Zoals voor de meeste personen geldt die bij TracesOfWar aan bod komen, hadden de meeste mensen buiten Dokkum zonder de Tweede Wereldoorlog nooit van Piet Oberman gehoord. In het geval van deze verzetsman kwam er nog een duwtje in de rug bij. In de oorlog was hij als één van de leiders van het Friese verzet betrokken bij de geweldloze bevrijding van tientallen gevangenen uit het huis van bewaring in Leeuwarden. En nadat een kort na de oorlog gemaakt herinneringsboek van die kraak jaren later op het bureau van Lou de Jong belandde, werd er in 1962 een film over deze actie gemaakt. ‘De overval’ maakte vervolgens van Piet Oberman een landelijk bekend gezicht van het verzet.

Over de mensen die de kraak op de gevangenis in december 1944 uitvoerden, schreef Hessel de Walle enkele jaren geleden al ‘De mannen van de Overval’. Zijn in 2022 verschenen biografie van Piet Oberman is daar een soort opvolger van. De auteur stelt in zijn voorwoord vast dat Oberman op enig moment een haast mythische status als verzetsheld had. Met zijn boek wil De Walle uiteenzetten waardoor die mythe werd gevoed én hoe Oberman als mens was.

Daarbij is de auteur uitgebreid te werk gegaan. Met aftrek van de noten en registers is het boek, voorzien van harde kaft, nog altijd een goede 300 pagina’s dik. De Walle heeft gekozen voor 55 over het algemeen wat kortere hoofdstukken. Daarin worden (klaarblijkelijk) alle aspecten die bekend zijn van Obermans leven besproken, van zijn jeugd en de moeizame relatie met zijn ouders via zijn vlucht naar Canada en de terugkeer op het oude nest van de familiehouthandel, via uiteraard de Tweede Wereldoorlog en zijn leven daarna, tot aan zijn dood in 1972.

Na enkele hoofdstukken over de jonge en Canadese jaren van de hoofdpersoon, trekt de auteur zo’n dertig pagina’s uit om een beeld te schetsen van het Dokkum waarin Oberman ter wereld kwam en vooral om de stamboom van de generaties voor hem uit de doeken te doen. Dit deel van het boek voelt als een onderbreking van het eigenlijke verhaal. Natuurlijk kan het interessant zijn om een paar pagina’s aan iemands voorouders te wijden, maar dat is in de context van dit boek een beetje te uitgebreid gedaan. De Obermannen vliegen je om de oren en over de meesten hoor je daarna niets meer.

Het meest interessante deel van het boek betreft de oorlogsjaren van Piet Oberman. Hij is dan al jaren bezig om de houthandel van zijn familie overeind te houden en pas met het aanboren van de markt voor generatorhout komt daar tijdens de oorlog eindelijk de vaart in. Omdat hij ook aan de Duitsers leverde, merkt de auteur terecht op dat dit Oberman na de oorlog op zijn minst aan nader onderzoek blootgesteld zou hebben. Maar het liep anders. Hij sloot zich na jaren van afzijdigheid uiteindelijk in mei 1944 aan bij het gewapende verzet in Friesland en enkele maanden later was hij daar de leider van. Daarna volgden diverse acties, die De Walle stuk voor stuk uiteenzet, met de overval op de gevangenis in Leeuwarden als meest aansprekende.

Waar de opzet met korte hoofdstukken in het eerste en middelste deel van het boek goed werkt, keert die aanpak zich in het laatste deel over de naoorloogse jaren van Piet Oberman een beetje tegen het boek. Het is een goede methode om bijvoorbeeld de losse verzetsacties te beschrijven, maar het is geen aanpak waarmee je volledig chronologisch kunt werken. In het laatste deel komt zo’n beetje elk aspect van Obermans leven na de oorlog aan bod, van zijn huwelijk en bedrijf tot zijn hobby’s en zijn rol bij de Rotary en zijn blijvende betrokkenheid bij het verzet. Veel van die dingen lopen natuurlijk door de jaren heen, en dus springt de auteur in veel van die korte hoofdstukken weer terug in de tijd, met voor de lezer soms storende herhalingen en overlappingen tot gevolg. Voordat bijvoorbeeld het hoofdstuk over Obermans overlijden aan bod komt, is zijn sterven al een handvol keren benoemd aan het eind van een eerder hoofdstuk.

Met volledig willen zijn is niets mis, maar een iets minder uitgebreide beschrijving van Obermans leven had niet misstaan. Met wat minder hoofdstukken en zijstappen, en iets meer samenvattingen of weglatingen, was het beeld van Oberman niet anders geweest, terwijl dit de leesbaarheid van het boek naar een net wat hoger plan zou hebben getild. Daarbij speelt ook mee dat je nooit echt het idee krijgt als lezer direct naast Piet Oberman te staan en hem krijgt te doorgronden. Dat is geen verwijt aan de auteur, want het klopt met de persoonlijkheid van Piet Oberman zoals die in deze biografie naar voren komt: hij was het liefst op zichzelf, ging bij voorkeur zijn eigen gang en zag graag dat mensen dingen op zijn manier deden. Een iets minder uitgebreide levensbeschrijving had net wat beter bij die persoonlijkheid gepast.