Begin 2019 overleed de Britse veteraan Frank Unwin, lid in de Orde van het Britse Rijk (MBE), op 98-jarige leeftijd. Ongeveer een jaar eerder maakte hij de publicatie van zijn oorlogsmemoires nog mee, getiteld "Escaping Has Ceased to be a Sport". Het is het verslag van de diverse ervaringen die de schrijver had, als soldaat, als krijgsgevangene en als voortvluchtige.

In 1939 meld Frank Unwin zich als 18-jarige bij het Britse leger. Hij wordt ingedeeld bij de artillerie. Halverwege 1940 is hij gestationeerd in Egypte. Zijn eenheid, het 68e Medium Artillery Regiment, maakt onderdeel uit van de 6e Australische Divisie. Als de Duitse troepen ver uit Libië zijn verdreven, wordt zijn eenheid naar Cairo gestuurd. Daarvandaan wordt het regiment in de zomer 1940 naar Griekenland gestuurd, ter ondersteuning van het Griekse leger. Door gebrek aan luchtondersteuning, brandstof en munitie moeten de Britse troepen in oktober 1940 de strijd tegen de Duitse inval staken.

Alle materiaal moet achterblijven vanwege het brandstofgebrek en een voettocht door Griekenland volgt, van Athene naar Kreta. Slechts 16.000 Britse manschappen weten aan Duitse gevangenschap te ontkomen. Frank maakt daarna in het voorjaar van 1941 de Duitse invasie van Kreta mee. Na een strijd van bijna twee weken komen de geallieerde troepen in het nauw door de succesvolle Duitse opmars. Ze worden geëvacueerd en Frank belandt in mei 1941 weer in Egypte. Door de onverwachte aanval van het Duitse Afrikakorps wordt zijn bij Tobroek ingegraven artillerie-eenheid door Duitse tanks verrast. In juni 1942 wordt hij als bijna tweeëntwintigjarige krijgsgevangen genomen. Hij wordt overgebracht naar een kamp in het Toscaanse Laterina (Italië).

Frank leert Italiaans door te praten met de kampbewakers en doet een in augustus 1943 een eerste ontsnappingspoging. Na een week is hij weer opgepakt. Hij onderneemt in september 1943 een tweede poging. Zes weken zwerft hij rond in Toscane, totdat hij in het dorpje Montebenichi geholpen wordt en hem onderdak wordt verleend. Voor de duur van vijf maanden leeft hij als onderduiker tussen de bevolking als een van hen en leert hij de lokale cultuur en levensstijl kennen. Hij zal zijn verblijf hier nooit vergeten. Vanaf dat moment heeft Toscane en hebben zeker de bewoners van het dorpje zijn hart gestolen.

Bij een inval in het dorp weet Frank uit handen van de Duitsers te blijven. Hulp aan ondergedoken geallieerde militairen was levensgevaarlijk. Mensen in de nabije omgeving zijn hierom geëxecuteerd. Als hij rond Kerstmis 1943 ziek wordt, verzorgen de bewoners hem wel, maar wel buiten het dorp en niet in een huis, uit angst voor ontdekking. In het voorjaar van 1944 beseft Frank dat niemand van zijn familie weet hoe het met hem is en onderneemt hij een poging de geallieerde linies in het zuiden van Italië te bereiken.

Onderweg ontmoet hij nog twee ondergedoken Britse militairen en met zijn drieën gaan ze op weg. Ze worden echter staande gehouden door een politiepatrouille, gearresteerd en overgebracht naar een gebouw van de Carabinieri op een onbekende locatie. Daarvandaan worden ze via diverse kampen per trein op transport gezet via Oostenrijk naar kamp Stalag XIA in Altengrabow, bij Magdenburg in het noorden van Duitsland. Daar heersen slechte omstandigheden: hard werken en slecht eten. In het kamp hangt een Duits schrijven met als titel "Escaping has ceased to be a sport", waarin de vergeldingsmaatregelen staan die genomen worden bij een ontsnappingspoging.

Na een lange, harde winter hoorden de krijgsgevangenen hier in het voorjaar van 1945 artillerie klinken. De geallieerden zijn aan het oprukken. Frank en zijn medegevangenen worden te voet geëvacueerd, een mars die drie weken duurt. Uiteindelijk wordt hun colonne opgemerkt door Amerikaanse troepen. Op 12 april 1945, de sterfdag van president Franklin Roosevelt, is Frank vrij. Hij is dan in de buurt van Bitterfeld, vlakbij de rivier de Elbe. Zes jaar na indiensttreding keert Frank weer naar huis.

In zijn latere leven gaat Frank graag naar Toscane om daar zijn helpers van toen op te zoeken. Frank is dol op andere levenswijzen en culturen. Hij gaat werken in de diplomatieke sector onder andere in Cuba, Israël, Laos, Italië, Canada en Nigeria. Zijn dochter heeft hem geholpen met het schrijven van dit boek.

Het boek bevat het verhaal van een moedige jonge soldaat. En zeker niet onbelangrijk: het is ook een eerbetoon aan de dappere Italianen, die hem met een uiterste inspanning en gevaar voor eigen leven uit handen van de Duitsers weten te houden. Je voelt de speciale band tussen hem en de bewoners die groeit en die ook weer doorbroken wordt vanwege zijn vertrek, maar toch levenslang standhoudt.

Het verhaal leest als een dagboek, maar bevat veel diepgang en details over alle ervaren emoties en ontberingen. Ook schetst het een beeld van Italië in oorlogstijd. De Italianen houden er verschillende meningen op na, van pro-Duits tot-anti Duits en alles ertussenin, vergelijkbaar met de Nederlanders. Er zijn foto’s in het boek opgenomen die het verhaal ondersteunen. Het is een spannend en eerlijk verslag van een bijzondere man met een al even bijzonder levensverhaal.