Verzetsvrouw Miep Oranje is een van de meest beruchte verraadsters uit de Tweede Wereldoorlog. Ze wordt ervan beschuldigd honderden verzetsmensen in de handen van de Duitsers te hebben gedreven. Verzetsmensen met wie ze eerder zelf in de illegaliteit had samengewerkt. Het leverde haar de macabere bijnaam ‘koerierster des doods’ op. In tegenstelling tot andere beruchte verraders als Ans van Dijk en Anton van der Waals, eindigde Oranje na de oorlog niet voor het vuurpeloton of in het gevang, maar is ze spoorloos verdwenen. Tal van (amateur)historici, onderzoekers en journalisten hebben zich sindsdien verdiept in de mysterieuze verdwijning van Miep Oranje, hetgeen verschillende en soms ook wilde theorieën en verhalen heeft opgeleverd. Maar een definitief antwoord op de vraag naar het waarom van haar verraad en waar Miep Oranje is gebleven, is tot nu toe uitgebleven.

In zijn boek ‘Miep Oranje. Zoektocht naar de koerierster des doods’ duikt ook historicus en journalist Richard Hoving in het leven van deze "massamoordenares zonder weerga", in een poging uit te zoeken wat er met haar is gebeurd. Hoving, die eerder een fantastische biografie schreef over de gewelddadige gevangenis- en kampbewaker Josef Kotalla (zonder umlaut, zo leerde Hoving ons), maakt daarbij onder andere gebruik van bronnen die nog niet eerder zijn geraadpleegd. En daarmee weet hij overtuigend verschillende witte vlekken in het verhaal van Miep Oranje in te kleuren.

Zo staat Hoving uitgebreid stil bij de verzetsactiviteiten van Miep. Door de prominente aandacht voor haar verraad zijn die verzetsactiviteiten tot nu toe naar de achtergrond van de geschiedschrijving verdreven, maar Hoving geeft aan hand van het verzetswerk van Miep een fraai inkijkje in het lokale Baarns verzet. Via een vriendin ging Miep aan de slag als koerierster en hielp zij onderduikers in de bossen van Lage Vuursche. Tot die fatale ochtend in december 1943. Miep werd gearresteerd, waarmee haar dubbelrol een aanvang kreeg.

Een van de raadselen die om Miep Oranje heen hangt is de vraag waarom zij haar verzetsvrienden heeft verraden. Wat was haar motief? Van het hardnekkige verhaal dat Miep verliefd zou zijn geworden op een officier van de Sicherheitsdienst en als was in zijn handen haar verzetsgroep verraadde, laat Hoving niets heel. Het was niet de liefde die haar overreedde, maar angst. Na haar arrestatie op 29 december 1943 dreigde haar Sachbearbeiter haar familie op te pakken als ze niet zou meewerken. Uit angst dat vooral haar broze vader dat niet aan zou kunnen, gaf Miep toe, verraadde ze haar verzetsvrienden en infiltreerde ze in andere netwerken.

Ook van de frequent herhaalde verhalen dat Miep daarmee honderden slachtoffers heeft gemaakt, blijft door het onderzoek van Hoving niet veel overeind. Dat door haar verraad mensen in Duitse handen terecht zijn gekomen – ook met dodelijke afloop - is evident, maar Hoving komt na zorgvuldig graaf- en spitwerk tot een heel ander aantal. Negenendertig om precies te zijn. Met de kanttekening dat dat er wel meer hadden kúnnen zijn. Al in zijn inleiding haast Hoving zich om te melden dat het niet zijn bedoeling is om de daden van Miep Oranje te relativeren, maar om recht te doen aan de waarheid. En ontdaan van de fabels en mythes, zo laat dit boek duidelijk zien, is het verhaal van Miep Oranje nog altijd verbluffend en intrigerend.

Is met het boek van Hoving nu dan eindelijk het definitieve verhaal over Miep Oranje geschreven? Dat is niet het geval. Hoewel er knap en steekhoudend met verschillende onwaarheden en mythes wordt afgerekend, blijven we ook na het lezen van dit boek achter met onbeantwoorde vragen. Miep is nog altijd spoorloos. Na 9 augustus 1944 heeft niemand haar meer gezien. Ook hier prikt Hoving een aantal spectaculaire verhalen lek. Zoals het gerucht dat ze, geholpen door een verliefde Britse inlichtingenofficier, naar Tanzania zou zijn gevlucht. Of het verhaal dat ze vlak voor de bevrijding door het verzet zou zijn geliquideerd. Maar waar Miep dan wel is gebleven kan ook Hoving niet beantwoorden. Het raadsel Miep Oranje is daarmee nog altijd niet opgelost. Met zijn boek over de ‘koerierster des doods’, laat Hoving zien dat de laatste bladzijde over de Tweede Wereldoorlog nog lang niet is omgeslagen.