Een boek hoeft niet dik te zijn om enorm indrukwekkend te zijn. In het boek van/over Ginette Kolinka (1925) beschrijft zij haar tijd in Auschwitz-Birkenau en de tijd daarna. Zij is een overlevende van de Holocaust. Eén overlevende van een kamp waarin de vernietiging van mensen op industriële wijze werd geperfectioneerd. Ginette is een Franse Jodin die in maart 1944, samen met haar vader, broer en neef in Avignon wordt gearresteerd door de Gestapo. Van dit viertal is zij de enige die terugkeert, nadat zij in Auschwitz-Birkenau, Bergen-Belsen en Theresienstadt de hel heeft overleefd.

Na de oorlog werkte zij op een markt in Aubervilliers en heeft zij nooit meer over haar ervaringen gesproken. Totdat begin van deze eeuw zij, na een interview met Steven Spielberg, gevraagd werd om als ervaringsdeskundige mee te gaan op een reis naar Auschwitz. Sindsdien vertelt zij de Franse schooljeugd over haar ervaringen.

Haar verhaal is rauw, gruwelijk en confronterend. Zij windt nergens doekjes om en is ook niet het filosofische type dat haar verhaal op een intellectuele, welhaast elitaire manier vertelt. Nee, zij windt zich op over een hardloopster die langs de omheining van Birkenau rent, of aan de Poolse tuinen, met schommels en glijbanen, die gebouwd zijn pal naast Birkenau en de Judenrampe, alwaar zich afschuwelijke en hartverscheurende dingen hebben afgespeeld. Ook voor Ginette. Die bij aankomst haar vader en broertje aanmoedigde om plaats te nemen op een vrachtwagen. Niet wetende dat die vrachtwagen rechtstreeks naar de gaskamer gereden werd.

Ze beschrijft de onmenselijke situaties van Birkenau. De onmenselijke behandeling, maar ook de ontmenselijking van de gevangenen, haarzelf inclusief. Wantrouwen, het gefixeerd zijn op eten en het verlies van gevoel voor etiquette en hygiëne. Om te overleven moest ze grenzen verleggen, ook in haar zelf.

De dood was overal aanwezig, maar ook de dood wende wel. Waar ze niet aan kon wennen was het gevaar voor mishandeling. De klappen kwamen vaak uit het niets. Heel even niet alert zijn en je had een klap of een trap met een zware laars te pakken. En de hele dag bezig zijn met ‘organiseren; het stelen van voedsel of spullen om mee te ruilen. Moeders die het brood van hun kinderen wel móesten rantsoeneren om te overleven, met als gevolg dat kinderen hun moeders dood wensten. Alles om maar te kunnen eten.

De ontmenselijking krijgt steeds meer vorm. De honger blijft een kwade metgezel op de reis langs andere kampen. Geen Dodenmars voor Ginette, maar eindeloze tochten per trein, in een veewagon vol met zieken en doden. Ginette vertelt over ‘haar’ dode, een gestorven gevangene die ze bij zich houdt. Waar ze tegen aan ligt en die ze wil gebruiken als "slapende vriendin" op het moment dat de rantsoenen worden uitgedeeld. Wanneer de deuren van de wagon open gaan springt Ginette op de grond en begint gras te eten. Ze doet alles om maar iets in haar maag te krijgen. Condenswater van de locomotief dat op de grond valt wordt door haar van de grond gelikt. Dan wordt ze, ziek door de tyfus, door de bewakers weer de wagon ingejaagd.

Uiteindelijk wordt zij bevrijd. Zij krijgt dat zelf niet mee omdat zij in comateuze slaap verkeerd. Zij wordt naar Frankrijk gerepatrieerd en komt pas weer enigszins bij zinnen wanneer zij in een ziekenhuis in Lyon ontwaakt.

Wanneer zij huiswaarts kan keren ontmoet zij haar moeder en zussen weer, die bij wonder, hebben kunnen onderduiken en overleven.

In de eerste decennia na de oorlog probeert zij, met depressie tot gevolg, gedachtes weg te duwen. Ze praat liever niet over de oorlog. Pas nadat Steven Spielberg haar benaderde voor een interview, naar aanleiding van de film ‘Schindler’s List’ is zij begonnen met het delen van haar verhaal. Dit heeft geleid tot het geven van presentaties op scholen en het meegaan op reizen naar Auschwitz-Birkenau. Al zegt ze dat Auschwitz-Birkenau nu alleen nog maar een decor is. Het is te schoon, te stil. Een museum. Meer niet.

En steevast zegt ze tegen de leerlingen, waanneer ze door Birkenau lopen; Onder elke stap die jullie zetten ligt een dode.

Waarin een klein boekje groots kan zijn. Confronterend, eerlijk en een absolute must voor ieder mens om het boek ter hand te nemen. In nog geen 100 pagina’s weet Kolinka een beeld te scheppen van de verschrikkingen van de Holocaust en het leven van een overlevende na de oorlog.