Dit boek is een Engelse vertaling van de studie 'De bewakers van Westerbork' die Frank van Riet in 2016 publiceerde. Het valt zeer te prijzen dat dit interessante en belangrijke werk nu ook voor een niet-Nederlands lezerspubliek beschikbaar komt, vooral ook gezien het feit dat het vakgebied van de Holocaust-studies een sterk internationaal karakter draagt. Weliswaar weken de opzet en de uitvoering van de Jodenvervolging in Nederland in een aantal opzichten af van de gang van zaken elders (vooral dan van de door Duitsland bezette Oost-Europese gebieden), toch maakte ook het Drentse doorgangskamp Westerbork onlosmakelijk deel uit van de vernietigingsmachine van Hitler die aan miljoenen onschuldige mensen het leven heeft gekost. Zeer pijnlijk is het besef dat juist het ogenschijnlijk 'nette' en ordentelijk verloop van de deportaties vanuit Nederland uitermate efficiënt en daarmee dodelijk is gebleken: in zo'n twee jaar tijd werden meer dan 100.000 Joden gedeporteerd, vooral naar Auschwitz en Sobibor. Niet meer dan een kleine 5.000 gedeporteerden zou terugkeren, schatte Lou De Jong.

Frank van Riet is niet alleen historicus, maar tevens werkzaam bij de politie. Deze affiniteit met de politiewereld kwam Van Riet ook van pas bij zijn studie naar foute agenten in Dordrecht, getiteld 'De Dordtse Affaire', dat vorig jaar verscheen. Zijn nieuwe Engelstalige boek 'The Jewish Guards' behandelt, enigszins in tegenspraak met de titel en de foto die de omslag siert, niet uitsluitend de Joodse gevangenen van Westerbork die door de Duitsers werden ingeschakeld bij de 'Ordedienst' (OD). Het boek gaat tevens in op de rol die Nederlandse politieagenten hebben gespeeld bij en rond Kamp Westerbork, terwijl Van Riet in de derde plaats ook aandacht besteedt aan het optreden van enkele SS-ers in dit kamp, zoals kampcommandant Albert Konrad Gemmeker.

Het spreekt voor zich dat deze drie groepen bewakers werkten op basis van een fundamenteel andere uitgangspositie. Gemmeker en zijn Duitse SS-functionarissen maakten uit overtuiging deel uit van het racistische naziregime, terwijl Nederlandse politieagenten en marechaussees als onderdeel en verlengstuk van hun reguliere werk tijdelijk ook in en rond Westerbork gedetacheerd zijn geweest. Daarbij moet wel worden aangetekend dat er ook 'foute' Nederlandse politieagenten zijn geweest die bereid waren het vuile werk op te knappen voor de Duitse bezettingsautoriteiten (de zogeheten 'Schalkhaarders').

De Joodse hulpagenten van de Ordedienst waren als gevangenen allereerst en vooral ook zelf slachtoffer. Ze zullen door hun hulpdiensten in het kamp en bij de organisatie van de treintransporten gehoopt hebben zelf in Westerbork te kunnen blijven. Of ze hadden de overtuiging de Joodse medeburgers menswaardiger te kunnen helpen dan de Duitse of Nederlandse nazi's in hun plaats gedaan zouden hebben. Door voormalige Joodse gevangenen is de OD wel eens beschimpt als 'Joodse SS'. Vandaag de dag, tachtig jaar na de oorlog, doen we er goed aan slechts met de grootste terughoudendheid oordelen te vellen over het optreden van dergelijke Joodse bewakers. Het interessante boek van Frank van Riet biedt veel stof tot nadenken.