proces. In de documentaire wordt uitgelegd dat de reden hiervoor was dat Amerika en Groot-Brittannië gevrijwaard bleven van bezetting door de Wehrmacht, van massamoord op de eigen bevolking en van verwoesting van de infrastructuur in eigen land. De landen waren dus in staat tot een meer rationele aanpak dan de Sovjets. Hoewel er voor de bevrijding van de concentratiekampen al duidelijke signalen waren van Duitse oorlogsmisdaden, werden westerse geallieerde troepen pas na de verovering van Duits grondgebied geconfronteerd met de werkelijke omvang van deze misdaden. Het grootste probleem was het vinden van de hoofdschuldigen. Een taak waar de Amerikaanse, de Franse en Britse aanklagers nauwelijks op voorbereid waren.

Het belangrijkste proces van de gezamenlijke overwinnaars vond plaats tussen 20 november 1945 en 1 oktober 1946 in Neurenberg. In de documentaire wordt er vanzelfsprekend veel aandacht aan dit tribunaal besteed. Tijdens het Internationale Tribunaal in Neurenberg moesten nazikopstukken zich verantwoorden voor hun betrokkenheid bij de misdaden die waren gepleegd tijdens de oorlog. Behalve dit tribunaal werden zowel in Neurenberg als elders in Duitsland meerdere processen gevoerd tegen onder andere leden van de SS en de Duitse politie, artsen die medische experimenten op menselijke proefpersonen hadden uitgevoerd en industriëlen die hadden bijgedragen aan de oorlogsindustrie. In de documentaire wordt een overzicht gegeven van deze (minder bekende) processen. Uiteindelijk werden duizenden mannen en vrouwen aangeklaagd voor onder meer moord, mishandeling, foltering en uithongering. Velen van hen zouden ter dood veroordeeld worden door de strop en tijdens besloten executies opgehangen worden. Uitzinnige menigten die toekeken bij executies, zoals in de Sovjet-Unie, bleven dus achterwege. Wraak en vergelding waren bij de Amerikaanse en Britse processen volgens de documentairemakers ondergeschikt aan gerechtigheid.

De documentairemakers noemen het Malmedy-proces als een uitzondering: de wens om wraak voerde hier aanvankelijk de boventoon. In 1946 moesten 73 leden van Kampfgruppe Peiper zich voor een Amerikaans militair tribunaal in het voormalige concentratiekamp Dachau verantwoorden voor hun betrokkenheid bij de moord op meer dan 80 Amerikaanse krijgsgevangenen tijdens het Ardennenoffensief. Mede onder druk van de Amerikaanse publieke opinie werden 43 Duitse militairen veroordeeld tot de doodstraf, terwijl anderen bestraft werden met lange celstraffen. Geen van de veroordeelden werd ook werkelijk ter dood gebracht, omdat direct na de uitspraak twijfels waren ontstaan over de rechtsgeldigheid en de werkwijze van de rechters en de aanklagers van het proces. Gerechtigheid won het zo alsnog van wraak.

“Duitse oorlogsmisdadigers: Nazi’s aan de galg” geeft een uitvoerig beeld van hoe de geallieerde mogendheden bij de berechting van nazi-oorlogsmisdadigers te werk gingen. Benadrukt worden de opvallende verschillen tussen de benadering van de Sovjets en die van de Amerikanen en Britten. Of er na de Tweede Wereldoorlog voldoende recht is gedaan aan alle slachtoffers van het naziregime blijft in de documentaire echter onbeantwoord. Het is aan de kijker om dit zelf te bepalen. Filmopnamen van de grote aantallen Duitse krijgsgevangenen, waartussen zich ongetwijfeld oorlogsmisdadigers bevonden, maken duidelijk hoe onmogelijk het was om werkelijk alle schuldigen te veroordelen. Veel schuldigen hebben nooit hun straf gekregen, terwijl anderen, vooral tijdens Sovjettribunalen, het recht op een eerlijk proces ontzegd werd. De documentairemakers benadrukken ook de collectieve schuld van de Duitsers. Wie was werkelijk schuldig? “U”, zoals een onbekend gebleven Amerikaanse sergeant zei tegen een groep Duitse burgers na een verplicht bezoek aan concentratiekamp Bergen-Belsen. “U bent verantwoordelijk voor deze wandaden. U, die het de Führer heeft toegestaan om deze ten hemel schreiende waanzin ten uitvoering te brengen”.