6 juni 1944, een zeer belangrijke datum wanneer het over de bevrijding van Europa gaat. Op deze dag vond de grootste amfibische landing uit de geschiedenis, operatie Overlord, op het continent plaats. Meer dan 130.000 Britse, Amerikaanse, Franse en Canadese manschappen zetten in Normandië voet op Franse bodem. Hun doel was het doorbreken van Hitler’s Atlantikwall. De dag was bepalend voor miljoenen mensen in Europa. Allereerst voor de soldaten, vliegeniers en zeelieden, het zou duizenden jonge mannen hun leven kosten, maar ook voor andere mensen, zoals de Engelse vrouw die bij de geheime dienst werkte, de Franse verzetsman of een Noorse vrijheidstrijder in een cel van de Gestapo.

David Stafford is een van Engelands bekendste historici. Hij studeerde geschiedenis aan de universiteit van Cambridge en promoveerde aan de universiteit van Londen. Hij vertrok naar Canada en werkte daar voor het ‘Canadian Institute of International Affairs’. Momenteel is hij directeur van het ‘Centre for Second World War Studies’ in Edinburgh. Verder is Stafford academisch adviseur bij de ‘International Churchill Society’, recenseert hij regelmatig voor de internationale pers en levert hij vaak een bijdrage op tv en in radioprogramma’s bij historische onderwerpen. Zijn interesses liggen vooral bij de Tweede Wereldoorlog, het leven en de carričre van Winston Churchill en de inlichtingendiensten en spionage in de 20e eeuw. Hij richt zich bij deze onderwerpen vooral op Groot-Brittannië. Stafford heeft momenteel tien publicaties op zijn naam staan, waarvan “Tien dagen tot D-day” de meest recente is. Op dit moment schrijft hij een boek over het einde van de oorlog in Europa in 1945.

Door veel auteurs die schrijven over de Tweede Wereldoorlog wordt het verhaal van de hoofdrolspelers verteld. Het verhaal van Hitler, Churchill, Eisenhower, Rommel en De Gaulle. Hun invloed op militaire operaties en het verloop van de Tweede Wereldoorlog. Stafford wil echter een breder beeld schetsen. Hij wil naast het verhaal van de hoofdrolspelers ook het verhaal van diegenen vertellen die ook hun steentje bijdroegen aan de neergang van het Derde Rijk, maar die geen hoofdrol bekleedden en de bekendheid kregen die daarbij hoort. “Tien dagen tot D-day” is het verhaal van naties in oorlog, van normale mensen in abnormale tijden, maar ook van de groten der geschiedenis.

Stafford heeft zijn verhaal opgedeeld in tien hoofdstukken. Elk hoofdstuk vertegenwoordigt een van de laatste tien dagen, in chronologische volgorde, tot D-day. In elk hoofdstuk worden negen mensen gevolgd tijdens hun voorbereidingen op D-day of tijdens hun bezigheden in de laatste dagen voor de grote invasie. De negentienjarige militaire Victoria Owen tijdens haar werk als Wren, een lid van de Woman’s Royal Naval Service, waarbij ze scheepsberichten codeerde en decodeerde. Glenn Dickin, een tweeëntwintigjarige Canadese luitenant die diende bij de Regina Rifles en op D-day op Juno beach aan land ging. Peter Moen, een Noorse vrijheidstrijder die vastzat in een cel van de Gestapo tijdens D-day. Andre Heintz, een inwoner van Caen en lid van het Franse verzet. Albert Grunberg, een jood die ondergedoken zat in Parijs. Walter Schwender, als soldaat in de Wehrmacht gestationeerd in Normandië. Bill Tucker, een Amerikaanse parachutist van de 82nd Airborne Division, die in de nacht voor D-day in Normandië gedropt werd. Juan Pujol, een dubbelspion die voor de geallieerden werkte. Sonia D’artios, een geheim agente die in Normandië was gedropt om het verzet te helpen.

Stafford wil het verhaal vertellen van deze negen onbekende mensen, maar tegelijk wil hij, om het verhaal compleet te maken, de groten der geschiedenis niet uit het oog verliezen. Daarom is in elk hoofdstuk Churchill, Rommel, Eisenhower, De Gaulle of Hitler de tiende persoon die wordt gevolgd. Hierdoor krijgt de lezer een zeer breed beeld van de voorbereidingen op en de laatste dagen tot D-day. Wie speelden er een grote rol tijdens D-day? Wat kwam er allemaal kijken bij de planning en de geheimhouding van de operatie? Wat ging er bijna mis en waarom?

Na de tien hoofdstukken waarin 28 mei tot en met 6 juni besproken zijn volgt een epiloog. Hierin vertelt Stafford per persoon in het kort hoe het hen in hun verdere leven verging en wat voor invloed hun werkzaamheden of bezigheden in de laatste dagen voor D-day hiermee te maken hebben gehad.

Het boek is vanwege de diepgang en complexiteit waarschijnlijk bedoeld voor diegenen die al over een goede voorkennis wat betreft operatie Overlord beschikken. Voor een leek zijn de verhalen van de verschillende personen, met de verschillende mate van invloed, te complex. Ook mensen die puur geďnteresseerd zijn in het militaire aspect van de oorlog zullen het geen interessant boek vinden. Slechts in het laatste hoofdstuk doet Stafford verslag van de gevechtshandelingen tijdens operatie Overlord. Voor degenen die voornamelijk aan de militaire aspecten in de geschiedschrijving hechten zal de voorbereiding en de impact op het dagelijks leven van mensen te diepgaand en gedetailleerd beschreven zijn.

Het doel van Stafford is het bredere verhaal en de menselijke achtergronden van betrokkenen bij operatie Overlord te vertellen. Hierin slaagt hij zeer zeker. Hij geeft een zeer diepgaande beschrijving van meerdere facetten. In een aantal gevallen gaat Stafford echter zo diep op bepaalde zaken in dat de doelgroep dus beperkt wordt tot geďnteresseerden in het verhaal rondóm operatie Overlord. Iemand die niet tot deze groep behoort zal hij niet kunnen boeien met het gevolg van de Britse legeropbouw in aanloop naar D-day voor het Engelse cricketteam in een testmatch tegen Australië in het laatste weekend van mei, het vervolg van een honkbalwedstrijd tussen Engelse en Amerikaanse soldaten of de blijdschap van een Noorse gevangene en een joodse onderduiker. Voor degenen die het diepere en bredere verhaal wel interessant vinden is “Tien dagen tot D-day” echter een schitterend boek vol interessante wetenswaardigheden rondom de invasie in Normandie.